Demokraziaren eta Giza Eskubideen Aldeko Juristen Europako Elkarteak (ELDH), 23 herrialdetako kideak barne, bere alarma sakona adierazi nahi du: Europako gobernu eta erakundeek nazioarteko zuzenbideak ezartzen dizkien betebeharrak urratzen dituzte, Israelek Gazan eta Palestinako Lurralde Okupatuetan (PLO) gauzatzen duen politikaren aurrean. Bereziki larria da Gazako biztanleriaren aurka daraman gosete kanpaina sistematikoa, eta lurraldearen anexionatze progresiboa Zisjordania eta Jerusalem ekialdean.
Israelek palestinarren autodeterminaziorako eskubidea sistematikoki eta luzaroan urratu du. Eskubide hori nazioarteko zuzenbideko jus cogens printzipio bat da: ezin urratua eta estatu guztientzat loteslea. Ondorioz, estatu guztiek dute betebehar juridikoa esku artean dituzten arrazoizko neurri guztiak hartzeko genozidioa prebenitzeko eta zigortzeko, nazioarteko zuzenbide humanitarioa errespetatzeko eta jus cogens printzipioen urraketak eteteko.
Gaur egun, Europako estatu gehienek ez dituzte estandar horiek betetzen. Israelek 11 astez blokeatu zuen Gazako laguntza humanitarioa —elikagaiak, sendagaiak eta bizirauteko funtsezko baliabideak barne—, eta gaur egun baimendutako laguntza guztiz ez-nahikoa da sortzen ari den hondamendi humanitarioa arintzeko. Aldi berean, operazio militar basatiak jarraitzen dira, eta Israelgo goi-kargudunek publikoki adierazi dute Gazaren «konkista, garbiketa eta okupazioa» helburu dituztela, Hamas «suntsitu arte».
Gainera, gerra-krimenak eta gizateriaren aurkako krimen larriak egiten ari dira PLOetan. 2024ko uztailean, Nazioarteko Justizia Auzitegiak (NJA) ebatzi zuen Israelek nazioarteko zuzenbidearen arau premiazkoak urratzen dituela: palestinarren autodeterminazio eskubidea ukatzen die, eta lurraldeak legez kanpo anexionatzen ari da.
2025eko ekainaren 4an, NBEko Segurtasun Kontseiluak su-etena eta laguntza humanitario osoa eskatzeko ebazpena aurkeztu zuen. 15 kideetatik 14k babestu zuten —horien artean Frantzia, Erresuma Batua eta Grezia— baina AEBek betoa erabili zuten, nazioarteko komunitatearen borondatea blokeatuz.
ELDHk bi ekimen premiazko babesten ditu:
1.- Konboi Diplomatiko Humanitarioa, Rafahren bitartez, 3.000 kamioi baino gehiago sartzeko zain daudenak laguntzeko. Misio honek estatuei eskatzen die misio diplomatiko ofizialak bidaltzea, laguntza humanitarioaren sarrera bermatzeko. Ekimen hau Genevako Hitzarmenetan, Genozidioaren aurkako Konbentzioan eta Giza Eskubideen Zuzendaritzaren (GIZ) erabakietan oinarritzen da. Europako estatuek publikoki babestu, bidea erraztu eta laguntza politiko eta logistikoa eskaini behar diote.
2.- Askatasunaren Flotilla, 2025eko ekainaren 1ean Italiatik abiatu zena: laguntza medikoa, elikagaiak eta haurtxoentzako hornidurak zeramatzan Gazara. Flotillaren jarduera legezkoa da, eta nazioarteko zuzenbideak babesten du. Ontziak eskubidea du nazioarteko uretan libre igarotzeko eta Palestinako lurraldeari laguntza emateko.
Baina Israelgo armadak Askatasunaren Flotilla atxilotu du, eta ELDHk irmo salatzen du gertatutako eskalada ilegal hau, nazioarteko zuzenbidearen aurkakoa baita. Laguntza humanitario guztia eta parte-hartzaile denak berehala askatu behar dituzte. Flotillako kideek eta ekintzaileek babesa merezi dute, eta nazioarteko komunitateak haien segurtasuna bermatu behar du.
Israelgo agintariek parte-hartzaileak kriminalizatzea eta laguntza humanitarioa oztopatzea ez dira segurtasun neurriak, baizik eta zuzenbidearen eta giza eskubideen aurkako urraketak.
ELDHk dei irmoa egiten die Europako gobernu eta erakundeei, nazioarteko zuzenbidearen pean dituzten betebehar lotesleak bete ditzaten:
- Genevako Hitzarmenak errespetatu eta errespetarazi, zibilen aurkako erasoak eta zigor kolektiboak barne hartzen dituzten urraketak eteteko.
- Genozidioa prebenitu eta ez lagundu, Genozidioaren aurkako Konbentzioaren arabera.
- NZAren 2024ko Iritzi Aholku-emailea inplementatu, eta Israelen okupazio ilegalaren aurkako neurriak hartu.
- Israelgo asentamendu ilegaletan merkataritza eta inbertsioa debekatzeko lege nazionalak ezarri, 2024ko NBEren Batzar Nagusiaren arabera.
- EB-Israel Elkartze Akordioa bertan behera utzi, Israel etengabe eta larri ari delako nazioarteko zuzenbidea urratzen.
- Europar herritar, enpresa eta erakundeek ez laguntzea legez kanpoko egoerari inbertsioen, merkataritzaren edo finantza-zerbitzuen bidez.
- Kontuak emateko mekanismo internazionalak babestu, hala nola Nazioarteko Zigor Auzitegia, eta NBEko agentziak (UNRWA barne), finantza eta presio politikoen aurrean daudenak.
Gazan laguntza blokeatzea, ospitaleen kolapsoa eta elikadura-sistemaren suntsipena ez dira ustekabeko ondorioak. Israelek eta AEBek lagundutako «fundazio humanitarioak» laguntza militarizatzen eta populazioa desplazatzen saiatzen ari dira, nazioarteko zuzenbidearen printzipio humanitarioak urratuz: inpartzialtasuna, neutraltasuna eta gizatasuna.
ELDHk oroitarazi nahi du: ekintza eza ez da neutraltasuna, konplizitatea baizik. Europako estatuek eta erakundeek ezin dute jarrera pasiborik izan genozidioaren, gosetearen eta eskubide urraketen aurrean. Horregatik, dei egiten dugu:
- Rafahren bidez Konboi Diplomatiko Humanitarioarekin bat egiteko.
- Askatasunaren Flotilla babesteko eta haren eskubide humanitarioak defendatzeko.
- Eta eskuragarri dituzten neurri guztiak hartzeko genozidioa prebenitzeko eta zigortzeko, nazioarteko zuzenbide humanitarioaren eta jus cogens arauen defentsan.
Ekintza horiek ez dira agindu moral hutsak, legezko betebeharrak dira. Beste edozein jarrera, nazioarteko zuzenbidearen eta giza duintasunaren oinarri-printzipioei traizio egitea da.
