EBZ Europako Banku Zentralaren egutegian kolore gorriz markatua dago Eurostatek euroguneko inflazioa zenbatekoa den jakinarazten duen eguna, eta ez, preseski, jaiegun gisa. Aurrera begirako politikak ezartzeko ezinbesteko datua da hori Christine Lagarde presidentearentzat eta gainerako buruentzat. Helburu argia dute: inflazioa %2ra jaistea, baina helmuga urrun dute oraindik.
Azkenengo hamar hilabeteetan behera egin du etenik gabe, baina EBZk nahi baino polikiago: %5,3 izan da uztailean, ekainean baino bi hamarren gutxiago. Dena den, 2022ko otsailetik izandako apalena da. EBZ irailaren 14an bilduko da berriz, eta orduan erabaki beharko du interes tasak igotzen jarraituko duen, aurreko bederatzi bileretan egin duen moduan, ala eten egingo duen igoera, inflazioaren bilakaerarekin konforme.
Iazko uztailean, %8,9an zegoen inflazioa. Urrian jo zuen goia, %10,6ra iritsita, baina, orduz geroztik, jaitsi egin da, batez ere energiaren prezioen gorakada izugarriaren eragina amaitu delako. Iaz baino merkeago daude (-%6,1) erregaiak eta argindarra. Elikagai freskoen prezioen igoerak, berriz, ez du etenik: bi hamarren igo dira aurreko hiletik, eta iaz baino % 9,2 garestiago daude. Eta zerbitzuetan ere, prezioak gora ari dira egiten: %5,6, ekainean baino bi hamarren gehiago.
Oro har, prezioen igoera apaldu egin da euroaren eremuko ekonomia handi guztietan: Alemanian hiru hamarren jaitsi da, %6,5era; Frantzian bi hamarren, %5,1era; eta Italian lau hamarren, %6,3ra. Hego Euskal Herrian, berriz, igo egin da uztailean, %2,2tik %2,4ra. Inflazio tasarik txikienak Belgikak (%1,7), Luxenburgok (%2,0) eta Espainiak (% 2,1) dituzte. Kontrara, Hungariak (%17,5), Eslovakiak eta Poloniak (biak %10,3) dituzte handienak.
Turismoarekin kezkatuta
Baina datu orokorrari baino, EBZk irailean egingo duen bileran azpiko inflazioari erreparatuko dio, hau da, energiaren eta elikagai freskoen eragina kontuan hartzen ez duenari. Bereziki arduratuta dago horrekin, erakusten baitu prezioen igoera jarduera ekonomikoaren atal guztietan sustraitu dela. Uztailean, %5,5ekoa izan da azpiko inflazioa, ekainean bezala.
Zerbitzuen prezioen igoerak eragin du eten hori, edo behera egin ez izanak, inflazio orokorrak bezala. Izan ere, zerbitzuen alorra da euroguneko ekonomiaren motor nagusia, eta pisu handia du azpiko inflazioan. Iazko prezioekin alderatuta, %5,6 igoera izan dute, ekainean baino bi hamarren gehiago. Uda honetan, gainera, turismoarekin loturiko jarduerak are gehiago garestitu dira, eta, EBZko adituen ustez, baliteke horregatik azpiko inflazio handia izatea beste hilabete batzuez.
Emaitza gazi-gozoa
Inflazio handia euroguneko ekonomia baldintzatzen ari da. Hilabeteak dira horri aurre egiteko EBZk maileguak garestitzea erabaki zuela, jarduera moteltzeko eta horrekin prezioen igoera gelditzeko. Eta neurri handi batean funtzionatu du.
Eurostatek aste honetan berretsi duenez, 2023ko bigarren hiruhilekoan %0,3 handitu da euroguneko BPG barne produktu gordina, eta atzeralditik atera da eremuko ekonomiarik handiena, Alemania (%0,0). Beste herrialde batzuek ere hazkunde positiboa izan dute: Belgika (+%0,2), Espainia (+%0,4) eta Frantzia (+%0,5). Baita Euskal Herria ere: puntu erdi bat handitu da Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan, eta lau hamarren Nafarroan. Dena den, badira hazkunde tasa negatiboak dituztenak ere: Austria (-%0,4), Letonia (-%0,6) eta Suedia (-%0,6).
EBZren aurreikuspenen arabera, euroguneko ekonomiak %0,9 egingo du gora aurten. Dena den, datu horri buruzko zalantzak oso handiak dira, industriaren eskaerak nahiko eskasak izan baitira bigarren hiruhilekoan, eta berdin jarraitzen dute uda honetan.
Hala ere, banku zentralaren kezka nagusia inflazioa da, BPGa baino gehiago, Lagardek uztail amaierako bileran azpimarratu zuenez, eta horren araberako erabakiak hartuko ditu aurrerantzean. Hori bai, baztertu egin zuen interes tasak jaisteko aukera. Badago EBZ asko kezkatzen duen beste elementu bat ere: prezioen eta soldaten arteko arrakala. Hori gertutik zainduko duela adierazi du Lagardek.
Izan ere, prezio garestiek bezala, interes tasak igotzeak isla zuzena dute enpresek bankuei ordaintzen dizkieten maileguetan, baina baita herritarren poltsikoetan ere. Hipoteken indizerik ezagunena, hamabi hilabeterako Euriborra, azken hamabost urteetako mailarik gorenean dago: %4,149ra iritsi da uztailean, eta iaz %0,992koa zen.
