Gorri bizia da Chiharu Shiota artista japoniarrak ikusezinari buruz hitz egiteko beti aukeratzen duen haria. Sentitzen den guztia, oroitzen dena, maite dena, gorriz ehuntzen du artistak. «Dena pasatzen da gorputzetik, eta gorputza arima bizi den etxea da». Egin dena, sortu dena eta norbera dena ere bada gorputza sortzailearentzat, eta, dioenez, gorputzetik pasatzen da bere artea ere. Horregatik, Shiotak aterpe intimo bat altxatu nahi izan du Bilboko Azkuna zentroan My House is your House erakusketarekin. Artistaren hiru hamarkadako ibilbidea batzen du bildumak, eta, tartean, badago espresuki Bilborako sortu duen instalazio bat ere: The Inside and the Outside. Irailaren 28ra arte egongo da zabalik.
Bilborako ez ezik, bilbotarrekin batera sortu du pieza hori. Galdera bati erantzuteko eskatu zien artelana ontzen lagundu nahi zuten herritarrei. «Zer da etxe bat?». Shiotak 2.000 eskutitz inguru jaso zituen bueltan, hainbat hizkuntzatan idatziak, eta, bertan, etxearen funtsa zein den azaldu zion jendeak. Artistak, bere tonu intimo eta pertsonalari leial, horiekin guztiekin eraiki du Azkuna zentrorako sortutako pieza berezia; hain zuzen, gutunak fisikoki integratu ditu instalazioan. Hari gorriz egindako etxe bat da, non, artistak azaldu duenez, oroitzapenak elkar lotzen diren, konexio erreal eta sinbolikoekin. «Pieza hau efimeroa da», ohartarazi du, halere: «Erakusketa amaitzen denean, desagertu egingo da». Izan ere, haren hitzetan, «oroimena da etxe batek existitzen jarraitzea eragiten duena».
Azkuna zentroaren atarian abiatzen da erakusketa, lore-begi erako soineko gorri monumentalek osatzen duten instalazio batekin. Soineko guztiak sabaitik zintzilik daude, eta jantziek bigarren azal bati egiten diote erreferentzia, babesa eta ezkutalekua ematen duten oihalak direla esan baitu Shiotak. «Etxearen metafora bat da».
«Erakusketa amaitzen denean, pieza desagertu egingo da. Oroimena da etxe batek existitzen jarraitzea eragiten duena»CHIHARU SHIOTAArtista
Behin areto barruan, hainbat espazio okupatzen ditu erakusketak. Hari amaigabe batekin kobazulo gorri bihurtu du lehen aretoa. Eskuz ehundutako istorioak kontatzen ditu bertan Shiotak. Zuntz bakoitzak sinbolo sakon bat du atzean, eta, horri tiraka, harizko elkarrizketa bihurtzen du etxea. «Fisikotik haratago doan etxe ideala irudikatzen du», azaldu du Tereza de Arruda erakusketaren komisarioak.
Atzera begiratzeko
Bigarren eta hirugarren aretoetan bildutakoak erakusketako artxibo emozionalak dira nolabait, artistak errepikatu baitu oso pieza pertsonalak direla. Azken 30 urteotan sortutako lanak bildu ditu bi areto horietan: pieza txikiak, marrazkiak, argazkiak eta performanceen bideoak. Bere ibilbidean adierazteko modua zabaltzeko eta esperimentatzeko beharra sentitu izan duela azaldu du, eta elementu bakoitzak bere historiaren zatiak erakusten dituela. «Sortzen dudan guztia gorputzetik sortzen da», nabarmendu du, eta ideia hori ukigarri bihurtu du lan horietan.
Instalazioak dira Shiotaren lanik ezagunenak. Hari gorri mataza handiekin osatutakoak dira haietako batzuk, eta halakoak ere bildu dituzte Bilboko erakusketan. Bi areto horietan, baina, ez dute instalaziorik jarri; koadroak eta argazkiak baliatu dituzte sortzailearen iraganeko lanak erakusteko. Eta hala, artistaren ibilbidearen atzera begirako itxura ere hartzen du erakusketak zati horretan.
Bigarren aretoan Becoming Painting bere lehen performancea ikusteko aukera dago. Lan horrek artistaren pintatzeko eta sortzeko moduan aldaketa ekarri zuela azaldu du De Arrudak, eta erakusketako txokorik pertsonalena horixe dela ere esan du komisarioak.
«Nire oinek lurra ukitzen dute, baina nire gorputza airean dago»CHIHARU SHIOTAArtista
Kutsu intimista atzean utzita, Body and Soul instalazioarekin, zaratak eta mugimenduak hartzen dute azken aretoa. Shiotak beraren gorputzean dauden kezkak islatzen ditu obra horretan, komisarioak azaldu duenez. Hain zuzen, gorputza etxe den kontzeptua muturrera eramaten du artistak azken ataletan, arimak dituen hausturak gorpuzten baititu odolaren mugimenduak.
Erakusketaren aurkezpenean gorputzaren kontzeptua nagusitu da: gorputza, babesleku eta etxe gisa. «Nire oinek lurra ukitzen dute, baina nire gorputza airean dago», esan du artistak. Komisarioak eskuz egindako lanaren balioa ere azpimarratu du: «Hari bakoitza kontu handiz tenkatu dute Shiotaren eskuek».
