Duela zenbait egun Euskal Herri osoko herritarrei luzatu zieten deia berritu dute ELB sindikatuak, Lurzaindiak eta Ostia sareak: traktoreekin sartu eta Kanboko Marieneko laborantza lurrak irauli dituzte gaur goizean, maiatzaren 17an bertan barazkiak landatu ahal izan ditzaten. Marieneko lurren borroka aitzina eramaten duten hiru elkarte nagusiez gain, besterik ere bada ekintzari sustengua erakutsi diotenak, hala nola Kanboko herriko kontseiluko oposizioko Nahi Dugun Herria zerrendak, CADE Ingurumenaren Aldeko Elkarteen Kolektiboak eta EHZ festibalak.
Maiatzaren 17an, beraz, goizeko 11:00etan, bi manifestazio abiatuko dira Kanboko eta Itsasuko (Lapurdi) herriko etxeetatik —Marieneko lurren osotasuna bi herrien artean banatzen da—. Hitz hartzeen ondotik, bazkari hotza egin eta landaketei ekinen diete. Maiatzaren 17koa lehen landatze eguna izanen dela erran dute, eta kopuru handian bertaratzera deitu dituzte herritar eta eragileak. «Elkartze, aldarrikapen eta festa momentu garrantzitsua izanen da». Horrez gain, makila eskuan agertzeko deia egin dute: «Hesiaren luzaran jarria izanen da, lurrean zin kolektiboa zigila dezagun, gure determinazioaren lekukotasun gisa, maite dugun hazlur hau babesteko».
Auzian borrokan
Hamabi urte dira Marieneko lurrak eraikigarriak izateko arriskuan direla. 2014tik geroztik, bazterrak harrotu ditu Kanboko herri sartzean eraiki nahi duten etxe multzoak. Mobilizazio andana antolatu dituzte auzapezaren taldeak bultzatu Marieneko lurren artifizializazio saiakeraren kontra, eta auzitegietara ere heldu da gaia, elkarteek helegiteak aurkeztu baitzituzten administrazio auzitegian, hirigintza planaren eta Bouygues enpresari emandako eraikitze baimenaren kontra.
Azkenekoz, iazko urrian, Bordeleko Administrazio Auzitegiak Euskal Hirigune Elkargoaren abokatuaren alde egin zuten, kontsideraturik «Marieneko lurrak inola ere ez direla laborantzakoak». ELB sindikatuak «ezin ditu halako adierazpenak onartu». Marieneko lurrak belardi bat direla aldarrikatu dute. Hain zuzen ere, elkargoko abokatuak argudiatu zuen erranez lur horiek «ez dutela bazkarako balio», eta, dena den, «artalderik ez dela bertan egoten». ELBkoek kontrakoa diote: «Herritar guztiek egiaztatu dezakete artalde bat egon dela iazko urtarriletik apirilera bitartean... Bazka eremu oso bat da, eta balio agroekologiko handikoa da, mota guztietako ekoizpenentzat egokia izan litekeelako: hazkuntza, zerealak, baratzezaintza, artzaintza...».
Haatik, elkargoko abokatuaren argumentuen alde egin zuten auzitegian. «Injustizia horren aitzinean», Kanboko oposizioko zerrendak elkargoko hautetsiei dei egin zien: horietarik 64k abenduko batzarrean galdegin zuten Kanboko Tokiko Hirigintza Plana berriz eztabaida zezaten. Geroztik, ordea, bi asanblea gehiago iragan dira, eta Kanboko kasuaren aipamenik ez da egin.
Lurren sailkapenari dagokionez, zehaztu behar da Marieneko lurrak Kanbo eta Itsasuren artean banatuak direla. Hor dago, hain zuzen, kontraesankorra den elementuetarik bat: Itsasun dagoen zatia «zaintzeko laborantza lur» gisa sailkatu zuten hirigintza plana baieztatzean, 2023an; Kanboko zatia, ordea, «eraikigarri» gisa sailkatu zuten. Eragileen ustez, elkargoaren ardura da «lurraldeko antolamendu jarraiki baten bideratzea», baina, gaur egun, «eginkizun hori ez dute betetzen».
Azpimarratu nahi izan dute ez dutela auzitan jartzen etxebizitza beharra baina kritikatu egiten dituztela etxebizitza horiek erdiesteko hartzen diren erabakiak. «Badakigu Kanbon eraikin huts nahikoa badela etxebizitzaren beharrari erantzuteko», azaldu dute. Kontua da honako kasuan, haien iritziz, «borondate politikorik» ez dela baliagarriak liratekeen aterabideetara jotzeko.
«Ez dira soilik 3,5 hektarea horiek! Hego Euskal Herrian Aroztegiako lurren artifizializazio proiektuak ere jendeak mobilizatu ditu. Hemen berean, abiadura handiko trenerako bideek gure lurrak arriskuan jartzen dituzte. E-CHO proiektuarekin, bestalde, gure oihanen arraskatzea aurreikusten dute...». Militanteek egoera orokortu dute, eta «proiektu zentzugabe horiek» salatu. Maiatzeko landaketa egunerako lehen aldiz dei egin zutelarik, jadanik, aipatu zituzten azken urteetan borrokak eragin dituzten beste makroproiektu horiek.
