Atea itxi eta zubia(k) zabaldu

Maureen Tucker The Velvet Underground taldeko bateria jotzailearen ahots eztia: «Atea ixten baduzu, gauak betirako iraun dezake/ utzi kanpoan eguzkiaren distira...». After hours abesti zoragarria Viktoria Eugenia antzokian entzutea, Todd Haynesen dokumentalean... Hori da hori lan puska. Atea ixteko ordua heldu zaio 2021eko Zinemaldiari.

Zubiak, berriz, zabaltzeko modua egon daitezke, akaso. Iñaki Uriarte arkitektoak, esate baterako, proposatu du Kursaaleko zubiaren zabalera handitzea: orain dituen hogei metroetatik 31 metrotaraino. Ohartarazi baitu inguruan dauden beste espaloi batzuetan toki gehiago dagoela oinezkoentzat zubi estuan baino.

Albiste pozgarri batekin egin dut topo jaialdiaren bukaeran: Zinema zubiak izeneko proiektua aurkeztu dute IBAIAk (Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako ekoizleak batzen dituen elkartea), Nafarroako ekoizleen Napar elkarteak eta Lapurdiko, Nafarroa Behereko eta Zuberoako sektoreko lagunak elkartzen dituen Zukugailua taldeak, Euskal Eurohiriaren babesarekin. Josu Martinezek honako txioa idatzi du: «Euskal zinema Euskal Herrian egindako zinema baldin bada, hori da euskal zinema».

Martinezek eta Samara Veltek zuzendutako Paperezko hegoak dokumentala eman dute Zinemira sailean. Eta izan dira euskal gatazkarekin lotutako lan gehiago jaialdian: Maixabel —euskal ekoizpen onenaren Irizar saria eman diote— ikus daiteke egunotan aretoetan, baina ez legoke gaizki Maixabel ikusten duen orok saiakera egitea Bolante baten historia ikusteko. Testuingurua modu mamitsuan emanda, Joxe Migel Etxeberria Naparra-ren istorioa ezagutu beharrekoa baita: ezin da ahanzturan gelditu.

«Amnistia osoa! Presoak kalera!», entzuten da pare bat aldiz Érase una vez en Euskadi filmean, Manu Gomezen opera prima-n. RTVEren gala batean estreinatu dute, eta 1985. urtean dago girotua. Orduko garaia 12 urteko mutiko batzuen begietatik kontatzen du lanak. Filmean entzuten da La Polla Recordsen Txus kanta mitikoa. Doinu hori ez da falta, noski, Javier Corcueraren No somos nada dokumentalean. La Pollaren kontzertu jendetsuen irudiak ikusgarriak dira. Hala dira, baita ere, Pandemic Tour 2020 Belako Hernan Zinen dokumentalean ageri diren kontzertuak, auto zinemetan Belakok iaz emandakoak —Bele beltzak kanta jo zuten Euskal Zinemaren Galan—. Belakoren kanta bat izan du sintonia 25. fotograma podcastak. Eta beste bat Monday da: bihar, astelehena, ez noa Viktoria Eugeniara. Ea zubiak zabalagoak diren 2022an.