Biologia-Geologia

Fentanilo botika, drogarik hilgarriena AEBetan
Duela mende erdi baino gehiago garatutako droga opioide sintetiko bat da fentaniloa. Ebakuntzetan erabiltzeko asmatu zen, baina krisia eragin du Ameriketako Estatu Batuetako osasun publikoan: gaindosiz heriotza gehien eragiten duen droga da.

'Su' eta 'Gar' izenak dituzte planeta batek eta haren izarrak
Lehenbiziko aldia da planeta batek eta bere izarrak euskarazko izenak dituztela. EHUk egindako proposamena onartu du Nazioarteko Astronomia Batasunak.
Beruna urtzeko moduko beroa egiten du planeta horretan, eta litekeena da harrizkoa izatea, eta burdinazko nukleo bat edukitzea.

Euskal Herriko anfibio espezieen erdiak mehatxatuta daude, eta %28, galzorian
Habitataren suntsiketa, espezie inbaditzaileak haien inguruetan askatzea eta gorabidean diren gaixotasunak zabaldu izana dira anfibioak arriskuan izatearen arrazoi nagusiak.
Nazioartean inoiz egindako azterketarik handiena egin du IUCN Natura Zaintzeko Nazioarteko Batasunak. Aranzadi zientzia elkartea arduratu da Euskal Herri osoko datuak batzeaz.

Deforestazioaren aurkako araudia onartu du Europak
Basoen suntsitzea eragiten duten zenbait produktu inportatzea galaraziko du neurriak. Zazpi produkturi ezarriko zaie: palma olioa, behiak, soja, kafea, kakaoa, egurra eta kautxua.
Gaur-gaurkoz, EB da munduko «deforestazio inportatzailerik» handienetan bigarrena.

Olatz Aizpurua: «Hurbil ditugun gauzak ez ditugu ikusten»
Itzuli dira enarak eta sorbeltzak Euskal Herrira. Ohiko hegaldi akrobatikoak egiten ari dira eraikinen eta baserrien inguruan. Habien errolda egingo du Aranzadik, umatze garaian habiak aurkitzeko eta urtez urteko jarraipena egiteko. Datuak Ornitho.eus zientzia atarian bilduko dituzte.

Hemorroideak: ohikoak bezain isilduak
Odolbilduak dira hemorroideak; uzkian ateratzen diren barize moduko batzuk. Eta gaixotasun ohikoa izan arren, isilpean eraman ohi ditu jendeak. Horien prebentzioan lan egin beharko litzateke, profesionalen ustez. Besteak beste, elikatze ereduan aldaketa bortitzik ez egitea eta ura edatea gomendatzen dute.

'Bizitzaren sekretua', agerian
70 urte bete dira DNAren egitura helize bikoitz bat zela deskubritu zutela. XX. mendeko aurkikuntza garrantzitsu horrek bidea ireki zuen biologia molekularra garatzeko.
Egituraren berri izatearen ondorioz jakin da DNA nola erreplikatzen den, nola gehitzen diren zelula guztiak, nola pasatzen diren geneak herentzian hurrengo belaunaldira...

Erregai sintetikoak: kutsadura erregai
Europako Batasunak martxoan onartu zuen errekuntza motorreko autoen salmenta debekatzeko legea, baina ate bat irekita utzi zuen, 2035etik aurrera ere merkatuan egon daitezen: erregai sintetikoak izango dira horretarako giltza.
Autoek erregai horiek erretzean isuriko duten gasa jada atmosferan zegoena litzateke. Beraz, ez da gas kutsagarririk isuriko; ez ez dituztelako, baizik eta gas horien zikloa zirkularra izango delako.

Bardea, liburu ireki bat
Bardeako paisaien azalpen geologikoa begi bistan dago bisitari ororentzat, agerian baitira elementu horiek, lekuaren ezaugarriengatik. Liburua batean jaso ditu Euskal Herriko Unibertsitateak han 30 urtez egindako ikerketa lanen emaitzak: 'Nafarroako Errege Bardeak. Bisitariaren gida. Geologia'.