Albistea entzun

PENTSALDIAN

Nuklear iraunkorra

Aiora Zabala - Cambridgeko Unibertsitateko irakaslea

2022ko urtarrilak 18

Fisio nuklearretik datorrena ez da energia jasangarria; ez du errepikapenik behar. Baina Europako Batzordeak piztutako eztabaida aproposa da hainbat gogoetetarako. Adibidez, iraunkortasunerako giza zientziak eta humanitateak behar direla nabarmentzeko.

Energia nuklearra inbertsio jasangarrien zerrendan sartzea proposatu du EBk, etiketa berdea ipiniz. Ez da etiketa zientifikoa, finantza-jarduerarako baizik. Proposamenak ondorio praktiko handiak izan ditzake, inbertsioak erabakitzeko eta enpresak bere txosten publikoetan adierazteko balioko baitu. Aurrera balihoa, haize, eguzki edo uraren energia ustiatzeko proiektu bat eta uranioa darabilen beste bat funts berdinetatik dirua jasotzeko lehiatuko lirakete, Green Deal arloetako kantitate itzeletatik.

Piztutako zurrunbiloaren ondorioz, EBk astebete pasatxo luzatu du erreakzioak bildu eta aurrera joateko epea, aste honetara. Europako estatuek zeresan handia dute, eta aurka egon zitezkeenak gehiengoa dira oraingoz. Espainia aurka, Frantzia alde.

Interes ekonomiko handidunak ez dira nuklearraren alde dauden bakarrak. Profesionalak eta gazteen artean ere aldekoak daude. Klima aldaketarekiko kezkaren ondorioz beste ingurumen kontuak bigarren mailakoak omen dira batzuentzat.

Horrelakorik defendatzea mendi eta leize-zaleek ongi dakiten funtsezko araua hausten du: arriskua topatzerakoan, erabakiak bizkor baina zuhur, izurik gabe hartu behar dira, beste arazo latzak edo latzagoak ez sortzearren. Horixe da ingurumen arazoak konpontzeko zailtasun handienetakoa, planeta liluragarri honetan hainbat gauza eta bizidun elkar lotuta daudela. Beraz, arazo batentzako irtenbideak beste auzi batzuk sortu ditzake eta edozein erabakietan hainbat faktore hartu behar dira kontutan.

Istripu nuklearren arriskuaren gaineko ikerketa oparoa da, beste hainbat sektoreetako arriskuenaren parekoa. Bestalde, hondakinentzako ez da ezagutzen irtenbide iraunkorrik. Iraunkorrak goi-mailako hondakin erradioaktiboak dira: gutxi, baina hamarna mila urtez arriskutsuak. Zenbaitetan geologo eta ingeniariak entzun ditut gordailu geologikoei buruz hitz egiten, ziurtasunez. Historialariak eta politika zientzialariak adituko nituzke honetan: etorkizunean hondakinen biltegiak osorik darraitela bermatzeko, arrisku honetaz ohartarazten duen instituzioa beharko litzateke (edo ulergarria den oharra, edo hizkuntza). Ezagutzen al da hamar edo ehun mila urtez iraun duen instituziorik? Estatu modernoak adibidez, mende gutxi batzuk dituzte. Unibertsitate zaharrenak ia mila urte. Eliza katolikoak, ia bi mila. Horiek sortu zirenean hondakin nuklearrak gorde izan balira, erradioaktibitate maila segurura iristeko behar den denboraren parte txiki bat iragan zitekeen egundaino. Egiptoko piramideetan gorde izan balira, arriskuaren estimaturiko biziraupenaren erdira iritsi izango ziren. Hondakinak hurrengo belaunaldientzako seguru izatea adarbakar baten menpe dago, hamar mila urte iraun dezakeen instituzio mitologikoaren esperoan.

Iraunkortasuna klimari dagokiona baino askoz ere gehiago da. Garraioen elektrifikazioa datorrenez, elektrizitatea oparo eskatuko da eta edozein ekoizpen moduk alde txarrak dauzka. Panel fotovoltaikoek lur arraroak eta inpaktua duten beste materialak behar dituzte, parke eolikoen kokapena ez ohi da erraza... baina gizarteak erabaki behar du zer nolako ondorioak diren onargarri guretzat eta datozenentzat, eta zenbat denboran.

Sareko BERRIAzalea:

Irakurri berri duzun edukia eta antzekoak zure interesekoak badira, eskari bat egin nahi dizugu: Berria diruz babestea.

Zuk eta zure gisako sareko milaka irakurlek egindako ekarpenarekin, eduki gehiago eta hobeak sortuko ditugu. Eta, zuekin osatutako komunitateari esker, publizitateak eta erakundeen laguntzek bermatzen ez diguten bideragarritasuna lortuko dugu.

Euskarazko kazetaritza libre, ireki eta konprometitua eskaini nahi dizugu egunero; bizi zaren munduaren eta garaiaren berri ematen segitu.

Albiste gehiago

Mugimendu feministak deitutako elkarretaratzea, atzo, Gasteizen. ©ARGAZKILARIA

Ertzaintzak urtarriletik zekien bikotekideak urruntze agindua urratzen zuela

Edurne Begiristain Arantxa Iraola

Erkorekak esan du Ertzaintza maiatzaren 18tik ari zela biktimak zenbateko arriskua zuen «aztertzen». Mugimendu feministak «neurri integralak» galdegin ditu
Apirilaren amaieran Ankerkeriari Stop plataformak egindako mobilizazioa, Gasteizen. ©JAGOBA MANTEROLA / FOKU

«Anakronismoa eta krudelkeria» salatzeko, kalera irtetera deitu dute

Mikel Elkoroberezibar Beloki

Ankerkeriari Stop plataformak «agerraldi masibo bat» egingo du igandean Amurrion, Barbadori eta Zelaiari elkartasuna erakusteko
Gasteizko Udalak gaur eguerdian deitutako protesta ©Jaizki Fontaneda/ Foku

Ertzaintzak urtarriletik zekien emakumearen bikotekide ohiak urruntze agindua urratzen zuela

Edurne Begiristain

Josu Erkorekak esan du urtarrilean hasi zuela Ertzaintzak ikerketa, bikotekide ohiak urruntze agindua hautsi zuenean, eta maiatzaren 18tik biktimaren arrisku maila aztertzen ari zela.

Suhiltzaile batzuk, artxiboko irudi batean. ©IÑIGO URIZ / FOKU

Oposizioak euskaraz egiteko aukerarik ez die eskaini Arkautik suhiltzaileei

Mikel Elkoroberezibar Beloki

Arartekoak ebatzi du oposizioetako partaideen hizkuntza eskubideak «urratu» zituztela, eta ELA sindikatuak auzi eske bat jarri du epaitegietan.

Astekaria

Asteko gai hautatuekin osatutako albiste buletina. Astelehenero, ezinbesteko erreportajeak, elkarrizketak, iritziak eta kronikak zure posta elektronikoan.

Iruzkinak kargatzen...