Atristain berriz espetxeratu dute, epaileak hirugarren gradua baliogabetuta

Xabier Atristain Gorosabel preso donostiarra Martuteneko espetxera itzuli zen atzo arratsaldean. Eusko Jaurlaritzako Justizia Sailak Atristaini emandako hirugarren graduaren aurka helegitea jarri zuen fiskaltzak, eta hori onartu egin du orain Espainiako Auzitegi Nazionaleko Espetxe Zaintzako Epaitegi Zentralak. Bigarren gradura itzularazi du epaileak. Etxerat-ek haserrea adierazi du, «berriz ere preso donostiarraren eskubideak urratzen dituen zentzugabekerien aurrean». Gaur 19:00etan manifestazioa egingo dute Donostian, Bulebarretik abiatuta.

Atristainen kasuak zeresana eman du aurten. Hamabi urte bete ditu preso. 2010eko irailaren 29an atxilotu zuten. Berehala, Espainiako Auzitegi Nazionalak hura inkomunikatzeko agindu zuen, lehergaiak aurkitzeko ikerketa oztopatu zezakeela argudiatuta. Inkomunikazio aldiaren ondoren torturak salatu zituen. Besteak beste, azaldu zuen poltsa «askotan» egin ziotela, konortea galdu arte, bi aldiz botaka egin zuela, goma aparrarekin biltzen zutela, eta horren guztiaren ondorioz takikardiak izateagatik botika bat eman ziotela. Tortura psikologikoak ere salatu zituen: bigarren deklarazioan erran zuen, erraterako, mehatxu egin ziotela bere neska laguna atxilotuko zutela. ETAko kide izatea leporatuta sartu zuten preso.

Urtarrilean, ordea, Giza Eskubideen Europako Auzitegiak ebatzi zuen Espainiak «prozesu justu eta ekitatezkoa» izatea eragotzi ziola Atristaini, ez baitzion utzi inkomunikazio aldian konfiantzazko abokatu bat aukeratzen. Epaiak dioenez, abokatua aukeratzeko debekuak «gero egin zen prozesu penalaren ekitatea hautsi zuen; izan ere, akusatuaren lehen deklarazioa proba gisa onartu zen». Estrasburgoko auzitegiaren esku hartzea ere arrazoitu zuten epaileek, esanez haren lana dela halako epaiketak bidezkoak direla zaintzea.

Otsailaren 17an, kondena etetea ebatzi eta kalera atera zen, Auzitegi Gorenak Estrasburgoko auzitegiaren sententziaz ebatzi artean. Hala ere, berriro atxilotu eta espetxeratu zuten ekainaren 2an; Auzitegi Gorenak ebatzi zuen inkomunikazio aldian egin zuen deklarazioaz gain bazirela froga gehiago Atristainen kontra, eta deklarazio horiek gabe ere epaileak zigor ondorio bera atera izanen lukeela. Ondorioz, ez zuen onartu haren aurkako hamazazpi urteko espetxe zigorra berrikustea.

Hirugarren graduan

Baldintzak betetzen dituela argudiatuta, Jaurlaritzak hirugarren gradua eman zion uztailean. Etxera joan zitekeen lotara. Baina fiskaltzak hamahiru euskal presoren hirugarren graduen aurkako helegiteak aurkeztu ditu, besteak beste Atristainenaren aurka, eta epaileak onartu egin du orain. Hamalau hilabete barru, zigorraren hiru laurdenak beteko ditu.