Aranzadi zientzia elkarteak aurkikuntza esanguratsu bat egin du San Adriango kobako aurtengo indusketan, Gipuzkoa eta Araba arteko pasabidean, Aratz-Aizkorri mendilerroan: harrizko tresna batzuk eta gizakiek erabilitako animalia hezurrak.

Berezia da haien jatorria: neandertalenak dira, duela 40.000 urtekoak gutxienez.

Abuztuaren 23tik, Ilargiko hego poloan dago Indiako Chandrayaan-3 espaziontzia. Ilargiko hego polora ailegatu den lehen espaziontzia da, eta han ilargiratu den laugarren herrialdea, AEB Ameriketako Estatu Batuen, Txinaren eta SESB Sobietar Errepublika Sozialista batasunen atzetik.

Abuztuaren 24an hasi ziren isurtzen itsasora lehen 7,800 metro kubikoak, eta hamazazpi egun inguru beharko dituzte horretarako.

Denera 1,34 milioi metro kubiko inguru daude pilatuta zentral nuklearreko edukiontzietan, baina tona litro horiek «apurka-apurka eta era kontrolatuan» isuriko dituztela ziurtatu dute Japoniako Gobernuak eta zentralaren jabe Tepco konpainiak.

Nerea Osinalde irakasleak BERRIAren zientziari buruzko iritzi zutabean idatzi duenez, gaur egungo gizakion genomako aldaera neandertalek uste baino gehiago eragiten diete hainbat ezaugarriri: immunitateari, erritmo zirkadianoei, hezur dentsitateari, menopausiaren adinari eta biriken ahalmenari.

Otsoez mintzo da BERRIAren klima larrialdiari eta ingurumenari buruzko Kinka podcasta; otsoez, espezie babestu gisa duten izendapenaz eta abereei erasotzean sortzen dituzten kalteez, besteak beste.

Lurraren berotzea mugatzeko ehun neurri baino gehiago bildu ditu Drawdown proiektuak. Besteak beste, eguzki energia sustatzea, jakien ekoizpena kontsumo errealera egokitzea eta deforestazioa geratzea proposatu du. Egitasmoan, nabarmendu dute orain har daitezkeen neurriek dutela ahalik handiena.

Hego Euskal Herrian erabilgarri dagoen uraren %80 nekazaritzan erabiltzen da, lurrak ureztatzeko; %15 inguru, industrian; eta gainerakoa, etxeko beharretan.

Klima larrialdiaren ondorioz, hainbat ekoizle hasiak dira labore batzuk beste batzuekin ordezkatzen eta ekoizpenean ur gutxiago baliatzeko teknikak erabiltzen.

Zor publikoa 1.100 milioi dolar apaltzea lortu du, Galapago uharteak zaintzearen truke. Estatuak eremu babestuak indartuko ditu, itsas ekosistema garrantzitsuen ongizatea bermatuz eta galbidean diren espezieak babestuz.

Truke mota hau aukera izan daiteke klima aldaketak jotako herrialde zorpetuentzat.

Urtegiaren eskuin hegala «ez dago egonkor», Espainiako Gobernuaren txosten bati jarraikiz egin duten ikerketa baten arabera. «Ur maila ez aldatzeko» aholkatu dute, eta, beraz, handitze eremua betetzen ez hasteko. Izan ere, hondamendi batek ondorio izugarriak izango lituzke Zangozako eremuan.

Gaur egun, 446,86 hektometro kubikoko edukiera dauka Esak, baina hura zabaltzeak 1.525 hektometro kubikora eramango luke.