Koskortzeko minutuak

Utziko didazu zaborra ateratzen? Noiz, eta ordurik sargorienean, kalera ateratzea birritan pentsatzeko modukoa den bero galdan; baina betea dago arrain buruz eta hezurrez eta afariko berberetxoen oskolez, eta badago kontainerrera jaisteko premia. Poltsa lotu eta atearen eskutokian zintzilikatzen duzu, eta, kalerako zapatak janzten ari zarela, galdetzen dizu, bi minutuz bada ere kalera bakarrik ateratzeko ilusio horrekin, ea bera joan daitekeen, handitzen ari baita, eta edozeri urratzen dio autonomia tarterik. Ez duzu askorik pentsatzen, eta baietz esaten diozu, aitak jangelatik entzungo ez dizulakoan. Jarraibide mordo bat errezitatzen diozu igogailuaren atea itxi bitartean, eta desagertu egiten da haren zorion aurpegia, pozak airean, denbora pixka batez dastatuko duen askatasun izpiagatik. Hiri handi baten erdialdean bizi denaren seme-alabak etxe barruan baino ez dira autonomo.

Giltzak eman dizkiozu, eta zain eseri zara sukaldeko aulkitxoan: ama eseria minutuak hatzez zenbatzen. Margolan baten izena izan liteke. Edukiontzia kale kantoian bertan dago, eta, igogailuak behar duen denborarekin, bost bat minutu baino ez dira izango. Margolanean badago haizagailu piztu bat ere. Begiak itxi, eta aire beroa sumatzen duzu zure kizkurrak leunki astintzen, eta haren ileaz akordatu zara; seguru eskaileretatik igoko dela, eta kopetako tximak izerdiz blaitu eta pega-pega eginda iritsiko dela etxera. Aditu duzu, ez, ez duzu aditu, adi-adi zaude igogailuak zarata noiz aterako alaba eta arrain kondarrak kaleraino daramatzala. Interfonoaren pantailatxotik begiratzeko tentazioa daukazu, baina alabari momentu hori errespetatzea erabakitzen duzu.

Pasatu dira bost minutuak, kalkulatzen duzu berehala irekiko dela atea, eta urduritasunaren kontra borrokatzen zara; hainbeste albiste egunkarian hain denbora laburrean gertatzen diren desgraziekin. Sei minutu, eta sarrerara altxatzen zara. Begiratzen duzu kalera pantailatxotik, eta ez duzu ezer ikusten; igogailuan egongo da, gora bidean. Eseri eta lasaitu, ez zaitzala zain harrapatu, erakutsiozu fidatzen zarela, zeren berarekin fidatzen baitzara, ez kalearekin, ordea. Balkoira ateratzen zara momentu bat, kontainerrak ikustera; organikoa erdi irekita geratu da, eta zuen zabor poltsa ikusten duzu. Orain irekiko da atea, orain. Eta ez da ireki, zeuk irekitzen duzu, eta igogailuaren botoi piztua ikusten, eta horrek esan nahi du badabilela, badatorrela zure alaba zeregina beteta. Arrapaladan itxi eta aulkitxoan esertzen zara. Atea berak irekitzea garrantzitsua da bederatzi urterekin heldu izateko duen irrikarentzat. Hori bai, adi-adi zaude igogailuaren zarata noiz entzungo; adi-adi, baina aditu gabe. Aditu gabe? Ba, orain dator giltzen kriskitina, eta bat sarrailan sartu eta ireki eta etorri zaizu, ez da hainbesterako izan, ez da ezer gertatu, eta aurrerantzean berak jaitsi nahiko du zaborra eta zuk gero eta gutxiago sufrituko duzu.

Baina iristen ez giltzen hotsik. Ate atzean isiltasuna da nagusi; hainbesterainoko isiltasuna, non atea ireki eta bero zaflada batek jotzen baitzaitu aurpegian. Igogailua geldirik dago, baina botoia piztuta, eta badakizu horrek zer esan nahi duen, badakizu, eta orain isiltasuna urratuko zenuke alabaren izena aldarrika lehoi emearen orroaz baina bridatu duzu zeure burua, zeren berak ez badu oihukatzen, zuk ere ez. Eskailerak txapinetan jaisten dituzu, eta orpo faltak ez dizu uzten azkarrago ibiltzen. Igogailua geldirik dago bigarren solairuaren eta lehenaren artean. Harritu zara alabak ez duelako ezer esaten. Halakorik gertatuz gero, uste zenuen garrasi betean hasiko zela amari deika, baina isilik dago. Ez ote dago hor? Baina poltsa edukiontzian dago, badakizu atera dela. Agian behean egongo da, ezkaratzean, lasai ederrean igogailuaren zain. Oinutsik jaisten zara, txapinak eskuan. Ezkaratza hutsik. Lehen solairuaren eta bigarrenaren arteko eskailera zatira itzultzen zara. Haren izena esaten duzu, ez oso ozen, bera ez larritzeko, eta inork erantzuten ez.

—Anna? Anna!

—Ama?

—Ondo al zaude?

—Ama, igogailua gelditu da.

—Ikusten dut. Sakatu alarma, orain deituko diot teknikariari.

—Suhiltzaileak etorriko dira, ama?

—Ez dakit, zuk sakatu botoia.

—Sakatu dut.

—Ondo zaude?

—Bai. Baina bero egiten du hemen.

—Zergatik ez zara deika hasi?

—Dena ondo egin dut. Igogailua gelditu da.

—Horixe dena ondo egin duzula. Zorte txarra izan da. Eseri eta egon lasai, segituan aterako zara.

—Uste nuen bakarrik piztuko zela berriz. Ez nuen zu beldurtzea nahi; ez beldurtu, ama.

Ez zara beldurtzen, alaba hazi egin baita igogailu barruan, eta ahots bare eta helduz mintzo zaizu. Giltzekin jolasean sumatzen duzu, eta bridatzen duzu gogoa esateko kontuz ibili, ez daitezela zulotik erori orduko hartan bezala. Eta teknikariari deitzen diozu. Haurraren aita jangelan dago, loak hartuta, eta badakizu afalondoko kuluxkak hogei minutu irauten diola asko jota. Ez duzu nahi larritzerik, esaten duzu zeure kolkorako, baina nahi ez duzuna zera da, gizonari entzun beharra oker egin duzula, Annak ez zuela kalera jaitsi behar bakar-bakarrik. Baina kontua da bazkalondoan alaba aztoratu egiten zaizuela; ez du lortzen aitak eta biok behar duzuen patxadaldia errespetatzea, eta egunero aurkitu behar diozue zereginik sofan kuluxkarik egin ahal izateko txandaka bada ere. Gizona lo duzu, zurekin fidatuta, eta bien bitartean alaba hor barruan, etxeko giltzekin jolasen bat asmatzen, gai baita azkenean bere kasa denbora-pasa egoteko. Teknikaria iritsi denerako umea kantutxoan hasia da. Tarteka zer edo zer esaten diozu, badator, segituan iritsiko dira, gutxi falta da, halakoak, gehiago zu zeu lasaitzeko, zeren ez baitirudi, erantzuten dizun ahotsagatik behintzat, bera larrituta dagoenik.

Teknikaria zu lasaitzen saiatzen da. Sotora jaisten da, eta esaten du igogailua proba moduan piztuko duela neskatoak ateratzerik izan dezan, eta gero ikusiko duela zer gertatu den. Bost minutu izango dira, ama, esaten dizu. Ama, esan dizu. Kopetan idatzia izango duzu, oraintxe bertan ez baitzara zain dagoen ama bat besterik, ezabatu da zu zaren guztia, eta mereziko luke hori guztia galtzea alaba sabel horretatik osorik ateratzeko, hain baitzaude larrituta, eta eskerrak igogailua piztu dela zu buruan zerrenda bat egiten hasi aurretik alabagatik sakrifikatuko zenuen guztiarekin.

—Ama, mugitzen ari da!

—Bai, bihotza, lasai, bukatu da.

—Suhiltzaileak etorri dira?

—Ez, teknikaria.

—Eta aita?

—Lo dago.

Ateratzen da neskatoa; zuk fuerte besarkatzen duzu, eta hark aski du zu pixka bat ukituta. Eskerrak ematen dizkiozu teknikariari behin eta berriz. Etxera igotzen zarete, bera saltotxoka eta zu oraindik txapinak eskuan.

—Nik irekiko dut, nik irekiko dut!

Kantu txikian atera ditu giltzak, eta aitak doi-doi irekitzen ditu begiak, sofatik, zuek sartzean.

—Non zineten?

Koskortu da Anna:

—Zaborra ateratzera joan gara, usain txar-txarra zuen. Baietz, ama?

Itzulpena: BERRIAko euskara taldea