Itzultzailea da Horma nobelako protagonista eta narratzailea. Haren izenaren berri ez du ematen liburuak, baina pertsonaiak berak Fidel ezizena ematen dio bere buruari ironia amiñi batez. Honela dio Inazio Mujika Erein argitaletxeko editoreak nobelari buruz: "Kode batetik beste batera hitzak pasatzen espezialista da. Bizitzan ere halatsu, kode batetik bestera pasatu beharra du mundua ulertuko badu. Maite du bere lana, baina hor sortzen zaio arazoa. Haurtzaroan gertatu ziren pasarte lauso batzuk nahasten zaizkio buruan, Martarekin bikote harremanari ekin behar dion une berean, noiz eta amari, kode haiek erraz itzuliko zituen pertsona bakarrari, memoria husten eta hondatzen zaion garaian".
Goizean aurkeztu dute liburua, Donostian. Lertxundik adierazi du aspaldi zerabilela buruan itzulpenaren gaia, eta protagonistatzat itzultzaile bat izango zuen istorioari bueltaka ari zela: "Hil ala biziko kontua da itzulpenarena gure literatur sistemarentzat ez ezik, gure hizkuntzarentzat ere bai". Gainera, pertsonaiatzat itzultzaile bat izateak "modu asko ematen dizkio etekinak ateratzeko". Literarioki "pertsonaia polita" iruditzen zaio, "gure gizartean aura handirik gabekoa, eta pertsona grisa".
Nobelaren hasiera argi zuen: "Protagonistaren ama alzheimerrak joko du eta memoria galtzen hasiko da. Gaixotzea eta diagnostikoa doaz hasieran". Izan ere, memoria, edo haren gabezia, da nobelaren gai ardatzetako bat, ardatzena ez bada. Honela dio liburuko pasarteetako batek: "Zu zauzka, baina ahanztura erabatekoaren amaraunean galduta zaude. Zu zaindu nahi zintuena zure premian dago, baina ezin diozu ezertan lagundu". 230 orrialde inguru ditu nobelak. Etxeko hautsa (2011, Alberdania) eta Zu (Erein, 2015) zituen orain artean idatzitako azken bi nobelak Lertxundik.
