Britpop-eko «bazterrekoen» hiru disko

Blur taldearen bigarren edo hirugarren «berpizkunde» birak (eta horrekin lotutako 2024ko dokumental auto-hagiografikoak, To The End-ek) eta, batik bat, Oasis-en bira diru-xurgatzaile erraldoiak, lehen planora itzuli dute 1990eko hamarraldiko musika fenomeno nabarmengarrienetako bat, Britpop delakoa (nahita erabili dut «nabarmengarri», «inportante» ipintzeko tentazioa saiheste aldera: garai bertsuko trip-hop-a, ziurrenik, bai izan zela inportanteagoa maila artistikoan, edo hori iruditzen zait, behintzat, nire gaurko talaiatik...). Izan ere, agian mugidako bi talde handi-etsaien egungo nonahikotasun nostalgikoa baino esanguratsuagoak izan daitezke, gaur, Pulp-en itzulera-diskoa (More, Rough Trade 2025) edo Suede taldearen «bigarren» karrera jadanik luzea, honezkero lehenengo etapakoak bezainbeste album eman dituena (bost), guztiak duinetik gorako mailakoak. Elefanteen Zimiterioaren lehenengo etapa urrunean, Nabarra aldizkarikoan, eman nuen jada Britpoparen berri, eta, orduan, ezinbestean, Oasisen eta Blurren album (niretzat) nagusien iruzkinak egin nituen, obra minor batenarekin batera. Baina Britpopak aipatutakoak baino lore gehiago eman zituen, eta burura etortzen zaizkit hainbeste sona izan ez zuten beste talde asko, estiloaren infanteria gaixoa osatu zutenak, eta historiak erdi ahaztu dituena, single eta are elepe distiratsuak egiteko gai izan baziren ere. Gogora datozkit, zer esanik ez, The Verve-ren hanpuruskeria harroa (eta eraginkorra), Elastica-ren fotokopia punk-new wavetarrak, Kula Shaker eta beren ukitu indiar-sitareskoa (pixka bat kartoi-harrizkoa, baina moloia betiere)... Gaurkoan beste hiru talde/disko komentatuko ditut, nire oso gustukoak, une batez lehen lerroetara iritsi arren, ez zutenak bertan luzaro gelditzea lortu. Horietako bi (oraintxe ohartzen naiz, behin aukeraketa eginda), emakumezko kantari/liderrekin, agian ez dena kasualitatea (bigarren maila horretan geratzeko patuari dagokionean, diot), testosterona erruz isuri zuen musika-mugimendu haren erdian...

Echobellyren kasuan kantaria eta liderra, Sonya Aurora Madan, emakumea ez ezik, indiar jatorrikoa zen, gauzak zailxeago jartzen zituena maskulinoa ez ezik harroki zuria zen gitarren rockaren berpizkunde-olatu horren britainiar haren erdian. Eta, hala ere, Echobellyk bere unetxoa izan zuen, album honekin hain zuzen ere, taldearen bigarrena, Erresuma Batuko zerrenden laugarren postura iritsi zena. Ez du gutxiago balio, sendotasunaren aldetik, garaiko Britpop talde nagusien disko «handietako» edozeinek baino: rock-pop zuzena, optimista, bizitza ospatzen duena, baina alde ilun eta sozialki kritiko batekin, esplizituki politikoa ez den arren. Diskoaren lehenengo sei-zazpiak aitzakiarik gabeko temazoak dira bata bestearen segidan: atariko Car Friction zaplaztekoa, anbizioz eta bizitzeko gogoz beteriko Great Things, Natural Animal errotikoa, eta, batez ere, King of the Kerb (Espaloi-ertzaren errege), Britpoparen antologia guztietan egon beharko litzatekeen kostunbrismo hiritarreko estanpa ederra: nabari da bigarren disko honetarako Curve elektroniko-shoegazer-retatik etorritako Debbie Smith gitarrista gehitu zitzaiela, taldearen soinua debutean baino are gehiago zurkaiztu zuena. Ados, ondorengo kantetan diskoaren hasierako inpaktua pixka bat erlaxatzen da, baina amaierako bi baladek, Worms and Angels-ek, eta, batez ere, Dark Therapy-k, berriro altxatzen dute diskoa, oso goian amaitzen dena. Tamalez, ez zuten halako beste disko biribilik egin (ondorengoa, Lustra, 1997koa, oso balekoa den arren), eta, pixkanaka, linborantz lerratu ziren, gero eta sona gutxiagoko albumekin eta tantaz tantako kideen galerekin. Edonola ere, disko hau must bat izan zen, eta da. 

Guztia irensteko zorian egon zen beste banda bat, laster batean lurrundu zena. Fabrikatu zuten legendaren arabera, Cerys Matthews kantaria eta Mark Roberts gitarrista kalean jotzen elkartu ziren, Cardiffen, baina egiazki bazuten ibilbidetxo bat eginda gales hizkuntzako musika-zirkuituan: erabili zuten estrategia, beste banda batzuek bezala, ingelesez kantatzera pasatzea izan zen. Hori, eta errepertorio potente bat, bat egiten zuena Britpoparen Zeitgeist-arekin. Izan ere, debut album «faltsu» hau lehenengo EP indartsuetako kanten bilduma bat da ia. Askotarikoegia geratu zitzaien, akaso, horregatik, eta ondorengo album kohesionatuagoetako singleek arrakasta handiagoa izan zuten (1997ko Mulder and Scully famatua kasu), baina pieza indie-k, himno britpoperoek eta balada delikatuek osatutako aniztasunak biribiltasun bitxi bat eransten diote Way Beyond Blue honi. Bertan daude, nire kutunak zerrendatzearren, Sweet Catatonia, Bleed ertzduna, You’ve Got a Lot to Answer For itsaskorra (ederki transmititzen duena bikote baten itxaronaldia Predictor baten aurrean), albumari izenburua ematen diona, eta, azkenik, eta garaiko CDetako ohitura gogaikarriari jarraituz, horren ondoren, ia 6 minutuko isiltasuna tarteko, ezkutuko pista bat, galesez kantatutako bakarra, Gyda Gwên balada, albumeko ederrena, eta itxiera ezin diglosikoagoa ematen diona. Ondoren, unean uneko arrakasta zerrendetan, bira nekagarriak, alkohola, britainiar musika-prentsaren ohiko jazarpena, eta gero eta album konbentzionalago batzuk: konbinazio bat banda banatzera eraman zuena, sniff, 2000ko hamarkadaren hasieran (bestalde, bitxia zein gutxi aipatzen den Catatonia gure La Oreja de Van Gogh-en eredu gisa: aldeak alde, niri oso argia iruditzen zait konexioa). 

Cornershop leicestertarren nukleoa multietnikoa izan arren (Tjinder Singh, gitarra eta kantaria, jatorri punjabtarrekoa, eta Ben Ayres gitarrista eta tanpura jotzailea), eta bandaren izenak Britainia Handian idiosinkratiko bihurtutako indiarrek kudeatutako «izkinako dendei» erreferentzia egiten bazien ere, hastapenetan noise rock nahiko estandarra ekoizten hasi ziren. Baina berehala sentsibilitate pop handiagoa gehitzen joan ziren beren musikari eta, batez ere, Punjabeko folketik hartutako gero eta oihartzun gehiago, disko honetan eztanda egin zutenak. Denetik dago bertan: melodia inguratzaileak (hasierako Sleep On The Left Side), esperimentu sonikoak (Butter The Soul, Chocolat…), balada hunkigarriak (Good To Be On The Road Back Home), Britpopak boladan jarri zuen raga rock-arekin erraz lotu daitezkeen piezak (baina, zer esanik ez, benetakoagoak direnak talde zuriek egindako edozein imitazio baino: We’re In Yr Corner, eta, batez ere, Britpoparen totem The Beatles-en Norwegian Wood-en birjabetze-ariketa, letra punjaberara itzulita). Bitxiki, horren album askotarikoa izanda, jarraian entzunda kohesio handia erakusten du. Eta, jakina, ez dut ahazten koroaren bitxia, albumeko single nagusia, Brimful of Asha, zerrendetako lehen postua eman ziena Fatboy Slim-ek egindako erremixarekin: Raj ohitik iritsitako etorkinen etxeetan kontsumitzen ziren single bollywoodtar zaharrei egindako gorazarreak dantzan jarri zituen Britpopzale zuri-pribilegiodun guztiak, une batez sikiera. Zoritxarrez, Cornershopek ez zuen hit hura sekula berdindu: akidurak, grabazioen arteko isilune luzeek eta hurrengo diskoetan funk eta psikodelia soinuetan sakontzeko egindako hautuak fokupetik urrunarazi zuten taldea.