Bizitza hain eskuzabala izanik eta une bakoitzean behar dugunarekin edo irabazi dugunarekin zuzentasunean bat etorriz, zergatik bizi gara pertsonok harreman gatazketan hainbesteko asaldurarekin eta bizitzarekin berarekin harmoniarik gabe?
Gero eta baliabide gehiagorekin, ezegonkortasun emozionala inoiz ez bezala hazten da gaur egun, non desamodioak halako beldurra eta ziurgabetasuna sortzen duen, non une bakar batean zorion zerumuga guztiak lausotzen baitira.
Kontzientzian ulertzen badugu gure ongizatean batzuetan gertatzen den kalte hori bizitzarekiko zor zaharren ordaina edo kontu garbiketa izan daitekeela, jakiteko, konpontzeko eta gainditzeko geratzen zaiguna esnatzeko eta ikasteko aukera gisa hartzea kontzientziaren heldutasun handia da. Beste alde batetik, bizitza lezio gisa ere ematen digu, ustekabeko kasualitate itxurazko horrekin, kausazko topaketa gisa, gure ezagutza existentziala aberastuko duten ondorioetara bideratzeko.
Ulertzen dut opariak direla, bizitza plus gisa, jaio aurretik ekarri genuen memoriatik abiatuta, gure giza biografia osatuz joan gaitezen, irakurritako kapituluak itxi eta berriak irekiz idaztera, irakurtzen ari garen liburu bat izango bagina bezala, jakinez bete arte... eta izaten ebatzi arte.
Nekez idatz daiteke kapitulu berri bat aurrekoa irakurri eta barneratu gabe. Nekez has daiteke beste ibilbide bat aurrekoaren memoria jaso eta sakon jakin eta sentitu gabe. Minaren kausa-ondorio segida kateatu honetan nekez aurki daiteke lehenengo kausa... oraindik ere burutzen badugu.
Familian, gizonek errazago desegiten ditugu loturak, eta lotura afektiboak hausten ditugu, harreman nukleoak desegitea dakartenak. Jasotako eta onartutako genero kultura supremazistarekin izango du zerikusia, eta horri maitasun tribalaren muina atomizatzen duen sortzetiko sakabanaketa gehitzen diogu. Mendebaldeko kulturan belaunaldien arteko deserrotzea dakar, eta horrek kalte emozionala eta familia nukleoaren desegituraketa dakar. Galtzaile nagusiak adingabeak dira beti... eta baita emakumeak ere.
Bizitzaren azken etapan, bakardadean azken gauaren ondorenarekiko lotura prestatzen ari garenean, ingururik hurbilenarekin eta elkarrekin bide luzea egin dugunokin lotura askatu behar dugunean, ez luke ondorio bera izan behar, nahiz eta askotan, familia eta kultura tradizioagatik, lotura afektibo behartuen loturak mantentzen ditugun.
Bizitza, kontzientzia eta ama bezala, bere seme-alaben moralarekin zorrotza izateaz gain, eskuzabala da, bakoitzaren sentipen sakonetik harekin sintonizatzen denean. Begiztaren ageriko irteerarik gabeko desolazio une hotzetan, beroa eta hurbiltasuna erakutsiz harritzen gaitu, nahiz eta besarkada gisa edo pasaeran jartzen gaituen norbaitengandik jasotako hats hitz gisa baino ez izan, antzeko arimek sintonizatu egiten baitute beren sentipen komunetik... Bizitzaren magia handia da.
Beste batzuetan, bizitzak ustekabean harritzen gaitu bere garaian askatu ziren kaboak lotzean, eta gaur egun analogiaz, Alejandro Jodorowskyren bertsoa dakarkit gogora, partzialki esaten duena: «Maitasun heldua ez da bilatzen; iritsi eta hedatu egiten da beharrez aurkitzen ez diren bi bihotz eskuragarriren artean. Ez dator inoren hutsik betetzera, ez inor ordezkatzera, ez lehen egon zen norbaiten lekua betetzera. Bi arima eskuragarrik begirunez begiratzen diote elkarri eta esaten diote: Zu zurekin eta gero nirekin. Ni nirekin eta gero zurekin».
Bizitzak batzuetan ekartzen eta beste batzuetan itzultzen dizkigun gauzak, baina beti zuzen, pilotaleku bateko pareta bezala, pilota modu batera edo bestera baina beti apal jaurtitzen edo sumintzen duzun arabera, errebotatzen zaituena... eta inoiz ez jaurti duenaren apeta edo interesera. Horrela bizitza... zein desberdina den gure mundua!
Eta bizitzak guztioi deitzeko unea iristen denean? Planetako gure existentzia globalaren amaiera hori iritsita, gai izango al gara gure eboluzioa hainbeste oztopatzen duten botere jantzi zahar eta erratz horiek guztiak kentzeko? Gure izatearen memoria eta lehenaldian zintzo sentitzeko gaitasuna berreskuratzeak, klase eta genero arteko arrakala ixten duen katebegi afektiboaren bidez lotzea ahalbidetuko luke, guztiok anai-arreba gisa berdintzeko.
Bizitza zoriontsu bat bizitzeko eskubidea dugu, bizitzak bere seme-alaba guztientzat nahi duen bezala. Duintasunez bizitzeko eskubidea berreskuratzea bizitzak izan gaitezen eskatzen duen bezalakoa izatera behartzearen ondorioa da. Hori da askatasun printzipiorik handiena.
Gerra eta gezurra denbora-pasarik eta bizirik ateratzeko itxaropenik gabeko ausazko jokoak dira; izan ere, gerra partida guztietan edo ez, gehienek, baita joko mahaian ez daudenek ere... galdu egiten dute. Giza kolektibitateak dirutan, aberastasunean eta bizitzetan egin dezakeen inbertsiorik okerrena da... eta horretan inbertitzen dugu etengabe. Zein adimen ez-naturalek mugitzen du planeta gezurretan aritzera, poltsa egiteko bizitza moztu behar dela pentsatuta?
Zein gabezia motak mantentzen gaitu ahanztura amets honetan, ideia hori bizitzatik sortu ez zela eta baztertu egin behar dugula jakitea eragozten diguna? Jakiteko pentsatzea, bereizteko jakitea, aukeratzeko eta erabakitzeko bereiztea, ebazteko erabakitzea eta asmatzeko ebaztea. Bi galdera horien erantzunak argitzea ezinbestekoa da gizateria globalak zoriontsu izaten asmatzeko zer konpondu behar duen jakiteko: zer egin?... edo hobeto: zer egiteari utzi?
