Azken txanpan, helmugari so

Maiatzaren 28ko foru hauteskundeen gertutasuna jada nabari da. Iristen ari zaie Nafarroako Gobernua osatzen duten hiru indarrei eta oposizioko beste taldeei herritarren azterketa pasatzeko garaia. Azken txanpan sarturik, Maria Txibite lehendakariak legealdiko irakurketa egin zuen atzo Nafarroako Jauregian, alboan gobernuko hamabi kontseilariak eta zuzendari nagusiak zituela. Txibitek gogoratu zuen aurreko gobernuei egokitu ez zaizkien ezohiko bi gertakari larriren ondorioak kudeatu behar izan dituztela, eta COVID-19ra eta Ukrainako gerrara «azkar» egokitzeko gai izan direla. Halaber, «alor publikoaren indarra eta garrantzia» goraipatu zituen: «Ez dugu alor publikoa inoiz behar izan azken lau urteotan bezainbeste, eta inoiz ez da izan hain erabakigarria gizartearentzat».

Gobernuaren argazki bateratu horren bidez, elkartasuna eta talde lana islatu nahi izan zuten hura osatzen duten hiru indarrek: PSNk, Geroa Baik eta Ahal Dugu-k. Ez da erraza izan, Nafarroako Parlamentuan 50 eserlekutik 21 baino ez baitzituzten, eta Ezkerrako biak gehituta ez baitzen aski. Txibiteren arabera, gutxiengoan egon behar izateak «elkarrizketa eta akordioak» bilatzera bultzatu ditu. Haren hitzetan, gobernuak proposatutako lege proiektuen %72 kontrako botorik gabe onartu dira, eta %35, zehazki, aho batez atera dira aurrera.

Bide orria, bete gabe

Legealdi hasierako akordio programatikoaren %88 bete dela ere azpimarratu zuen Txibitek. Aitortu zuen, baina, 2019ko udan legealdirako bide orri hura diseinatu zutenean, ez zutela espero handik zortzi hilabetera, pandemia bat tarteko, alarma egoera ezarriko zenik. Bete gabe geratu den zatia ezohiko bi gertaeren ondorioa izan zela zehaztu zuen. «Horixe da gobernu honi geratu zaion zorra». Autokritika itxurako aipamen bakarra izan zen.

Onartutako lege proiektuen artean, EH Bildurekin hitzartutako lau aurrekontuak daude. Koalizio abertzalea «solaskide nagusi» izan denez, Txibiteri galdetu zioten ea PSN prest ote legokeen datorren legealdian EH Bildu gobernu barruan sartzeko. Izkin egin zion galderari: «Akordioaren eta elkarrizketaren legealdia izan da. Ezker-eskuin, indar guztiekin hitzartzeko gai izan da gobernua. EH Bildurekin hitzartu diren aurrekontu akordioak herritar guztien onurarako izan direlakoan nago, zerbitzu publikoak sendotzeko balio izan baitute».

Txibiteren hitzetan, legealdi honetan «eraldaketa handien oinarriak jarri dira». Azpiegitura handietan jarri zuen azpimarra. Nafarroako Ubidearen lehen fasearen zabaltzea amaituta, hurrengoan «ura Erriberara» helduko dela promes egin zuen. Ondorengo lau urteetan abiadura handiko trena «martxan» egongo dela ziurtatu zuen. N-121 errepidearen harira, berriz, 2+1 motako bideak eta Belateko eta Almandozko tunelen bikoiztea amaituko direla agindu zuen.

Pozik azaldu zen VWek 1.000 milioi euro inbertituko dituelako, eta «Nafarroan inoiz egin den inbertsiorik handienari» beste sektoreetan bultzatuko diren proiektuak gehitu zizkion: «Sektore guztietatik heltzen dira inbertsioak, eta baieztatzen dute Nafarroa lurralde erakargarria dela, bai erakundeek emandako konfiantzaren ondorioz, eta bai elikatzeko gai garen talentuaren eraginez».

Autogobernuaren arloan, azpimarratu zuen hogei urteren ondoren lehen aldiz beste hiru eskumen bere gain hartzeko moduan egongo dela Nafarroa. Funtzio publikoan, behin-behinekotasunari aurre egiteko 3.000 postu finko atera dituela azpimarratu zuen. Pandemia tartean izanik, «osasunaren legealdia» izan da Txibiterentzat. Haren esanetan, Nafarroako Unibertsitate Ospitaleak «azken mende laurdeneko berrikuntza teknologiko handiena» izan du. Ez zituen aipatu asteetako lanuzteak eta protestak.

Esparza, oso kritiko

Azken txanpan murgilduta daude gainerako taldeak ere. Javier Esparza UPNko presidentearen ustez, lau urteotan «Nafarroak galdu egin du, eta EH Bilduk irabazi». Gobernuaren eta koalizio abertzalearen arteko harreman politiko horrekin ados ez daudenen ordezkari bihurtu nahi du Esparzak: «UPN arduratuko da bozetan EH Bilduk agintzen jarrai ez dezan. UPN da gobernu honen alternatiba, eta EH Bilduk etorkizunean erabakitzen jarraitzea nahi ez dutenen babesa jasoko du».

Geroa Baiko Maria Solanaren ustez, «guztiz ezohiko legealdia» izan da, eta, ondorioz, «txarrena eta onena» elkarri loturik egon dira. «Espero ez genituen baldintza horien aurrean, gobernuak jakin du behar bezala jokatzen, erantzuten eta zentzuzko neurriak hartzen».

EH Bilduko Adolfo Araizen ustez, «urte luzez Nafarroan eskuinak egindako politiken aurrean alternatiba bat dago, eta, bide horretan sakontzeko, EH Bildu erabakigarria da». Haren ustez, gobernua «motz» geratu denean, EH Bilduk bultzatu du «aurrerantz». Euskararen arloan, «ausardia falta» egotzi dio PSNri, eskuinak zer egingo begira egon delako.