Hiru urte dira Errenteriako Koldo Mitxelena Institutuak bere berrogeita hamargarren urteurrena ospatu zuenetik, eta ospakizun horretan hainbat mugarri ezarri ziren, zentroaren egunerokotasunean islatzen zirenak eta haren bilakaera markatu zutenak. Une honetan, institutuaren egunerokoan eragina izango duen beste aldaketa bat bizitzen ari gara: Pepelu Iriondo eta Antonio Robado institutuko atezainen erretiroa.
Koldo Mitxelena BHIko lantaldeko kide guztiengan pertenentzia sentimendua errotu duen ikastetxe publikoa gara. Egia da langileen iragankortasuna esparru publikoan gertatzen dela, baina Koldo Mitxelenako langileak egonkorrak izan dira urte askotan, eta horrek lagundu egin du aipatzen ari nintzen sustraitze sentimendu hori garatzen.
Irakasleen eta ikastetxea maiz bisitatu duten ikasle ohien komentariorik orokorrena institutua desberdina zela zen, baina iragan horri lotuta mantentzen zuen zerbait Antonio eta Pepeluren presentzia zen, bi pertsona hurbil, arduratsu eta beren lanean eraginkorrak. Iraganarekiko lotura hori desagertu egingo da.
Pepelu institutuko ikaslea izan zen, eta gero bere irakasle ohiekin topo egin zuen lankide gisa. Haren emazteak ere, Mirenek, institutuan egin zuen lan denbora batez, eta beren alabak txikitatik ezagutu ditugu; are, horietako batek ILZ Irakasle Laguntza Zentroko praktikak egin zituen institutuan. Azkenean, bizitza pertsonalak eta profesionalak, elkarbizitzako hainbeste urteren ondoren, eskutik helduta doaz.
Antonioren kasuan, bere amak, Purak, institutuan lan egin zuen. Gogoan dut erretiroa hartu zuenean gastronomikan egin genion agurra. Conchik, bere emazteak, institutuan lan egin du, eta bere arreba Natik ere bai. Asier eta Naiara, bere seme-alabak, hemen jaio ziren, eta gure ikasleak izan ziren, eta gogoratzen dut Asierrek, Batxilergoko 1. mailako ikasleak, bere ikaskideek institutuko materiala edo espazioa hondatzen zutela ikustean sentitzen zuen mina. Berak bere etxetzat jotzen zuen institutua, eta ez zen erraza izan ikasle guztiak mugitzen ziren espazio horrekiko nolabaiteko lotura afektiboa txikitzea. Antoniorentzat, gainera, institutuaren eraikinean bizitzeari uztea dakar erretiroak. Gogoan dut Tecnotraceko langile batek nola aipatu zuen eraikinaren tripak hain ondo ezagutzen zituen pertsona baten laguntza izatean genuen zorteaz, izugarri errazten baitzizkien matxurak konpontzeko egin behar zituzten lanak. Koldo Mitxelena Institutuak erronka handia du aurrean.
Koldo Mitxelenaren 50. urteurrenaren ospakizunean, Xenpelarreko erakusketaren inaugurazioan, gonbidatuetako batek esan zuen faltan bota zuela Antonio eta Pepelu erakusketan egotea; irakasleak eta ikasleak argazkietan bertan zeuden bezala, irakaskuntzaz kanpoko langileak ez genituela kontuan hartu. Une hartan, harrotasunez beterik, institutuan beti taldean lan egin zela erantzun nion, eta irakasleak eta irakasleak ez ziren langileak argazki berean elkartuta zeudela. Antoniok berak parte hartu du institutuko irakasle talde batek mendira egindako irteera sistematikoetan.
Biak, Antonio eta Pepelu, institutuko sarrerako atea izan dira, bai sarrerakoa, bai irteerakoa. Zenbat pasadizo izango dituzten memorian gordeta. Harrituko gintuzke eraikinaren sarrera horretan zenbat istorio gertatu diren beren ikuspegitik entzuteak. Ea animatzen diren horietako batzuk kontatzera.
