Sistemaren miseriak eta azpijokoak

Sarri askotan, are gehiago Euskal Herrian, dudak sortzen dira naftalina usaina duten erakundeen erabileraz eta zentzuaz. Espainiako Diputatuen Kongresua da horren isla. Behin baino gehiagotan zalantzan jartzen da instituzio horrek zerbaitetarako balio ote duen Espainia gobernatzea amesten duten indar politikoen arteko konfrontazio antzeztu batetik harago. Eta ez zaie arrazoirik falta zalantza horiei. Dena dela, erakunde zaharkitu horretan ere badira harresiak gainditu ditzaketen esparruak, eremu publikoko jokabide ankerrak lau haizeetara zabaltzeko eta erantzuleak argi eta garbi salatzeko balio dezaketenak.

Ezbairik gabe, PPren legez kanpoko finantzaketa ikertzeko batzordea da esparru erabilgarri horietako bat. Askori gehiegi gustatu ez arren, EH Bildu ere erakunde kriminal horren azpijokoak ikusarazteko aukera izaten ari da batzorde horretan. Oraingoz, PPren diruzain ohiek, Barcenas izar modura agertuta, UDEFeko Polizia Inspektoreak eta Gurtel kasua lehertu zeneko Polizia Judizialeko komisario ohiak baino ez dute deklaratu. Eta soilik agerraldi horiekin, ozen eta ziur esan dezakegu ustelkeriaren jatorriaz, tamainaz eta ondorioez hainbatetan defendatu dugun tesi nagusiarekin bete-betean asmatu dugula: alegia, urteetan zehar sostengatutako ustelkeria sistemikoa dela Espainian, ez salbuespenekoa, ezta gutxi batzuen kontua ere. Guztion dirua lapurtu du PPk patrika pribatuetan gordetzeko, eta etengabe batzordea mugatzeko jarritako oztopoak oztopo, ikerketa aurrera doa; poliki, baina irmo.

Enpresariek dute agindua, eta haien esanetara dauden politikari otzanek txintik egin gabe betetzen dute iruzurra; dirutzaren truke, noski. Eta ez espresuki herritarren interes orokorraren alde, Espainiako konpainia erraldoien mesederako baizik. Nola? Maneatutako adjudikazio publikoen bidez, eskaintza bidegabeak eginda eta legez kanpoko komisioak kobratuta.

Gordintasun berarekin jakin dugu Gurtel auzia eta Barcenasen paperak ikertu dituztenek erabateko egiazkotasuna ematen dietela, eta aho bizarrik gabe seinalatu dituzte iruzurraren atzean daudenak, B kutxatik diruz betetako gutunak jaso zutenak. Azken hamarkadetan PPko buru izandako guztiak daude zerrendan: Mariano Rajoy, Javier Arenas, Paco Alvarez Cascos, Angel Acebes, Jaime Mayor Oreja, Maria Dolores de Cospedal eta abar, eta abar.

Baina iruzurgileak dauden kasu guztietan daude iruzur hori sostengatzen dutenak. Kasu honetan, Espainiako enpresarik boteretsuenak, obra publiko batetik bestera saltoka ibili direnak, adjudikazioak irabazteko zortea izateagatik. 2012ra arte Polizia Judizialeko komisario izandako Juan Antonio Gonzalez Garciak —agintera iritsi bezain pronto kargugabetu zuen PPk— aitortu du eraikuntza eta finantza enpresa entzutetsuak daudela Gurtel tramaren onuradunen zerrendan.

Baina izan gaitezen zintzoak: litekeena da Kongresuko batzordean frogatutzat jotzea PPko agintarien erantzukizuna, baina, aldi berean, ondorio penalik ez izatea. Zergatik? Estatu osoari eragingo liokeelako kasuak. Hain dago hedatua iruzurra, sistema bera eroriko litzateke berarekin batera, bakarrik ustelkeriaren icebergaren punta ezagutzen dugun arren.

Ziurrenik, horrek azaltzen du komisario ohiaren aitorpenak Espainiako hedabideetan izan duen oihartzun mediatiko eskasa. Medioek aspaldi utzi zioten informazio igorle izateari iritzi sortzaile izateko, ziurrenik trantze deseroso hau lehenbailehen estaltzea komeni zaielako; gaia ezkutatzea, show- ak bere bidea jarrai dezan, estutasunak estutasun.