«Etxerik gabe daudenen kopuruak gora egingo du datozen hilabeteotan»

Patrick Markeek Etxerik Gabekoen Koalizio Nazionaleko analista da, eta hamabost urte daramatza arlo horretako politiken inguruko ikerketak egiten. AEBetan etxerik gabe dauden lagunen errealitateaz eta etorkizunaz mintzatu da BERRIArekin.

2002tik etxerik gabekoen kopuruak gora egin du AEBetan. Zeintzuk dira arrazoi nagusiak?

New Yorken etxebizitza oso garestia da jendearentzat. Asko igo dira errentak azkeneko 30 urteetan, eta askoz gehiago azkeneko hamarkadan. Aldi berean, zenbait gobernuren politikek ere eragin dute etxerik gabekoen kopurua handitzea; George Bushen administrazioaren etxebizitza politikak, edota tokian tokiko gobernuena; Michael Bloomberg New Yorkeko alkatearena, esaterako. Eta krisi ekonomikoak ere, noski, lagundu du errealitate horretan guztian. New Yorkeko biztanle askok jo behar izan dute laguntza eskatzera errenta ordaindu ezin dutelako.

Zer-nolako jendea dago etxerik gabekoen artean? Ezaugarri berdinak al dituzte?

Ezpal askotako jendea dago. New Yorkeko aterpetxeetan daudenen %75 baino gehiago umeak eta familiak dira: amak umeekin dira gehienak, txiroak, eta benetan laguntza behar dutenak. Batzuk langabezian daude. Beste asko, berriz, lanean, baina ez dute apartamentu bat alokatzeko adina diru irabazten. Gero, kalean dabiltzan etxerik gabekoak daude. Horiek normalean bakarkakoak izaten dira, eta buruko edo bestelako gaixotasun oso serioak dituztenak dira.

Haurren egoera bereziki kezkagarria izango da; hunkigarria ere...

Bai, noski! Kontuan izan, gainera, haurrengan izugarrizko eragina duela etxerik gabe egoteak. Emozionalki ere. 16.000 haurrek bizi duten egoera benetan da gogorra; New Yorkeko zerbitzuetan gauero kopuru horrek egiten du lo.

Eta arrazari buruz zer diozu?

Afrikar amerikarrak eta latinoak dira gehienak. Etxerik gabekoen %53 afrikar amerikarra da. Eta %32 latinoak dira.

Oro har, zenbat jendek erabiltzen ditu eta zer-nolako zerbitzuak jasotzen dituzte bertan?

Gauero 37.000 lagunek erabiltzen dituzte zerbitzu horiek. Batzuk bakarkako pertsonentzako prestatuak daude, eta beste batzuk familientzat. Eta ematen diren zerbitzuak askotarikoak dira: baita lana aurkitzeko ikastaroak ere.

Badute bertan egoteko denbora mugarik?

Zorionez, ez. Batez bestekoa familietan bederatzi hilabete izaten da. Eta banakakoetan ere antzekoa.

Zein da etorkizunerako egiten duzuen aurreikuspena?

Hurrengo hilabeteetan etxerik gabekoen kopuruak gora egingo duela aurreikusten dugu. New Yorken langabezia handia daukagu, eta horrek eragin zuzena du.Eta alkateak eta bere administrazioak politika horiekin jarraitzen badute, zoritxarrez, oraindik ere gehiago igoko da.

Aurreikuspen horien aurrean politikariei ikusten al diezue laguntzeko jarrerarik?

Dirua banatu beharra dago, eta argi dago gehiago beharko dugula etxerik gabekoei zerbitzuak emateko, kalean ezer gabe daudenei laguntza eskaintzeko. Baina ez dugu politikariengan horretarako jarrerarik ikusten.

Etxerik gabeko asko dago bestela AEBetan?

New York eta Los Angeles dira etxerik gabeko gehien dauzkaten hiriak. Baina hiri handi edo txiki guztietan dago kopuru esanguratsua. Esku artean ditudan azkeneko datu ofizialen arabera, guztira 700.000 lagun inguru.

Nola egiten du lan Etxerik Gabekoen Koalizio Nazionalak?

70eko hamarkada bukaeran eta 80ko hasieran sortutakoak gara. Etxerik gabe daudenei edo egoera horretan geratu direnen arazoak konpontzen ahalegintzen gara. Horretarako zenbait politika dauzkagu: guztira hamabi programa etxerik gabekoen arazoak konpontzeko: jatekoa kalean banatzeko programa, umeentzako programa berezia, etxea aurkitzekoa…

Zein da garrantzitsuena?

Lehenengo programak, krisia eta onurak deiturikoak, berebiziko garrantzia du. Hitzordurik gabe, beharra duzunean, nahi duzunean, egunean bertan etorri zaitezke eta laguntza eskatu: arropa, janaria edo lotarako tokia eskuratu ditzakezu. Zerbitzu asko aurkitu ditzake edonork bertan.

Horrelako laguntza eskaintzen duen elkarte asko al dago New Yorken?

Bai, badira elkarte asko. Batzuk erlijiosoak dira.