Idazleen gorputzak eta atze-oihalak

Orain artean Susa argitaletxeko Lisipe sail feministan argitaratzen aritu diren lanek ekarri interesgarria egin diote teoriaren arloari, eta, azken bi lanetan, agian kasualitatez edo agian hala bilatuta, bira interesgarria eman da edizioaren aldetik, lan enpirikoagoak argitaratu baitira. Ia elkarrekin eman dira argitara; lehenik, Uxue Alberdik osatutako Kontrako eztarritik. Emakume bertsolarien testigantzak hainbat elkarrizketa-saio biltzen dituen liburua; eta bigarrenik, hemen iruzkin-gai den Idazleen gorputzak. Egiletasuna ezbaian literaturaren joko zelaian Eider Rodriguezek ondutako saioa.

Joan den urtean Lisipe sailean bertan argitaratu zen Jule Goikoetxeak koordinatutako eta Emagin elkarte feministak osatutako Ezagutzaren matazak saioan mugimendu politikoaren eta ekinbide komunitarioen arteko elkarlanaren beharra azpimarratzen zen; eta saioaren zenbait ataletan, teorizazio feministarako esperientziaren balioa aldarrikatzen zuten egileek.

Azken adierazpen hori esanguratsua da Eider Rodriguezen lanari begiratzerakoan; izan ere, EHUko literatura irakaslea eta kritikaria ere baden egileak bost emakume idazle hautatu ditu eta, emakumezkoaren gorputzak haien ibilbide literarioan izandako eragina mintzagai izanik, hainbat elkarrizketa osatu eta lanean transkribatuta ekarri dizkigu. Ez hori bakarrik: epilogo modura, egiletasunaren eta emakume izatearen arteko harremanaz hausnarketa eskaini du Rodriguezek, irakurleari testuinguruan kokatzeko eta ikuspuntua egokitzeko balio diona, eta, liburuaren amaierako atalean, bost elkarrizketatuek emandako klabeak laburtu eta horien gaineko iruzkinak egin ditu. Metodologia horrek benetan adierazgarria bihurtu du lana: oso biziak sentitzen dira idazleen hitzak.

Mintzalagunetan adinekoenak 71 urte ditu eta gazteenak 35. Horra liburuaren beste gakoetako bat: belaunaldiz belaunaldi aldatu edota mantendu diren joerak konprobatzeko oso era gertukoan da baliagarria. Preseski belaunaldiaren gaiari dagokienean, egile helduenek aipatu dute talde batekiko atxikimendu falta, zeina determinantea izango den gazteagoen aipamenetan.

Beste alde batetik, izenburuak erakusten du elkarrizketa guztiak zeharkatuko dituen gaia: gorputzarena. Ikuspegi intertsekzionala gailentzen da guztien artean berau aipatzerakoan; batzuek haurtzaroko edo gaztetako esperientzia aipatzen dute, gibel-esperientziei erreferentzia eginez; beste batzuek lanbidearen edo idazletzari loturiko beste ekintzaile batzuen inguruko pasarteak aipatzen dituzte. Gogorrak dira testimonioak, guztiek ere abusuak jasan dituztela aipatzen dute: Epilogoa-n egileak berak zehazten du aukeratu dituen idazleak hautatzeko erabilitako irizpideetako bat aurretik pertsonalki ezagutzen zituelako izan dela; horrek, beren barrenak husten lagunduko zielako ustetan. Eta egiazki, irakurketa amaitzean halako irudipena geratzen zaio irakurleari ere.