Lubakitik errazagoa da borrokatzea, baita irautea ere. Borroka anitz dituzte ikusmiran, baina lubaki bakarra: feminismoa. Euskal Herriko Gazte Feministek Baterajotzea eginen dute urriaren 31tik azaroaren 2ra bitarte, Zaldibarren (Bizkaia), eta elkargunea izanen da Euskal Herriko gazte eta feministentzat. Hilabete baino gutxiago falta den honetan, prestakuntza lanetan ari dira Uxue Alkorta Iturbe (Zarautz, Gipuzkoa, 2001) eta Laura Iparragirre Uria (Zumaia, Gipuzkoa, 2001).
2021ean egin zenuten lehenbiziko Baterajotzea, eta saretzea zen orduko helburua: bakarrik egotearen sentimendua baztertzea. Lau urteotan lortu duzue sarea indartzea?
UXUE ALKORTA: Baietz esango nuke. Baterajotzea antolatzera iritsi izanak erakusten du sare indartsu bat dagoela atzean: komunitate feminista indartsu bat eta feminismoarekin oso konprometituta dagoen jendea. Hala ere, ez da sareari begira egiten dugun ekinaldi bakarra, bi urtetik behin formatu txikiago batean biltzen baikara: udaleku feministetan. Eta ez halako jardunaldietan bakarrik, eguneroko lanean ikusten dugu argien geroz eta indartsuagoa dela gure sarea.
Aitzineko Baterajotzeetan, bertzeak bertze, militanteak formatzen aritu zineten. Aurtengoan, ordea, arreta berezia jarri duzue sare feministen barnean aktiboki ari ez direnengan. Zergatik?
LAURA IPARRAGIRRE: Baterajotzeak formatu aldaketak izan ditu urteotan, gure iritziz jardunaldia momentuan momentuko problematikei erantzuteko tresna bat baita. Aurtengoaren funtzioa elkargunea izatea da, uste baitugu garai garrantzitsua dela horretarako; lubaki izateko eta lubakia bera defendatzeko. Are gehiago, elkargune ez-mistoaren potentzial politikoa ekarri nahi dugu berriro mahai gainera, iruditzen zaigulako horren estrategikotasuna garrantzitsua dela garai hauetan.
Zergatik gune ez-mistoak?
ALKORTA: Gune ez mistoak, batetik, neskentzako eta sexu genero disidenteentzako gune gozagarriak dira, eta, bestetik, zapalkuntza jakin batzuk jasaten dituztenez, konspiraziorako eta borrokarako gunea ere bai, borroka hori artikulatzeko. Antolatu ahal izateko, gune propioak behar dira; hortik eraikitzen dira aliantza guztiak.
«Elkargune ez-mistoaren potentzial politikoa ekarri nahi dugu berriro mahai gainera, iruditzen zaigulako horren estrategikotasuna garrantzitsua dela garai hauetan»
LAURA IPARRAGIRREEuskal Herriko Gazte Feministetako kidea
Neska* lehen, eta Gazte orain. Zer onura ekarri dizue subjektu politikoa aldatzeak?
ALKORTA: Subjektua zabaltzeak, besteak beste, heterosexualitatearen egiturazko izaera ulertzea eta patriarkatua ulertzeko modua berrezartzea dakar. Markoa berrezartzen den momentuan, praktika guztiak aldatu egiten dira, eta ezinbestekoa da horiei buruz hausnartzea eta aurretik zeuden praktika batzuk zalantzan jartzea.
Adibidez?
ALKORTA: Irakurketa moduak, borrokarako moldeak, iruditegiak, aliantzak eraikitzeko bideak... dena aldatzen da. Subjektua aldatu genuenean, jarduna transengana, bollerengana eta emakumeengana zabaldu genuen, eta, praktika aldatuz gero, izena ere aldatu egin behar da.
Erreakzionarismoa hauspotzen ari dela diozue; horren adibiderik bada Euskal Herrian?
IPARRAGIRRE: Euskal Herria ez da salbuespena, eta, tamalez, guk ere nabaritzen dugu erreakzionarismo hori. Azken egunetan, gainera, oso nabarmen ari gara ikusten, Bernedoko Euskal Udalekuen kasuaren harira. Ikusi dugu dutxa mistoak aitzakia hartuta nola ari diren martxan jartzen zapaltzen gaituen sistemaren makineria dena. Sektore erreakzionarioa dago horren atzean; TERF mugimenduak eta eskuin muturrekoak, besteak beste.
Aldarraldi erreakzionario horren adibide bat da, beraz, begiraleek salatu duten lintxamendu kanpaina?
IPARRAGIRRE: Bai, lintxamendua eta erasoak olatu erreakzionario baten barnean kokatzen ditugu, eta olatuko beste elementu batzuekin lotzen ditugu euskararen kontrako erasoak eta langile mugimenduaren kriminalizazioa eragin lezaketen erasoak: transfobiarekin, misoginiarekin eta arrazakeriarekin, esaterako. Euskal Herriko Mugimendu Feminista TERFen kontrakoa den moduan, Euskal Herriko Gazte Feministon borroka transfeminista da, eta jarraituko dugu kalean eta sareetan erasoei aurre egiten. Babesa eta elkartasuna adierazten diegu bai Bernedoko komunitate guztiari, bai lintxamendua jasotzen ari diren guztiei.
Eraso horiek ikusirik, feminismoa da lubakirik garrantzitsuena, Baterajotzearen aurkezpenean erran zenutenez. Zergatik?
ALKORTA: Oldarraldi faxista bat dugu aurrean, eta oldarraldi hori patriarkala da berez, gizon zuriaren ideologia patriarkala delako. Horrek neska trans eta bollerei modu zuzen eta zehatz batean eragiten digu, eta, horrenbestez, lubaki feministak aliantzak eraiki behar ditu, feminismotik. Euskal Herriko Mugimendu Feministak urte askoan izan du feminismoa lubakitzat, eta garbi esaten dute han: gerra ukatu arren, existitzen dela. Feminismoan potentzialitate handia dago, eta interesgarria da erreakzionarismo horiek gure lorpenen ondorio gisa ulertzea.
Nola bilakatzen da oldarraldia lorpen?
ALKORTA: Bada, feminismoak lorpen batzuk baldin badauzka, beti egongo da erreakzioren bat. Zerbait kendu zaion horrek erreakzionatu egingo du, eta altxatu egingo da; beraz, erreakzioa borrokaren bidezko garaipenen ondorioa ere bada. Ikuspuntu horrexetatik irudikatzen dugu feminismoak lubaki izan behar duela.
«Feminismoak lorpen batzuk baldin badauzka, beti egongo da erreakzioren bat. Zerbait kendu zaion horrek erreakzionatu egingo du, eta altxatu egingo da; beraz, erreakzioa borrokaren bidezko garaipenen ondorioa ere bada»
UXUE ALKORTA Euskal Herriko Gazte Feministetako kidea
Feminismoak borroka anitz dauzka barrenean: antifaxista, antirrazista... Zer leku hartuko dute horiek Baterajotzean?
IPARRAGIRRE: Bi modutara ulertu behar da hori. Bat: feminismoak borroka gehiago biltzen ditu. Eta bi: borroka horiei guztiei feminismotik eragin behar zaie. Noski, ikuspegi feminista bat falta baldin bada, ez da problematizatuko patriarkatua, eta orduan ez da egongo hori eraldatzeko gaitasunik, ezta anbiziorik ere. Hori borroka antifaxistara ekarrita, oso argi ikusten da: faxistek diskurtso antifeministak erabiltzen dituzte gizon zurien atxikimendua lortzeko eta, bide batez, arazoaren fokua mugimendu sozialetan eta bazterreko sektoreetan jartzeko.
Nola egiten diozue aurre horri?
IPARRAGIRRE: Guri horren ardura hartzea eta erantzuna ematea dagokigu. Alde horretatik, uste dut Euskal Herriko Mugimendu Feministak beti egin duela aliantzaren alde, eta horrela lortu ditugu emaitzak eta erantzunak: lubakietatik. Eta bai, Baterajotzean ere auzi sozialei buruz arituko gara, bagaudelako beste mugimendu sozial anitzetan ere.
Feminismoa despolitizatzeko geroz eta saiakera gehiago daudela erraten duzue. Zein da zuen estrategia horren inguruan?
ALKORTA: Feminismoaren zentralizazioaren eta sendotzearen bidea hartu beharrean, marjinalizatzeko saiakerak ikusten ari gara ezkerrean; batik bat, patriarkatuaren izaera sistemikoa ukatzen ari direlako. Horrek, ezinbestean, feminismoaren lidergoa blokeatu egiten du. Badauzkagu horren adibide batzuk: subjektu unibertsalaren aldeko jarrerek subjektu antifaxista unibertsala aldarrikatzen dutenean, gizon zuriari eragiten dioten zapalkuntzak soilik hartzen dituzte kontuan. Ezkerrak kapitalismoa, patriarkatua eta kolonialismoa zapalkuntza sistema gisa aitortu behar ditu.
Zaintza eredua izan da Baterajotzeetako aztergaietako bat. Nola landuko duzue gaia aurten?
IPARRAGIRRE: Zaintza despribatizatzeko eta desfamiliarizatzeko bidean, pauso garrantzitsuak eman ditugu, baina eredu publiko eta komunitario baten aldeko borrokan jarraitzen dugu oraindik. Emakumeek ordaindu gabe edo era prekarioan egiten duten lan bat da zaintza; desjabetzea da zaintzea, eta pobretu egiten gaitu. Beraz, Baterajotzean ere izango dugu tartea zaintzaz eztabaidatzeko; Lore Lujanbiok emango du hitzaldia.
