Albistea entzun

KRITIKA. Antzerkia

Ezkontzen dena

<em>Adela eta Martirio Bernarda Albaren etxean</em> antzezlana.
Adela eta Martirio Bernarda Albaren etxean antzezlana. NAITA PRODUKZIOAK Tamaina handiagoan ikusi

Agus Perez -

2020ko azaroak 10

'Adela eta Martirio Bernarda Albaren etxean'

Ekoizpena: Naita produkzioak. Sorkuntza eta zuzendaritza: Nerea Ariznabarreta, Saioa Iribarren. Koplaren hitzak: Maialen Lujanbio. Eszenografia: Rut Arco. Argiak: Miriam Ubanet. Jantziak: Estudio 14. Antzezleak eta musikaren interpreteak: Nerea Ariznabarreta, Irene Hernando. Lekua: Errekaldeko udaltegia (Bilbo). Eguna: Azaroak 6.

Ezkontzen dena etxe honetatik joan ahalko da». Horretan datza Bernarda Albak bere bost alabei ezarri dien legea, aitarengatiko doluak irauten duen bitartean. Federico Garcia Lorcak diseinatutako argumentuak beste emakume batzuk agertu zituen eszenan —neskameak eta amama—, baina gizon bakarra jarri zuen haien guztien kontrapuntuan, hark elkarrizketarik eta presentzia eszenikorik eduki ez arren, horrela areagotuz haren figura idealizatua.

Hortaz, ez da harritzekoa La casa de Bernarda Alba unibertsal bihurtu izana, eta, horrekin lotuta, gogora datorkit martxoko itxialdiaren atariko azken antzezlana Andando. Lorca, 1936, Okzitaniako talde batek Baionako antzokian taularatua haren inguruko bertsio bat izan zela. Orduan ere hilik zegoen Bernarda, eta alaba guztiek hartutako ibilbide posibleak aztertzen ziren emanaldian. Oraingo bertsioan ere hilda dago ama tiranikoa, eta, horren aitzakian, bi alaba gazteenek beren etxealdi luzean bizi izandakoa gogoratuko dute.

Egia esan, alde horretatik ez dugu berritasun handirik aurkituko Lorcaren testuarekin konparatuz gero, baina garbi dago jatorrizko obraren bertsio laburtua eta trinkoa prestatu digutela, euskaraz, gainera, lehen aldiz, Lezoko Orratx talde amateurraren ostean. Horrez gain, itzulpen literario batzuetan oinarritua da, taldeak sortutako testu esanguratsuetan izan ezik.

Esandako testuak neurriz baliatu dira eta ez ditugu soberako gehigarritzat jo, gaurkotze interesgarri gisa baizik, baina benetako eraberritzea dramaturgiaren eta elementu eszenikoen erabileratik etorri da. Saioa Iribarrenen zuzendaritzapean eta Nerea Ariznabarretaren ezinbesteko laguntzaz, oso bestelako esangura hartu dute eszena gaineko objektuek, eta haien bidez eratu dira —bi aktorerekin bakarrik— tragedia hartako pertsonaia nagusi guztiak. Bide horretatik, presentzia eszeniko nabarmena eduki dute jantziek: sinbologia argikoak izan dira Adela eta Martirioren kasuetan eta askoz iradokitzaileagoak besteen pertsonaietan, erabateko beltza Bernarda Albarentzat erreserbatuta eta zuria besteentzat —amama barne— gordeta.

Izan ere, bi protagonistak kenduta, beste guztien presentzia soineko hutsen bidez irudikatu da eta pertsonaien buruak zenbait objekturekin eraiki dira, Bernardarena burdinazko sarraila handi batekin ordezkatuz. Bestetik, erabilera metaforiko handia eman diete gainontzeko gauzakiei eta, beste arlo batean, aipatzekoa da zuzeneko musikan —kantua eta pianoa— biek ala biek erakutsitako trebezia. Nire gusturako, zamatuegia izan da makillajeari emandako itxura groteskoa, baina horrelakoa ei da muntaiari eman nahi izan dioten izaera, eta ikusleek gogoz txalotu dute taula gaineko zein atzeko emakumeen freskotasun eszenikoa eta ausardia estetikoa.

Sareko BERRIAzalea:

Irakurri berri duzun edukia eta antzekoak zure interesekoak badira, eskari bat egin nahi dizugu: Berria diruz babestea.

Zuk eta zure gisako sareko milaka irakurlek egindako ekarpenarekin, eduki gehiago eta hobeak sortuko ditugu. Eta, zuekin osatutako komunitateari esker, publizitateak eta erakundeen laguntzek bermatzen ez diguten bideragarritasuna lortuko dugu.

Euskarazko kazetaritza libre, ireki eta konprometitua eskaini nahi dizugu egunero; bizi zaren munduaren eta garaiaren berri ematen segitu.

Albiste gehiago

<em>sarea / sarea / sarea / ileordea</em> (2022). ©IÑIGO URIZ / FOKU
Eduardo Txillidaren katalogo arrazoituaren azken zenbakiaren aurkezpena, atzo, Txillida Lekun. ©JON URBE / FOKU

Txillidaren katalogo arrazoituaren azken liburukia argitaratu dute

Itziar Ugarte Irizar

Laugarren liburukia da, eta artistaren mendeurrenaren testuinguruan eman dute argitara; hamar urtetik gorako lanari amaiera eman diote hala
Janet Leigh aktorea oihuka, After Hitchcockek zuzendutako <em>Psycho</em> (1960) filmeko eszena gogoangarrian. ©BERRIA
Fito Rodriguez, Arantzazu Martinez eta Bernard J. Mathiuet <em>Lehenbiziko harria</em> eleberriaren aurkezpenean, Donostian. ©GORKA RUBIO/ FOKU

Beldurrak uxatzeko eleberria

Miren Mujika Telleria

Bernhard J. Mathiuet idazlearen 'Lehenbiziko harria' nobela euskaratu du Arantzazu Martinezek

Astekaria

Asteko gai hautatuekin osatutako albiste buletina. Astelehenero, ezinbesteko erreportajeak, elkarrizketak, iritziak eta kronikak zure posta elektronikoan.

Iruzkinak kargatzen...