Gure Esku-k ekintzetara igarotzeko eskatu dio Eusko Legebiltzarrari

Gure Esku-ko eledun Josu Etxaburuk hitza hartu du Eusko Legebiltzarreko Erakunde, Gobernantza Publiko eta Segurtasun Batzordean. Legebiltzarkideei konpromisoak eskatzeko egin du, «etorkizun politikoaren inguruko eztabaidari» ekin diezaioten. «Herri erronka» gisa definitu du afera, eta «etorkizunaren lema hartzeko» garaia dela aldarrikatu: «Libreki erabakitzea posible egingo duen prozesu bat abian jartzea behar du herri honek».

«Hitzetatik ekintzetara» igarotzeko eskatu die Etxaburuk alderdiei, «milaka herritarren izenean». Izan ere, Gure Esku-k 2020ko martxotik 2021eko abendura bitarte egindako sinadura bilketaren ostean iritsi da agerraldia. Pandemia betean, elkarteak 21.389 sinadura bildu zituen, estatus politikoa erreferendum bidez erabakitzeko eskubidearen eta Eusko Legebiltzarrak eztabaida prozesu bat hastearen alde.

Azaldu duenez, eztabaidak «gardena eta irekia» izan behar du, eta herritarren parte hartzea bermatu behar du. Era berean, helburutzat eduki behar du «eraikiko den erabakitzeko prozesua» herritarren parte hartzean oinarritzea, eta horretarako tresnak aurreikustea. Gainera, eskatu du Araba, Bizkai eta Gipuzkoako herritarren borondatea berresteko galdeketa bat ere txertatzeko. «Gure Esku-k erabakitzeko eskubidea lege bihurtzeko urratsak nahi ditu».

Eztabaida zentratzeko bi galdera ere jarri ditu Gure Esku-k mahai gainean. Batetik, Etxaburuk galdetu du ea euskal herritarrek duten erabakitzeko ahalmenak balio ote duen «egungo eta etorkizuneko erronkei behar bezala erantzuteko». Besteak beste, Usansolo (Bizkaia) herri bilakatzeko prozesuak dituen oztopoak, klima larrialdiari aurre egiteko gaitasunik eza eta euskararen aurkako ebazpen judizialak aipatu ditu. Izan ere, azaldu du errealitatea «tematia» dela, eta jokoan dagoena «eguneroko bizitza hobetzeko ahalmena» dela.

Bigarren galderak lurralde arteko harremanei egin die erreferentzia: «Euskal herritarrok gustura al gaude geure artean eta euskal lurraldeen artean ditugun harremanekin?». Horrekin batera adierazi du ea ez ote litzatekeen onuragarriago izango harreman horiek sendotu eta «beste maila batera» igarotzea. «Etorkizunaren jabe izan nahi badugu, premiazkoa da gogoeta zintzo baten ondoren neurriak zehaztea eta hartzea», gehitu du.

Beraz, xedea da herritarrek «menpekotasunik gabe» hautatzea Euskal Herriaren etorkizun politikoa eta gainerako lurraldeekiko harremanak, eta horretarako beharrezko tresnak eskura izatea. Bide horretan, Gure Esku-k beharrezkotzat jo du erakundeen, eragileen eta herritarren arteko elkarlana, eta Etxaburuk gehitu du hark hiru oinarridun «zoru komun bat» izan behar duela: bizikidetza demokratikoa, erabakiaren kultura eta adostasunaren kultura. Elkartea, gainera, prest dago «jarrera aktibo eta proaktibo» bati eusteko, eta erabakitzeko eskubidea gauzatzeko adostasunak josten jarraitzeko.

Etxaburuk azaldu du erabakitzeko eskubidea «adostasun esparru bat» dela euskal gizartean, eta hala izan beharko lukeela jardun politiko-instituzionalean lanean ari direnen artean ere. Haren hitzetan, estatus politikoaren inguruko eztabaida «behin eta berriro» atzeratu da, eta «zezenari adarretatik heltzeko» garaia da jada. Gainera, azaldu du ez dela hutsetik abiatu behar. Besteak beste, Eusko Legebiltzarrak 1990ean eta 2014an onartutako legez besteko proposamenak aipatu ditu. Bi kasuetan, gehiengo parlamentarioak autodeterminazio eskubidearen alde egin zuen.

Erantzunak

Alderdiak bi bloke nagusitan banatu dira: Gure Esku-ren eskaerak aztertzearen aldekoak etaerabakitzeko eskubidearen kontzeptua arbuiatu dutenak. Lehen blokean, EAJko kide Jon Andoni Atutxak «lanean jarraitzeko» asmoa adierazi du. EH Bilduko Maddalen Iriartek autodeterminazio eskubidea «demokratizatzeko» tresnatzat jo du, eta herritarrak entzuteko beharra nabarmendu. EP-IUko Iñigo Martinezek estatus berriaren inguruko eztabaida gauzatzeko beharra aipatu du, eta haren garrantzia azpimarratu. Bestalde, PSE-EEk, PP+Ciudadanosek eta Voxek Gure Esku-ren proposamenak txarretsi dituzte, ez direlakoan «herritarren interesekoak».