Berria Estilo Liburua

MUNDUA

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

L

LAOS
Laponia, Sami
LESOTHO
LETONIA
LIBANO
LIBERIA
LIBIA
LIECHTENSTEIN
LITUANIA
Lurralde Okupatuak
LUXENBURGO

LAOS

Laosko Herri Errepublika Demokratikoa
Herritar izena: laostar.
Eremua: 236.800 km2.
Hiriburua: Vientian (vientiandar).
Hiri nagusiak: Savannakhet, Luang Prabang, Pakxe, Xam Nua, Xaignabury, Thakek, Pakxan.
Dirua: kip.

Hizkuntzak: laosera (ofiziala), frantses, ingeles eta bertako zenbait hizkuntza: monera-khmerera, hmong, thai...
Biztanleak: 6,4 milioi (NBE, 2012). Lao loum (%68), lao theung (%22), lao soung (%9; hmong eta yao barne), vietnamdar/txinatar (%1).
Erlijioak: budista (%60), animista eta beste (%40).
Transkripzioak: Nazioartean finkaturiko erak erabiliko ditugu.

erdaraz	euskaraz
Llanura de las Jarras / plaine des Jarres / Plain Of Jars	Pitxerren lautada
Luang Prabang	Luang Prabang

Laponia, Sami

Herritar izena: laponiar edo sami.
Eremua: 388.350 km2.
Hiri nagusiak: Vadso, Ostersund, Rovaniemi, Murmansk, Bodo, Steinkjer, Lulea, Tromso, Umea.

Hizkuntzak: samiera (20.000), norvegiera, suediera, finlandiera, errusiera.
Biztanleak: 25.000 lagun inguru. Jatorrizko bizlanleak samiak dira (85.000 inguru dira guztira).
Erlijioak: sinesmen tradizional (inguru polarretako sinesmenen elementuak biltzen ditu: sakrifizioak, xamanismoa), kristau.
Jakingarriak: Finlandiaren, Norvegiaren, Errusiaren eta Suediaren artean zatitutako herrialdea. Sami herria da laponiarren jatorrizko izena.

LESOTHO

Lesothoko Erresuma
Herritar izena: lesothoar.
Eremua: 30.355 km2.
Hiriburua: Maseru (maseruar).
Hiri nagusiak: Teyateyaneng, Butha-Buthe, Hlotse, Mafeteng, Maseru, Mohale's Hoek, Mokhotlong, Qacha's Nek, Quthing (Moyeni ere bai), Thaba-Tseka.
Dirua: loti.

Hizkuntzak: ingeles (ofiziala), sothoera (ofiziala, 1,4 m), zuluera, xhosera.
Biztanleak: 2,2 milioi (NBE, 2012). Sotho edo basotho (%99,7), europar, asiar eta beste (%0,3).
Erlijioak: kristau (%80), sinesmen tradizional (%20).

LETONIA

Letoniako Errepublika
Herritar izena: letoniar.
Eremua: 64.589 km2.
Hiriburua: Riga (rigatar).
Hiri nagusiak: Daugavpils, Liepaja, Jelgava, Jurmala, Rezekne, Ventspils.
Dirua: euro (lehen, lats letoniarra).

Hizkuntzak: letoniera (ofiziala; %58,2), errusiera (%37,5), lituaniera eta beste (%4,3).
Biztanleak: 2,2 milioi (NBE, 2012). Letoniar (%57,7), errusiar (%29,6), bielorrusiar (%4,1), ukrainar (%2,7), poloniar (%2,5), lituaniar (%1,4) eta beste.
Erlijioak: luterano, katoliko, errusiar ortodoxo.
Transkripzioak: alfabeto latinoa erabiltzen dute.

erdaraz	euskaraz
Curlandia / Courlande / Kurzeme	Kurlandia
Latgale	Latgalia
Livonie / Livonija	Livonia
Sélonie / Selija	Selonia
Sémigalle / Zemgale	Semigalia

LIBANO

Libanoko Errepublika
Herritar izena: libanoar.
Eremua: 10.400 km2.
Hiriburua: Beirut (beirutar).
Hiri nagusiak: Baabda, Tripoli, Zahleh, Sidon, Nabatieh, Tripoli, Tiro, Baalbek, Biblos.
Dirua: libera libanoar.

Hizkuntzak: arabiera (ofiziala), armeniera, ingeles, frantses (agiri ofizialak frantsesez ere idazten dituzte).
Biztanleak: 6,8 milioi (NBE, 2019). Arabiar (%95; horietatik %10 inguru palestinarrak dira), armeniar (%4) eta beste (%1).
Erlijioak: musulman (%59,7; xiita, sunita, druso, ismaili, alaui), kristau (%39; maronita, greziar ortodoxo, armeniar apostoliko, siriar ortodoxo, siriar kristau, kristau armeniar, greziar katoliko, protestante...), beste (%1,3)
Jakingarriak: Israelek 2000ko maiatzean alde egin zuen Libanoko hegoaldeko segurtasun gunetik, 23 urtean okupatuta eduki ondoren.
Transkripzioak: Libanoko izen asko frantsesezko eran zabaldu dira nazioartean, eta forma horiek hobesten ditugu. Gainerakoan, izen bereziak idazteko, ikus alfabeto arabiarretik eta perso-arabiarretik transkribatzeko taula.

erdaraz	euskaraz
Beqaa	Bekaa (Bekaa harana)
Monte Libano / mont Liban / Mount Lebanon	Libano (Libano mendia)
Qurnat as Sawda / Qurnat as-Saoruda	Qurnat as-Sawda
Saida	Sidon
Tarabulus	Tripoli
Tyr / Sur / Sour	Tiro

Transkripzio taula

ingelesez	frantsesez	gaztelaniaz	euskaraz
ch	tch	ch	tx (esaterako, Txad)
dh, gh	dh, gh	d, g	dh, gh (esaterako, Abu Ghraib)
iyah, -iya	-iyah, -iya	-iyah, -iya	-iya (hitz amaieran; esaterako, Nasiriya)
j	j, dj	y	j (esaterako, Najaf)
k	k	k	k (esaterako, Karbala, Kuwait)
kh	kh	j	kh (esaterako, Khartum, Khomeini)
n	-ne	-n	-n (hitz amaieran; esaterako, Jenin)
q	q	q	q (esaterako, Al-Qaeda, Qatar)
s	ss	s	s (esaterako, Mosul, Aswan)
sh	ch	sh	x (esaterako, Raxid)
th	th	z	th (esaterako, Baath)
u	ou	u	u (esaterako, Mubarak)
w	ou, w	w, u	w (bokal artean edo bokal aurrean; esaterako, Kuwait, Aswan), u
y	i, y	y, i	y (bokal artean edo bokal aurrean; esaterako, Diwaniya), i (esaterako, Hudaida)

1. Izen bat bokala + '–h' letraz amaitzen denean, '-h' hori ezabatu egingo da mutua denean, eta bere hartan utzi ahoskatzen bada: 'Al-Fatah', baina 'Diwaniya', 'Nasiriya', 'Al-Arabiya'. 2. Kontsonante bikoitzak bere hartan utzi: 'Falluja'; 'Hezbollah'; 'Amman'; 'Hussein'. 3. Artikulua letra larriz hasieran, eta xehez tartean. Marratxoz loturik idazten da: 'Al-Jaafari', 'Al-Fatah', 'Deir ez-Zor'. 4. 'H'-z bukaturiko hitzak letra hori ez balego bezala deklinatuko dira: 'Al-Fatahk', 'Al-Fatahren', 'Al-Fatahko'...

LIBERIA

Liberiako Errepublika
Herritar izena: liberiar.
Eremua: 111.370 km2.
Hiriburua: Monrovia (monroviar).
Hiri nagusiak: Buchanan, Harper, Vionjama, Gbarnga, Tubmanburg, Robertsport, Zwedru, Greenville, Bopulu, Barclayville, Kakata, Bensonville, Sanniquellie, Rivercess, Fish Town.
Dirua: dolar liberiar.

Hizkuntzak: ingeles (ofiziala, %20), kpelleera, manoera, kruera, krahnera, golera eta beste hainbat.
Biztanleak: 4,2 milioi (NBE, 2012). Afrikar (%95; kpelle, bassa, gio, kru, grebo, mano, krahn, gola, gbandi, loma, kissi, vai, bella, mandingo, mende eta beste hainbat tribu), amerikar-liberiar (%2,5), kongoar (%2,5).
Erlijioak: sinesmen tradizional (%40), kristau (%40), musulman (%20).

LIBIA

Libiako Estatua
Herritar izena: libiar.
Eremua: 1.759.540 km2.
Hiriburua: Tripoli (tripoliar).
Hiri nagusiak: Bengazi, Misratah, Aziziya, Tarhuna, Khums, Zawiya, Zuwara, Ajdabiya, Sirte, Sabha.
Dirua: dinar libiar.

Hizkuntzak: arabiera (ofiziala), amazigera, italiera, ingeles...
Biztanleak: 6,4 milioi (NBE, 2012). Arabiar eta gutxiengo amazig eta tuaregak (%97). Beste hainbat gutxiengo: greziar, maltar, italiar, egiptoar, pakistandar, turkiar, indiar, tunisiar, dawada.
Erlijioak: musulman sunita (%97).
Transkripzioak: izen bereziak idazteko, ikus alfabeto arabiarretik eta perso-arabiarretik transkribatzeko taula.

erdaraz	euskaraz
Cirenaica / Cyrénaïque	Zirenaika
Cirene / Cyrene	Zirene
Golfo de Sidra / Golf de Syrte / Gulf of Sidra	Sirteko golkoa
Tobrouk / Toubrouk	Tobruk

Transkripzio taula

ingelesez	frantsesez	gaztelaniaz	euskaraz
ch	tch	ch	tx (esaterako, Txad)
dh, gh	dh, gh	d, g	dh, gh (esaterako, Abu Ghraib)
iyah, -iya	-iyah, -iya	-iyah, -iya	-iya (hitz amaieran; esaterako, Nasiriya)
j	j, dj	y	j (esaterako, Najaf)
k	k	k	k (esaterako, Karbala, Kuwait)
kh	kh	j	kh (esaterako, Khartum, Khomeini)
n	-ne	-n	-n (hitz amaieran; esaterako, Jenin)
q	q	q	q (esaterako, Al-Qaeda, Qatar)
s	ss	s	s (esaterako, Mosul, Aswan)
sh	ch	sh	x (esaterako, Raxid)
th	th	z	th (esaterako, Baath)
u	ou	u	u (esaterako, Mubarak)
w	ou, w	w, u	w (bokal artean edo bokal aurrean; esaterako, Kuwait, Aswan), u
y	i, y	y, i	y (bokal artean edo bokal aurrean; esaterako, Diwaniya), i (esaterako, Hudaida)

LIECHTENSTEIN

Liechtensteingo Printzerria
Herritar izena: liechtensteindar.
Eremua: 160 km2.
Hiriburua: Vaduz (vaduztar).
Hiri nagusiak: Schaan, Balzers, Triesen, Eschen, Mauren, Triesenberg, Ruggel, Gamprin, Schellenberg, Planken.
Dirua: franko suitzar.

Hizkuntzak: aleman (ofiziala), erretorromaniera.
Biztanleak: 36.500 lagun (NBE, 2012). Germaniar (%86), italiar, turkiar eta beste (%14).
Erlijioak: katoliko (%75,7), protestante (%6,9), musulman (%4,2), beste (%1,3), zehaztugabe (%10,9), sinesgabe (%1).

LITUANIA

Lituaniako Errepublika
Herritar izena: lituaniar.
Eremua: 65.200 km2.
Hiriburua: Vilnius (vilniustar).
Hiri nagusiak: Kaunas, Klaipeda, Telsiai, Siauliai, Panevezys, Utena, Taurage, Marijampole, Alytus.
Dirua: euroa (lehen, litas).

Hizkuntzak: lituaniera (ofiziala; %82), errusiera (%8), poloniera (%5,6), beste (%4,4).
Biztanleak: 3,3 milioi (NBE, 2012). Lituaniar (%83,4), poloniar (%6,7), errusiar (%6,3), beste (%3,6).
Erlijioak: katoliko nagusiki (%76,2), errusiar ortodoxo (%4,1), protestante (%1,9; luterano, baptista...), sinesgabe (%9,5), beste eta zehaztugabe (%5,5).
Transkripzioak: alfabeto latinoa erabiltzen dute.

erdaraz	euskaraz
Aukataitija / Haute Lituanie	Lituania Garaia, -a
Lituania Menor / Petite Lituanie / Lituanie prussienne	Lituania Txikia, -a / Lituania Prusiarra, -a
Samagocia / Samagotie	Samagotia
Sudovie / Suvalkija	Sudovia

Lurralde Okupatuak

Jakingarriak: v. Israel eta Palestina.

LUXENBURGO

Luxenburgoko Dukerri Handia
Herritar izena: luxenburgotar.
Eremua: 2.586 km2.
Hiriburua: Luxenburgo (luxenburgotar).
Hiri nagusiak: Esch-sur-Alzette, Dudelange, Ettelbruck, Diekirch, Differdange, Echternach, Wiltz, Rumelange, Grevenmacher, Remich, Vianden.
Dirua: euro.

Hizkuntzak: hiru hizkuntza ofizial daude: luxenburgera (letzerburgesch; hizkuntza nazionala), alemana eta frantsesa (administrazioko hizkuntzak dira biak). Portugesez mintzo dira jatorri horretako biztanleak.
Biztanleak: 523.000 lagun (NBE, 2012). Luxenburgotar, portuges, italiar, frantziar, eslaviar (montenegroar, albaniar eta kosovar nagusiki) eta beste.
Erlijioak: katoliko (%87), protestante (%13), judu eta musulman.

Zer den
Nola erabili

Iradokizunak