Espainian batasun nazionalari, demokraziari eta modernitateari buruzko diskurtsoak etengabe entzuten diren bitartean, badago mendeetan zehar tinko eutsi dion herri bat: Nabarra. Gure nazioa, Nabarra, ez da Espainiaren eraikuntzaren ondorioz sortutako eskualde bat, ezta asmatutako lurralde bat ere. Aitzitik: Nabarra Espainiaren aurretik zegoen, erromatarren konkistaren aurretik, eta Europako mapa moldatu zuten Erdi Aroko erreinuen aurretik ere.
Erromatar Inperioak bere muga militarrak Iberiar penintsulara zabaldu aurretik, baskoiek —gure arbasoek— jadanik erabiltzen zuten geroago artifizialki zatituko zuten lurralde zabala, hala nola Tarraconense edo Novempopulania probintzietan. Zatiketa horiek, Erromatik diseinatuak, kontrol kolonialaren logikari baino ez zioten erantzuten, bertako herrien kulturari, hizkuntzari eta egitura politikoari inolako begirunerik gabe.
Erromak Hispania izena eman zion penintsula osoari, bertako askotariko herriak izen berean uniformatuz. Baina baskoiak ez ginen hispanoak izan gure borondatez: baskoiak izan ginen, garai hartan eta gero ere bai.
Erromaren erorketaren ostean, baskoiek ez zuten beren egitura politikoa galdu. Sobrarbeko Erresuma lehenik, gero Pampiruinakoa, eta azkenean Nabarra osatu genuen, Europako estaturik zaharren eta zilegienetarikoa.
Nabarra ez zen eskualde edo probintzia bat izan atzerriko erregeen mendean: estatu burujabea zen, bere arau eta lege propioekin, bere hizkuntzekin eta bere nortasunarekin. XI. mendetik XVI. mendera, Gaztela, eta Frantziako erregeek, Vatikanoaren interesei zuzenduta, biolentzia, traizio eta manipulazio bidez okupatu zuten.
XIX. mendean, Lege pakzionatuaren bidez, Espainiak Nabarra osoa (gaur egungo Nafarroa, EAE, Errioxa eta Aragoiko lurralde batzuk barne) probintzia huts bihurtu zuen, bere ogasuna eta eskubide historikoak bertan behera utziz. Indarrez sinatutako akordioa, legez baliogabea dena eta inoiz zilegitu ezin izango dena.
Gaur egun, Nabarrak estatu okupatua jarraitzen izaten du. Espainia eta Frantzia, modernitate demokratikoaren mozorropean, armadak, poliziak eta administrazio arrotzak mantentzen dituzte gure lurretan. Identitatearen suntsipena, historiaren manipulazioa eta asimilazio kulturala bultzatzen dituzte, gure existentzia Baskoa ezabatzeko asmoz.
Espainiako bandera altxatzen duten askok ez dute entelegatzen —edo ez dute entelegatu nahi— guztiok ez dugula euren proiektu nazionala partekatzen. Nabarrak ez gara espainiarrak, ezta ere frantziarrak: nabarrak, nabarrak gara. Eta gure burujabetza, gure memoria eta gure estatu duintasuna berreskuratzeko eskubidea exijitzen dugu.
Inperio bat, errepublika bat edo inposatutako monarkia bat beti da okupazioa. Estatu baten duintasuna ez da negoziatzen: berreskuratu eta aldarrikatu egiten da.
