Gizarte zerbitzuei buruzko II. Plan Estrategikoa, noizko?

2022ko urriaren 1a
00:00
Entzun
Legeak egitea oso ondo dago, baina hobe da betetzea. Gizarte zerbitzuei buruzko urriaren 5eko 12/2008 Legea aurrerakoia dei daitekeen testua da. 2015eko zerbitzu-zorroaren dekretuak Legea garatzen du eta Eusko Jaurlaritzak, aldundiek eta udalek bermatu beharreko zerbitzuak jasotzen ditu. Hori 2016ko I. Plan Estrategikoan zehazten da. Plan hori 2019an amaitu zen, eta bere ebaluazioa atzerapen handiarekin egin zen. Zalantzarik gabe, balorazio hori ez zen batere objektiboa izan, eta oso atsegina izan zen Eusko Jaurlaritzako gobernu taldearekin (EAJ+PSE). EH Bilduk eta beste erakunderen batek bakarrik kritikatu zuten.

Gogora dezagun Legearen 48. artikuluak honako hau dioela: «Gizarte Zerbitzuen Euskal Kontseilua gizarte-zerbitzuen arloan eskumena duen Eusko Jaurlaritzako sailari atxikitako kontsulta- eta partaidetza-organo gorena da, eta Eusko Jaurlaritza, Foru Aldundiak eta udalak modu paritarioan ordezkatuta egongo dira alde batetik, eta sektorean esku hartzen duten gizarte-eragileen multzoa, bestetik; zehazki, sindikatu-erakundeak, enpresa-erakundeak, gizarte-ekintzako langileak eta gizarte-arloko hirugarren sektorekoak».

Hau da, Kontseilua berrogei bat pertsonak osatuko lukete, baina bere eraginkortasuna kaltetuta dago, II. Planak hiru urteko atzerapena baitarama, 2020-2023 aldian indarrean egon behar zuelako. Baina Eusko Jaurlaritzak ez du presarik, ezta presio nahikorik ere, Plan hau lehenbailehen egin dadin eta aurreko Plana indarrean egon den bitartean praktikan atzemandako zerbitzu-gabezia guztiak aurrekontuan jaso ahal izan ditzan. Gaur egun, 2022ko irailean, ez dago II. Planaren zirriborrorik ere. Eta hau, zergatik?

Bada, arazoak dituzten pertsonei arreta ematea ez delako lehentasuna Eusko Jaurlaritzarentzat. Eta hirugarren sektoreakpublikoak izan beharko luketen zerbitzu askoren arreta pribatizatua bere gain hartzen duenak ezin diolako hozka egin elikatzen duenaren eskuari. Eta baita oposizioak, gai horietan, behar adina salatzen ez duelako ere; eta gainera, zerbitzu horiek jasotzeko eskubidea dutenek, askotan, judizialki eskatzeko baliabide eta aukerarik ez dutelako.

Horren adibide garbia gazte migratzaileak dira. Zortea izan dutenak 18 urte arte egon ahal izan dira aterpetxe batean. Adin hori betetzean, kalean uzten dituzte, erroldarik gabe eta prestakuntza akademiko edo profesionalaren jarraipenik gabe. Askok ez dute inoiz aukerarik izan aterpetxe batean bizitzeko. Talde handi horretatik, talde bakarra sartzen da Eusko Jaurlaritzaren Hemen proiektuan, Zehar Errefuxiatuekin-ek kudeatuta. Gainerakoak kalean geratzen dira, lo egiteko lekurik gabe, erroldarik gabe eta prestakuntza jasotzeko eskubiderik gabe. Kolektibo horretan, Bilbon bakarrik 500 pertsona inguru bizi dira, gehienak gazteak eta kalean bizi direnak.

Zer diote 2008ko Gizarte Zerbitzuen Legeak eta 2015eko Zerbitzu Zorroaren Dekretuak? Bada, aldundiek prestakuntza bermatu beharko lukete 23 urte bete arte. Udalek eta aldundiek pertsona horien lehen premiak bermatu beharko lituzkete aterpetxeen, eguneko zentroen, tutoretzapeko pisuen eta abarren bidez. Baina, egia esan, erakundeek nahiago dute aterpetxe batzuk itxita eduki, zerbitzu horiek eman baino. Erabateko mespretxua. Hotz-boladan ere Montañoko aterpetxea egun batzuk ireki zuten, gero berriro ixteko gazteak kalean utziz. Horretarako ez al dago dirurik?

Badirudi dirua bakarrik dagoela ekitaldi handietarako, bankuek eta multinazional handiek beren mozkin lizunak biderkatzeko, aberatsenek zerga gutxiago ordaintzeko, edo AHTaren obrek diru publikotik milaka milioi xahutzen jarraitzeko. Eta hori gertatzen den bitartean, enplegurik gabeko pertsonek gora egiten dute; miseriazko pentsioak DSBE diru sarrerak bermatzeko errentarekin osatu behar dira 600 euro baino gehixeago arte; ondo prestatutako gazte askok bizitza bilatu behar dute beste herrialde batzuetara beharrez emigratuz; Atzerritarren Legeak ukatu egiten ditu migratzaileen giza eskubideak, ukrainarrenak izan ezik. Hona hemen euskal oasi goraipatua. Zoritxarrez, oasi gaitz honetan, gure artean badira pertsona asko indarrak berreskuratzeko atseden-lekurik ez dutenak, ezta urik ere beren justizia-egarria arintzeko.

Zeren zain gaude? Nola jasan dezakegu gizarte kapitalista, heteropatriarkal eta kolonial honek gehien birrindutako kolektiboentzako zerbitzuak finantzatzea jaso beharko lukeen Plan Estrategikoa ebastea txintik esan gabe? Tratu txarrak jasaten dituzten emakumeak, abandonatutako haurrak, baliabiderik ez duten adinekoak, dibertsitate funtzionalak (agerikoak edo ez) dituztenak, eskubiderik gabeko migratzaileak, paperik gabeko etxeko langileak... besteak beste. Gizarte baten kalitatea neurtu behar bada bertako kide eta sektore ahulenak nola tratatzen diren kontuan hartuta, agian hemen, oasien ordez, Zaldibarkoa bezain irristakorrak diren zabortegi sorta bat dugu.

Urkullu jauna, Rementeria jauna, Olano jauna, Gonzalez jauna, Aburto jauna, Goia jauna, Urtaran jauna, nahiz eta uste duzuen agindua Jaungoikoak eta Lege Zaharrak eman dizutela, ez da hala. Gehien sufritzen dutenak eta gutxien dutenak baztertzeari utzi behar diozue. Ezinbestekoa da Euskal Herrian pariarik ez egotea, eta, horretarako, gure erakundeek eredugarriak izan behar dute aberastasunaren banaketan, inor eskubiderik gabe egon ez dadin, ezta bizitzaren arlo guztietan duintasunez bizitzeko behar diren baliabiderik gabe ere: prestakuntza, enplegua eta atseden leku duin bat, besteak beste.
Iruzkinak
Ez dago iruzkinik

Ordenatu
0/500
Interesgarria izango zaizu
Nabarmenduak
Orain, aldi berria dator. Zure aldia. 2025erako 3.000 babesle berri behar ditugu iragana eta geroa orainaldian kontatzeko.