Albistea entzun

Udal eta foru hauteskundeak. Gogoeta eguna

Gogoeta eguna, paseoa eta txakurra

Euskal alderdiak ez daude ados gogoeta egunaren inguruan. Batzuek ez lukete begi txarrez ikusiko hauteskunde legearen anakronismo hori aldatzea; beste batzuek eutsi egin nahi diote «atseden egun» horri.
2012ko urria; Laura Mintegi EH Bilduren lehendakarigaia lagunartean, taberna baten terrazan, Eusko Legebiltzarrerako hauteskundeen bezperan.
2012ko urria; Laura Mintegi EH Bilduren lehendakarigaia lagunartean, taberna baten terrazan, Eusko Legebiltzarrerako hauteskundeen bezperan. LUIS JAUREGIALTZO / FOKU Tamaina handiagoan ikusi

Xabier Martin -

2023ko maiatzak 27

Mendi buelta batean, hondartzako paseoan, familiarekin bermuta hartzen edo txakurrarekin jolasean. Argazki horietako bat edo beste ikusi ahal izan dute gaur boto emaileek, eta, hautagaiek botoa zuzenean eskatuko ez dieten arren, irudi horiek komunikaziorako baliatuko dituzte alderdiek. Lerro hauek laguntzen dituen irudietako batek gogoeta egunaren osagai arruntenak islatzen dituzte: paseoa eta txakurra. Laura Mintegi lehendakarigaia dago goialdean (EH Bildu), 2012ko urrian, lagunartean, terraza batean. Mariano Rajoy (PP) da behekoa, 2015eko abenduan, Espainiako Gobernuko presidente izateko moduko emaitzarik eman ez zion hauteskunde eguna iritsi aurretik.

Gogoeta eguna oso tradizio espainiarra da, ez alferrik. Espainiako hauteskunde legeak botoa eskatzeko ezarritako beto egunean ezin zaie hura zuzenean eskatu hautesleei, baina kontua da hauteskunde eguneko bezpera hori ere kanpainan txertatzen dutela alderdiek, azkenera arte hautagaien bertuteak helarazi nahian, dela txakur bati laztan batzuk eginez, dela natura maitatzeko gaitasuna iradokita.

Haatik, aspaldikoa da hausnarketa egunaren egokitasunaren eztabaida. Gure inguruko herrialdeetan ez da batere ohikoa hauteskunde egunaren bezperako egun berezi hori egotea. Izan ere, frankismoak bideratutako sistemaren berezitasuna dela onartua dago; tradizio anglosaxoiko herrialdeetan ez dago, kasurako. Batzuen ustez, arau horrek boto emaileak adin txikikotzat (-edo) jotzen ditu politikoki heldu gisa baino gehiago. Hala eta guztiz ere, maiatzaren 28ko hautagai nagusiak ez daude ados: batzuek begi onez ikusiko lukete arau aldaketa bat aztertzen hastea; beste batzuek, berriz, «eskertu» egiten dute «jaiegun» hori kanpainaren amaieran.

Manifestazioak eta justizia

Horrela dio hauteskundeak arautzeko LOREG legeak: «Hauteskunde kanpaina, edonola ere, bozkatzeko egunaren bezperako 00:00 orduetan bukatzen da». 53. artikuluan gehitzen du ezin dela «hauteskunde propaganda zabaldu», ezta «kanpainako ekitaldirik egin» ere hura amaitu eta gero. Horrek esan nahi du hautetsontziak zabaldu baino 33 ordu inguru lehenago amaitzen dela kanpaina praktikan, eta 24 orduko debekua ezartzen dela botoa eskatzeari dagokionez.

Alderdien militanteek ere ezin dute hauteskunde ekitaldirik egin tarte horretan, LOREGen arabera. Arazoa da hauteskunde ekitaldiak eta bestelakoak desberdintzea ez dela erraza izaten, eta Espainiako Auzitegi Konstituzionalak jurisprudentzia ezarri du, hainbat manifestazio eta elkarretaratze tarteko, salaketak iritsi zaizkiolako sarritan. Ez dira gutxi epaitegiek eta hauteskunde batzordeak berak debekatu dituzten manifestazioak, hausnarketa egunaren aitzakian. Konstituzionalak, ordea, garbi esan du biltzeko eta manifestatzeko eskubidea «lehenetsi» behar dela, «salbu eta administrazioak behar bezain argi» erakutsi badu bilkura baten helburua «botoak eskuratzea» dela.

BERRIAk egindako kontsultak islatu du maiatzaren 28ko hautagai nagusi gehienek ez dutela presa handirik gogoeta eguna kentzea aztertzeko. Ez dago agendan, alegia. Espainiako hauteskunde sistemaren berezitasun horrek egun bat ematen die alderdiei eta hautagaiei, hauteskunde gaua ondo prestatzeko, esaterako.

Sare sozialen garaian hausnarketa egun bat egiteak are gehiago galdu du oinarria, gainera. Inkesten berri emateko Twitter eta beste sareak baliatzea klasiko bat bihurtu da. Fruten prezioen jokoen antzekoek zain-zain izaten dituzte erabiltzaileak eta hedabideak. Marrubi gorriaren, ur tanta urdinaren, alberjinia morearen eta beste fruta batzuen salneurriek finkatzen dituzte balizko eserlekuak. Aste honetan, baita gogoeta egunean ere, Australiako The Adelaide Review egunkariak Bartzelonako udal hauteskundeen galdeketak kaleratuko ditu, Gabinet d'Estudis Socials i Opinio Publicak eginak. Internet sarearen ozeanoari hesiak jarri ahal dizkio Espainiako hauteskunde legeak?

Asko balio du irakurri duzun albiste/artikulu honek. Talde baten lanaren emaitza da.

Albiste hau zuri helarazteko eta talde honek bere lana baldintza egokietan egin dezan, BERRIAk ezinbestekoa du zure sostengua.

Zure babes ekonomikoarekin, aldi hau kontatzeko funtzioa betetzen jarraitu nahi dugu: kazetaritza konprometitu, kalitatezko eta independentea egiten.

Albiste gehiago

Epaitegiaren aurrean egindako elkarretaratzea. ©Oskar Matxin Edesa / Foku

Fiskalak urtebetera jaitsi du zigor eskaera 'Leioako bosten' kontrako epaiketan

Gotzon Hermosilla

Orotara, ia berrogei urteko espetxe zigorra eta 45.000 euroren isunak eskatzen zituen lehen. Bost gazteek akusazioak onartu dituzte. Seigarrenaren kontrako akusazioa erretiratu du fiskaltzak.

Mertxe Aizpurua, gaur, Espainiako Diputatuen Kongresuan. ©JUAN CARLOS HIGALDO / EFE

EH Bilduk eta EAJk nazio auziari heldu diote Feijooren inbestidura zapuztuan

Mikel Elkoroberezibar Beloki

PPko presidentegaiak aldeko 172 boto jaso ditu, eta aurkako 178. Ostiralean bozkatuko dute berriz. EH Bilduk «agenda plurinazionalari» eman dio lehentasuna, eta EAJk esan du «Euskadi estatuan egokitzeko modua» bilatu behar dela.

Tindaketa faxisten kontrako manifestazioa, Kanbon ©Guilaume Fauveau

Baionan eskuorri faxista bat banatu dutela salatu dute

Oihana Teyseyre Koskarat

Musulmanen eta arabiarren kontrako mehatxu bortitzak irakur daitezke paper horretan; are gehiago, Baionako okindegi baten kontra egin dute langile batek beloa duelako. Besteak beste, Etorkinekin federazioak, EH Baik eta LAB sindikatuak salatu dute gertatutakoa.

Noain ©Iñigo Uriz / Foku

Nafarroako 77 kontzejutan ere hauteskundeak egingo dituzte azaroaren 26an

Joxerra Senar

Nafarroako Gobernuak sinatu du deialdia, maiatzaren 28an ez zelako hautagairik aurkeztu.

Astekaria

Asteko gai hautatuekin osatutako albiste buletina. Astelehenero, ezinbesteko erreportajeak, elkarrizketak, iritziak eta kronikak zure posta elektronikoan.

Iruzkinak kargatzen...