HH eta LHko eskola jardunaldiak arautzen dituen foru aginduaz

Urtebete luzez Nafarroako Haur eta Lehen Hezkuntzako ikastetxeen eskola jardunaldiak arautuko dituen Foru Agindu berriaren zain egon ondoren, uztailaren 24an, 2024-2025eko ikasturtean ezarriko den Hezkuntza Departamentuaren iragarpenari buruzko albistearekin topo egin genuen. Iazko udan egin zuen bezala, parte hartzeko deia egin du, Gobernu Irekiaren kanalaren bidez hobetzeko proposamenak egitera dei eginez.

Zirriborroa irakurtzeko plazera izan duenak berehala jakingo du zein bide eman nahi dion. Deigarria da, ustez egin den ebaluazioaren berri eman gabe, orain artean eskatu izan ditugun neurriak, tamalez, kontuan hartu ez izana edo okerrera egin izana ere. Zoritxarrez, familiek erabaki ahal izango duten parte-hartze prozesuetan, hautesleen errolda osoaren 3/5 eskatzen jarraituko da jardunaldi jarraia edo malgua lortu ahal izateko (arrazoizkoa iruditzen zaigu emandako botoen %60ko gehiengo kualifikatua eskatzea). Gainera, 2023-2024ko ikasturtean prozedura hastea eskatzen ez duten ikastetxeetan zuzenean jardunaldi zatitua ezarriko da, eta sortzen diren zentro berrien ordutegia aukeratzeko Hezkuntza Departamentuak erabakitzeko ahalmena izanen du. Jantokiko bekei eta garraioaren kudeaketari dagokienez, ez da aldaketarik aurreikusten, nahiz eta alderdi horrek etorkizunean ordutegia hautatzeko prozesuetan bozka baldintzatuko duela jakin. Halaber, beste ikastetxe batzuen mende egoteagatik, orain arte bezala, aldaketa eman nahi duten ikastetxeetan hartutako erabakia baliogabetu ahal izanen du departamentuak.

Berriro ere, eta behin-behinean hamalau urte baino gehiago eman ondoren, departamentuak ez ditu eskola-jardunaldiei buruzko barne-ebaluazioak argitaratu, eta ez ditu kontuan hartu partaidetza-komunitateko eragileen proposamen nagusiak. Prozesu horrek hainbat aste iraun zuen aurreko ikasturtean, eta IGE ikasleen gurasoen elkarteek, sindikatuek eta gainerako eragileek, gehiengo zabalarekin, hainbat neurri eskatu zituzten: hala nola bozketetan gehiengo sinple batera igarotzea eta jantokia hezkuntza-eremu bihurtzea, eguerdiko eskolaz kanpoko ikasleekin ez diskriminaziorik sortzea edo garraiatutako ikasleak dituzten ikastetxeei irtenbideak eskaintzea, duela hogei urteko garraio edo jantokiari buruzko araudi zaharkituetan ainguratuta jarraitzeari utzita.

Foru Agindu berriaren zirriborroan jasotzen diren berritasunei dagokienez, batez ere, jardunaldi jarraitua aukeratzen dutenek ahalegin handiagoa egin beharko dutela nabarmena da: departamentuak proposatutako arloren baten arabera arratsaldero bi jarduera egon daitezela eskatzea (UPO urteko programazio orokorrean sartu behar izateaz eta familiei tutoretzen bidez hiru hilean behin informatzeaz gain); jardunaldi jarraituaren ordutegia beste bi saiotan gehiagotan luzatzea; azken erabakia Hezkuntza Departamentuaren esku uztea; klaustroari prozesuan erabakitzeko gaitasuna kentzea; Eskola Kontseiluaren %25aren onespena eskatzea, ordutegia aldatzeko prozesua hasteko...

Guri adarra jotzen ari zaizkigula iruditzen zaigu. Hauteskundeak igaro arte itxaron dute Nafarroako Eskola Jardunaldietan agerian utzi zituzten alderdiak mahai gainean jartzeko. Ulertzen ez dena da benetako zergatia. Zer interes daude ikastetxe guztietan jardunaldi etena ezartzeko, ikastetxeen %85ek baino gehiagok beste jardunaldi bat aukeratu dutenean? Zergatik nahi dute jardunaldi etena ez duten eskoletako familiek berriro bozkatzea edo orain artean Hezkuntza Komunitateak hartutako erabakiak zalantzan jartzea?

Argi dago Hezkuntza Departamentuak jardunaldi jakin baten aldeko apustua egiten duela (jardunaldi zatituaren aldekoa), eta, hartutako bidea ikusita, lehen asko eskatzen zutela iruditzen bazitzaigun, orain are gehiago eskatzen digutela.

Arartekoak gomendatzen zuen bezala, parte-hartze prozesuan eskatutako ehunekoek Hezkuntza Komunitatearen iritzia errespetatu behar dute. Horren ordez, errolda osoaren 3/5 eskatzea bidegabea da, eta ez du familien gehiengoaren nahia errespetatzen. Behin baino gehiagotan esan dugun bezala, urte hauetan egondako parte-hartze prozesuetan familien gehiengoek jardunaldi jarraiaren alde bozkatu dute, baina bozkatze sistema honetan oinarrituz, eskola askotan jardunaldi zatitua mantendu da, nahiz eta familien gutxiengoek hori bozkatu. Hezkuntza Departamentuak plazaratutako proposamenak ikusita, argi dago beren interesen alde eta jantokietako lobby-enpresa pribatuen alde egiten dutela (itunpekoen edo pribatuen interesen mesedetarako), bai eta Lomloek ere aitortzen duen ikastetxeen autonomian edo erabakitzeko ahalmenean atzera egitearen alde ere. Ez gu tenteltzat hartu. Bada garaia aurrerapausoak emateko eta konponbideak proposatzeko, eta ez duela 14 urteko behin-behineko araudia, ahal izanez gero, modu are murriztaileago batean mantentzeko.

Denbora honetan guztian, behin baino gehiagotan ekarpenak egiteko prozesuan parte hartu ahal izatea eta departamentuarekin bilerak egitea eskatu diogu, baina ez digute jaramonik egin. Horregatik, Hezkuntza Departamentuak berak esan zuen bezala, bere hitza bete dezala eta gurekin bildu dadila eskatzen dugu.

ARTIKULU HAU HONAKO HAUEK ERE IDATZI DUTE: Marco Rivera Martinez, Beatriz Martinez Erro, Izaskun Martinez Alkat, Susana Rodriguez Lopez eta Claudia Angelica del Rio Gajardo.