Historiaurretik gaurdaino euskarak izandako bilakaera liburu batean jaso dute. ‘Euskararen historia’ izeneko liburuak, mendeetan zehar beste hizkuntza batzuekin izandako harremana ere laburbiltzen du, bilakaera historikoaz gain. EHUk eta Eusko Jaurlaritzak argitaratutako lanak, euskararen bilakaeraren inguruko “oinarrizko erreferentzia bat” izan nahi du gaian interesa dutenentzat. Hala adierazi du Ivan Igartua liburuaren editore eta egileetako batek: “Erreferentziazko historia bat lantzen saiatu gara, bere izaeran eta bere oinarri teoriko eta metodologikoetan gure inguruneko hizkuntzarako dauden historien antzera”.
2011. urtean ekin zioten proiektuari, eta gaur aurkeztu dute emaitza Kultur eta Hizkuntza Politikako sailburu Bingen Zupiriak eta Arabako Campuseko errektoreorde eta liburuaren egile zein editore den Ivan Igartuak. Haiekin batera aurkezpenean izan dira Joaquin Gorrotxategi EHUko Hizkuntzalaritza Indoeuroparreko katedradun eta liburuaren egilea, Hizkuntza Politikako sailburuorde Miren Dobaran eta bildumaren gainerako egileak ere.
Hain zuzen, hizkuntzalari, filologo eta historialari talde baten emaitza da lana, eta kapitulu desberdinetan aditu bakoitzak zehaztasunez eta era ordenatu batean jaso du euskararen historiari buruzko gaur egungo ezagutza. Horrez gain, berriro ikertu beharreko alderdiak ere identifikatu dituzte. Liburuan euskararen historia baldintzatu duten faktore nagusiak aztertu dira, halaber, eta guztia ikerketa “sakon eta zehatz” batean oinarrituta. Hala, hizkuntzaren bilakaeran zerikusia duten eragile gehienak ikertu dituzte, azalpenak adibide ugariz hornituta.
Hain zuzen, obraren garrantzia azpimarratu du sailburuak: “Euskararen historiari buruzko ikuspegi zabala eta zehatza eskaintzea da obra honen asmoa, eta gai honetan aditu nagusi direnen eskutik egin den lana da. Gainera, liburuki bakar batean bildu dira euskarak historian zehar bizi izan dituen aldi desberdinak”. Joaquin Gorrotxategik ere, gauza bera nabarmen du: “Uste dut sekulako urratsa eman dugu euskararen historia osatu eta aberats bat gure ikasle eta ikertzaileen, euskaldun guztien eta erdaldun interesatu askoren eskuetan jartzen”.
