Zer da hiesa?

Gutxienez 28 milioi pertsona hil ditu hiesak mundu osoan. GIB birusak immunitate sistema suntsitzen du, eta infekziorik arruntenak ere gaixoaren bizia arriskuan jartzen du. Hona gaitzaren ezaugarri biologikoak:

GIB birusa: Giza Immuno-eskasiaren Birusak kutsaturikoaren odoleko zelula zuriak hiltzen ditu. Zelula zurien kopurua muga batetik behera jaisten denean, kutsatuak hiesa gaitza garatu duela esaten da. Oso zaila da GIB birusaren aurka borrokatzea, oso azkar ugaltzen delako, eta ugalketa horretan asko mutatzen delako.

Nola kutsatzen da?: GIB birusa odolean, sexu organoetako fluidoetan eta hazian dago. GIBa duen pertsona batekin sexu harremanak izanda kutsatzen da. Baita birusa duen pertsona batek erabilitako xiringetako orratzen, piercing eta tatuaietarako tresneriaren bidez ere. Kutsaturiko fluidoak beste pertsonaren gorputzeko zauri batetik sartzean pasa daiteke. Ama GIBduna duten umeek haurdunaldian, jaiotzean edo edoskitzean kutsa daitezke. Ezin da listuaren bidez kutsatu.

Lehen sintomak: Lehen asteetan, gripearen sintomak pairatzen dituzte kutsaturikoen erdiek. Sei edo hamabi astera, antigorputzak sortzen hasten da kutsaturikoak. Askok ez dute gaitza garatzen urte luzeetan, baina beste pertsonak kutsatzeko ahalmena dute.

Hiesa garatzen denean: Immunitate sistema ahuldu ahala, gaixoa tuberkulosi, pneumonia eta bestelako gaitzak garatzeko arrisku handiagoa dauka. Bakterio, onddo eta bizkarroi arrunten aurrean ahulagoa da.

Botikak: GIBdunaren bizia luzatzeko hainbat botika sortu dira azken urteotan. Garestiak izateaz gain, nahigabeko ondorio asko izaten dituzte. Munduko hainbat herrialdetan botika generikoak merkaturatu dituzte: patente eskubiderik ordaintzen ez dutenez, merkeagoak dira.