Erorien kriptako gorpuak handik ateratzeko eskatu diote Elizari

Bideko Mitxingorria memoriaren aldeko herrien Nafarroako koordinakundeak Arartekoaren babesa jaso du. Duela urtebete hasi ziren lanean koordinakundeko kideak Iruñeko Erorien Monumentuko kriptan 1936ko estatu kolpe militarreko protagonisten alde egiten diren mezak bertan behera uztea lortzeko. Han dira Jose Sanjurjo eta Emilio Mola jeneralen gorpuak, bai eta bertze bost nafarrenak ere. Meza horietan frankismoaren apologia egiten dela salatu dute koordinakundeko kideek, behin eta berriz, azken urtean. Horregatik eskatu dute debeka ditzatela, bai eta kriptan diren gorpuak handik atera ditzatela ere. Orain, Iruñeko Arartekoak bat egin du eskaera horrekin, eta Iruñeko Udalari eskatu dio otsailean onartutako mozioa bete dezala eta Iruñeko Artzapezpikutzari eska diezaiola martxan jartzea gorpuak Erorien Monumentuko kriptatik ateratzeko prozesua.

Apirilaren 29an egon ziren Bideko Mitxingorria koordinakundeko kideak Arartekoaren bulegoan. Javier Enerizen idazkariarekin egin zuten bilera, baina Arartekoak berak gutun bat helarazi zien egun hartako arratsaldean. «Arartekoak idatzia bidali dio Iruñeko alkate Enrique Maiari, udalak berak onartutako mozioa bete dezan; hau da, artzapezpikutzari eska diezaion kriptako mezak debekatzeko, hango ikur frankistak ezabatzeko eta kriptan dauden gorpuak handik ateratzeko», azaldu zuen Bideko Mitxingorria koordinakundeko kide Maria Santos Santakiteriak, atzo egindako agerraldi batean.

Artzapezpikuarekin bilera

Iruñeko Udala ez da Bideko Mitxingorriaren eskaerak jasotzen dituen mozioa onartu duen erakunde bakarra; bertze 50 udaletan eta kontzejutan babestu dute, baita Nafarroako Parlamentuan ere. «Herritarren artean, bada guk eskatzen dugunaren aldeko aldarria», azaldu zuen koordinakundeko kide Carlos Otxoak.

Zuzenean eman diote aldarri horren berri Iruñeko eta Tuterako elizbarrutiko artzapezpiku Francisco Perezi memoriaren aldeko herrien koordinakundeko kideek. Arartekoaren bulegoan egon eta biharamunean, apirilaren 30ean hain zuzen, bilera egin zuten Perezekin. «Konpromiso bat lortu genuen: artzapezpikuak erran zigun zorrotzagoa izanen dela kriptako giltza uzterakoan, eta ahaleginduko dela uztailaren 19ko meza bertan behera uzten», erran zuen Santakiteriak. Erorien Monumentuko kriptako mezak hilero egiten dituzte; Gurutzeko Zaldun Boluntarioen Ermandadeak antolatzen ditu. Uztailaren 19koa izaten da urteko meza nagusia.

Artzapezpikuak gehiago erran zien Bideko Mitxingorria koordinakundeko kideei. «Erran zuen gorpuak kriptatik ateratzeko urratsak eginen dituela Iruñeko Udalak eta senideek eskatuz gero», erantsi zuen Santakiteriak. Hain zuzen, Erorien Monumentua Iruñeko Udalarena da, baina kriptaren erabilera Elizaren esku dago.

Senideek eskatzea aipatu zuen Perez artzapezpikuak. Kriptan diren zazpi gorpuetako bat Jaime Munarrizena da. Mola eta Sanjurjorekin batera, Erorien Monumentuan diren bost nafarretako bat zen Munarriz. Haren senideek behin eta berriz eskatu dute, azken 30 urteotan, Munarrizen aztarnak kriptatik ateratzeko. «Nafarroako Gobernuari, Iruñeko Udalari eta artzapezpikutzari eskatu izan diegu, baina ez dugu deus lortu», azaldu zuen Josetxo Munarrizek, Jaime Munarrizen ilobak.

«1961. urtean eraman zituzten nafar horien gorpuak Erorien Monumentuko kriptara; ez dakigu zehazki zergatik hautatu zituzten horiek», azaldu zuen Otxoak. Munarriz Cascantekoa zen. «Aitak ez zuen haren gorpua herritik mugitzea nahi, baina, garai hartan, agintzen zutena bete beste erremediorik ez zen», erran zuen Josetxo Munarrizek.

Munarrizekin batera, Oteizako Pedro Martinez, Tafallako Joaquin Sola eta Xabierko Joaquin eta Dimas Aznar anaiak daude Erorien Monumentuko kriptan. Otxoak atzo azaldu zuen, hain justu, gizon horien senideekin harremanetan jartzen saiatzen ari direla gorpuak handik ateratzeko eskaera egin dezaten.

Administrazioan hamaika eskaera egin eta gero, bide hori «agortuta» dagoela uste du Munarrizek. Ondorioz, epaitegietara jotzeko aukera aztertzen ari da familia. Bideko Mitxingorria koordinakundeko kideek ere ez dute bide hori baztertzen. Argi dute Erorien Monumentuko kriptan egiten diren mezek eta han dauden ikur frankistek memoriaren legearen kontra egiten dutela: «Ez genuke elkarretaratzeak egiten eta mozioak aurkezten aritzeko beharrik izan behar».

Iruñeko Udalak eta Elizak oraingoz deus egin ez dutenez, lanean jarraitzeko asmoa berretsi dute memoriaren aldeko herrien koordinakundeko kideek. Uztailaren 18rako mobilizazioak iragarri dituzte. Otxoa: «Ikusteko dago Arartekoaren gomendioak zer bide izanen duen, edo artzapezpikutzatik erabakirik hartzen ote den».