Sarri aipatzen da ―arrazoiz, noski― ikus-entzunezkoei dagokienez ezin direla konparatu Euskal Herriko egoera eta Kataluniakoa. Ezta telebista publikoan ere. Katalanez mintzo diren herritarren kopurua ezin baita parekatu euskaraz dakitenen kopuruarekin. Ados.
Errealitate soziopolitiko oso desberdinak izan arren, Galiziako eta Euskal Herriko egoera batzuk aldi berean mahai gainean jartzea ez dago gaizki, edonola ere. Kontzientzia hartzeko euskal komunikazio publikoaren esparruaren jiteez, bederen.
Aste honetan izendatu du Galiziako Parlamentuak CRGTVko zuzendari berria: Concepcion Pombo. Oposizioko alderdi politikoek eta beste talde batzuek salatu dute Galiziako Xuntak —PPk— hedabideen legea aldatu zuela zuzendari berria nahieran izendatzeko. Langileak protestan ari dira ostiralero; 373 ostiral beltz daramatzate jada, «manipulazioa eta kontrol politikoa» salatzen.
Egin bost urte atzera: EITBko zuzendari nagusia lehiaketa publiko baten bidez hautatzea proposatu zuen EH Bilduk Eusko Legebiltzarrean, horrek modua emango lukeelakoan edozein hedabide publikotan funtsezkoak diren «objektibotasuna, neutraltasun politikoa eta gobernuarekiko independentzia» bermatzeko. Elkarrekin Podemos-IUk honako hau galdetu zuen: «Zer espero dezakegu EAJren morroia den zuzendari batez?».
Andoni Aldekoa izendatu zuten EITBko zuzendari nagusi, EAJren eta PSE-EEren aldeko botoekin. EH Bilduk Aldekoaren profila zein zen azaldu zuen orduko hartan: «Aldekoa EAJko lehen mailako militantea da, hamasei urtez Iñaki Azkunaren konfiantzazko gizona izandakoa, eta [Iñigo] Urkulluren Komunikazio zuzendaria ere izan da Lehendakaritzan».
Galiziako irrati-telebista publikoko zuzendari berria izendatu zuten egun berean, uztailaren 8an, EITBko langile batzordeko ordezkariek elkarretaratzea egin zuten Bilbon —beste kate autonomiko batzuetako langileek ere egin zuten protesta—, salatzeko ez dutela esku hartze politikorik nahi hedabide publikoetan. Euskal Herriko egoerari ere egin zioten erreferentzia: «EITBko zuzendaritza izendatu zutenean, agintariek komunikabide publikoa beren interes politikoen mesedetan erabili izana salatu genuen. EITBko langileok argi utzi genuen ez dugula onartuko euskal hedabide publikoa alderdi politiko edo erakunde baten propagandarako tresna izatea, eta are gutxiago helburu horrekin langileei presio egitea».
Hitzak haizeak eramaten ditu.
2024ko abenduan EITBko zuzendaritzak Nagore de los Rios izendatu zuen Eitb.eus eta Social Mediako zuzendari. Ez daki euskaraz. Aldiz, PSE-EEren komunikazio zuzendaria izan zen, eta Patxi Lopez sozialista Eusko Jaurlaritzako lehendakaritzara eraman zuen kanpaina zuzendu zuen. Badira EITBko zuzendaritzan euskaraz ez dakiten beste bi arduradun ere. Otsailaren 25ean, elkarretaratze bat egin zuten Bilbon, EITBko ELA, LAB eta ESK sindikatuek eta Aldatu Gidoia mugimenduak deituta, EITBko zuzendaritzakoek euskaraz jakin behar izatea exijitzeko.
Protestak haizeak eramaten ditu.
Fikzioa galegoz TVGn
Haizeak eramanagatik, ez zaio protesta egiteari utzi behar. Aldatu Gidoia mugimenduak sare sozialetan plazaratu duen moduan, Euskal Telebistak All Criatures Big and Small Erresuma Batuko Channel5 kateko telesailaren eskubideak erosi ditu gaztelaniara bikoiztu eta ETB2n emateko. «Non geratzen da euskara, non sorrera-helburuak?», galdetu dute Aldatu Gidoia mugimendukoek.
‼️#AllCriaturesBigAndSmall erdaraz emitituko du #EITB|k!
— Aldatu Gidoia (@AldatuGidoia) July 6, 2025
Ez dago dirurik, baina serieak erdaraz bikoizten dituzte #ETB2|rako. Zer zentzu du horrek? Non geratzen da euskara, non sorrera-helburuak? Euskaldunok ez al dugu merezi ETBk ematen diguna baino gehiago?#EITB, nora zoaz? pic.twitter.com/b351dDiqa4
Bitartean, PPk kontrolatzen duen TVGn galegoz bikoiztuta ematen dituzte atzerriko filmak eta telesail guztiak —ETB1en salbuespen eskas bat bada: Akademia telesaila ematen hasi dira, baina jarraitutasunik gabe, egunetan saltoka—.
Sei urte joan dira Administrazioan Euskaraz talde euskaltzaleak pankarta xelebre bat kalera atera zuela. Ironia eta errealitatea uztartzen zituen, eta Alberto Nuñez Feijoo orduko Xuntako presidentea ETBko zuzendari izatea eskatzen zuen, modu horretan Euskal Telebistan filmak euskaraz ikusi ahalko zirelako.
Bistan da. Galiziako irrati-telebista publikoan PPk kontrola areagotu du, baina galegoz emititzen ditu fikzio lanak emankizun konbentzionaletan. EITBn EAJk jarraitzen du agintzen, eta gaztelaniaz ematen dira atzerriko pelikula guztiak. Baita telesail prestigiotsuak ere. Hori bai, Bruselara joan Europan euskara ofizial izendatu dezatela eskatzera.
