Beharrezkoa al da trans lege berri bat?
Gaur egun egon badago transexualen eskubideak babesten dituen lege bat indarrean (3/2007); baina badira, zalantzarik gabe, hobetu beharreko alderdiak, kolektiboaren zaurgarritasuna saihesteko. Hori egin daiteke eta egin behar da gizarte osoari kalterik eragin gabe, eta errealitate materialean oinarrituz.
Lege horien helburuak (guztira bost dira, haurren eskubideei buruzkoa barne) ez du zerikusirik pertsona transen eskubideekin. Genero-identitatearen eta genero-autodeterminazioaren kontzeptuak txertatzeko osatu diren legeen multzoa da. PSOEren eta UPren zirriborroak bateratu nahi dira, bata LGTBI legea da eta beste trans legea. Atzean dauden interes ekonomikoak oso boteretsuak dira eta badakigu sistema kapitalista batean hori dela lehena, eta azkena gizartearen interesa.
Despatologizatzea vs. desestigmatizatzea
Madrilgo parlamentuan onartu nahi duten lege berriak genero-autodeterminazioa deritzona ezarriko du (dirudienez, identitate sexuala terminoaren bidez, azkenean), eta horrela, sexua erregistroan aldatu ahal izango da inolako ezaugarririk izan gabe edo baldintzarik bete gabe, txosten psikologikorik aurkeztu behar izan gabe eta ebakuntza kirurgikorik egin gabe. Despatologizazioa omen da gakoa.
Doala aldez aurretik oraingo legearen arabera ere ez dela ebakuntzarik egin behar. Buruko beste edozein gaitz ez dagoela egiaztatu behar da eta bi urteetan zehar hormonak hartu behar dira transexualitate egoera egonkorra dela ziurtatzeko, nahiz eta azken baldintza hori ez betetzea posible den, medikuek kaltegarria dela baieztatuz gero.
Edozelan, genero-inkongruentzia ezin da despatologizatu. Horrek kalte zuzena egiten baitie pairatzen duten pertsonei. Ondoez bat despatologizatzeak benetan behar duen pertsona arreta medikorik gabe uztea esan nahi du. Orain dena sartzen da trans aterkipean, zaurgarritasun guztiak kontuan hartu gabe. Kontrara, gizarte moduan egin behar duguna buruko ondoezak, gorputzekoak bezalaxe, desestigmatizatzea da. Bide batez, nola da posible, aldi berean, despatologizazioa bultzatzea alde batetik, eta bestetik gorputz osasuntsuetan hormonak eta ebakuntzak sustatzea?
Oro har, legezko edozein izapidetarako egoera azaldu eta egiaztatu behar da, hau da, ezkondu ahal izateko ezkongabea zarela egiaztatu behar duzu. Ezintasun bat frogatzeko, auzitegi mediko batera jo behar duzu zure egoera egiaztatzen duten azterketa guztiak egitera. Gizarte-laguntza eskatzeko, gauza bera, milaka paperekin erakutsi behar duzu prekaritate-egoera. Hala ere, lege berriaren helburua da norbanakoak nahi izanez gero, adierazpen hutsaren bitartez, erregistro zibilean sexu-aldaketa bat egin ahal izatea. Banakako sentimenduetan oinarritutako fikzio juridiko bat sortu nahi da, gizarte osoan izango dituen ondorioak ahaztuta.
Feminismoaren ikuspegitik zenbait kezka larri
Askotan aipatzen da kezka nagusietako bat erregistroko aldaketak lege-zigorrak saihesteko alibi edo koartada gisa erabiltzea, batez ere genero-indarkeria kasuetan. Baina hori ez da gure kezkarik handiena, espazio ez-mistoen inbasioa baizik, hau da, kartzelak, komunak, aldagelak, tratu txarrak edo sexu-abusuak jasan dituzten emakumeei harrera egiteko zentroak inbaditzea inolako kontrolik gabe. Sexu-abusu edo bortxatzaile bat, bere sexua erregistroan aldatzen duena, emakumeen kartzela batera joango litzateke, eta hori oso kezkagarria eta arriskutsua da. Espainiar estatuan badira emakumeen espetxeetan sartu dituzten sexu-harraparien kasuak, esaterako, Malagan.
Beraz, oro har, lege berria indarrean sartzeak emakumeen (herritarren %52) eskubideei dagokienez, ekarriko duena benetako babesgabetasuna da, legeetan sexuaren kontzeptu biologikoa desagertuko delako.
Ez gara gizonak eta emakumeak izango, femeninoak edo maskulinoak izango gara, bakoitzak erabakitzen duenaren arabera, eta gure dokumentazio ofizial osoan aldatu ahal izango dugu, nahi adina aldiz, eta inork ezin izango du eskatu aldaketa horri buruzko inolako egiaztapenik, ezta ziurtagiri medikurik ere.
Horrek esan nahi du emakumeak babesten dituzten lege guztiek, babesgabetasuna edota bazterkeria saihesteko edo gaitasun fisiko desberdina izateagatik, emakume gisa identifikatzen den gizonezko orori aplikatu ahal izango zaizkiola. Adibidez, kirola, oposizioak, enpresa-kuotak, kremailera-zerrendak, genero-indarkeriari buruzko legeak, eta abar.
Bereziki kirolari dagokionez, oso bidegabekeria argia da, genero-autodeterminazioaren legeak aplikatzen diren beste estatu batzuetan jada agerian geratu dena. Biologia ezin da aldatu nahi beste tratamendu hormonal hartuta ere edo emakume sentitzearen sentimendua oso sakona izanda ere. Adibide argi bat jartzearren, birikien gaitasuna edota pertsonaren altuera ez dira aldatuko ez sentimendu hutsagatik, ez hormonak hartzeagatik. AEBetan, zenbait estatutan, beren burua emakumetzat duten pertsonek eskola eta institutuetan emakumeen kiroletan parte hartzea debekatzen ari dira.
Gainera, ez dago generoa identifikatzeko adinik, beraz, jaiotzetik aukera izango dugu hori erabakitzeko, hormonatzeko eta geure sentimenduen arabera ebakuntzak egiteko. Era berean, debekatuta egongo da psikologo batek edo mediku batek norbanakoaren erabakiaren irmotasuna eta segurtasuna argitzeko laguntza ematea.
Lege horiek (Haurrak Babesteko Lege Organikoak dagoeneko ezarri du eta) zaintza kendu ahal izango diete gurasoei, adingabearen erabakia onartzen ez badute, umea hormonatzearen aurka edota ebakuntza egitearen aurka azaltzen badira.
Honen guztiaren atzean interes ekonomiko argiak dituzten nazioarteko lobbyak daude, transgenerismoa da XXI. mendeko negozio nagusia. Bizi osorako botikak behar dituzten bezeroak sortzeko asmo argia dago, eta kirurgiak, jakina. Gainera, oraindik esperimentalak diren tratamendu horiek albo-ondorio larriak dituzte, dagoeneko eragiten dituzten ondorio latzenetako batzuk ezagunak dira.
Milaka pertsonak detrantsizionatu dute dagoeneko, hau da, trantsizio horretan atzera egin dute, baina industria farmazeutikoaren negozio handiari eta doktrina azientifikoari kalterik egin ez diezaioten, isilpean gordetzen dituzte datu horiek. Redditen, sare sozial batean, 20.000 pertsona baino gehiago daude dagoeneko. Duela aste batzuk jakin genuen Suediako Karolisnka klinikak 16 urtetik beherakoen tratamendu hormonalak edo pubertaro-blokeatzaileak debekatzea erabaki duela, Ingalaterran ere adin txikikoei hormonak emateari mugak jartzen ari dira...
Biribiltzeko, gizatasuna ere kendu nahi digute emakumeoi, sexuan oinarritutako kontzeptuak ezabatuz, hala nola, ama edo emakume hitzak. Bitxia da lege berriaren zirriborroan maskulinoa erabiltzea, generiko unibertsal gisa; harrigarria da, kontuan hartuta legea Berdintasun Ministeriotik datorrela. Padre eta madre terminoen ordez, progenitores erabiltzen du. Ezkontide haurduna (cónyuge gestante), emakume haurduna beharrean, ezkontide ez-haurduna (cónyuge no gestante)... Emakume lesbiana, pertsona lesbiana-rekin ordeztuko da, alargun (viuda) hitzaren ordez, cónyuge supérstite gestante. Hauek adibide batzuk baino ez dira.
Feminismoa vs (Trans)generismoa
Madrileko Kongresuan berriki onartutako (Haurren Babes Osorako Lege Organikoa) edo onartzeke dauden zenbait lege ( LGTBI Legea eta Trans Legea deritzotenak, orain uztarturik, bestak beste) genero-identitatea eta genero-autodeterminazioa kontzeptuak ezarri edota sendotzera datoz. Eragindako polemikaren gako garrantzitsu bat feminismoaren funtsezko bi kontzepturi buruz egiten duten birdefinizioa da: sexua eta generoa. Genero eta sexu identitate askerako eskubidea deritzona eta emakumeak zapaltzen dituzten genero aginduak indargabetzeko borroka bateragarriak al dira?
Bada, ez, erabat bateraezinak dira. Genero-identitatea (orain sexu-identitatea) deritzona gizarteak eta kulturak ezarritako rol sexualei egokitzea (cis) edo ez egokitzea (trans) omen da. Abiapuntu hori feminismoaren ikuspuntutik onartezina da. Feministak emakumeei ezarritako genero-agindu edo rol-sexualen kontra borrokatzen gara. Generoa emakumeak patriarkatuaren mendeko klasera baztertzen dituen inposatutako rol soziala da. Soluzioa generoaren abolizioa da, ez generoen katalogo amaigabe bat sortzea. Genero autodeterminazioaren arazoa sexua eta generoa nahastuz eragiten den nahasmena da. Gogoratu behar da sexua errealitate bilogikoa dela eta ez dela jaiotzean esleitzen, begiratu egiten da, harekin jaiotzen baikara. Ez dago gorputz okerrik, aitzitik, genero-estereotipoak existitzen dira, hau da, sistema patriarkalak emakumeak zapaltzeko erabiltzen dituen rol sozialak.
Feminismoak hiru mende baino gehiagoko historia du. Bere sustraiak Ilustrazioan hazten dira, beraz, errealitatearen analisi materialista batean oinarritzen da. Trans pertsonen eskubideak (transexualitatea, transgenerismoa, autoginefilia eta abar nahastu dituen termino berria) Queer teoriek menderatzen dituzte azkenaldian. Generismo hori ez da materialista, esentzialista baizik. Bi jarrera antagoniko dira.
Feminismoak ez du ezer transexualen aurka. Baina bere analisi materialistarekiko koherentziagatik, ezin ditu bere baitan onartu gizabanakoaren subjektibotasuna besterik ez diren postulatuak. Beraz, queerismoa feminismoaren aurkakoa da. Feminista erradikalak ez gara transfoboak, antiqueer gara, helburu dibergenteak ditugulako. Trans izan daiteke queer izan gabe, postulatu horiekin bat egin gabe, baina kolektiboaren barruan bertan Truscum deitzen diete pertsona horiei, "benetako zaborra".
Ildo beretik, feminismoa materialista denez, ezin dio desioen eta sentimenduen teoriari jarraitu, eta ezin dio subjektu indibidualaren gorespenari lagundu. Feminismoa "inklusiboa" dela esatea ez dago ondo. Teoria orok bezala, bere ildokoa dena hartuko du eta arrotza zaiona baztertu. Feminismoa ez da munduko kausa guztien ama. Agenda argia du. Planteamendu materialistak onartzen ez badituzu, ez zara feminista. Errealitatea zure ikuspegi legitimotik aztertuko duzu, baina ez zara feminista izango. Mugimendu batekin bat egiten duzunean, haren jatorria, agenda, metodoak ezagutu eta partekatzen dituzu. Feminismoa ordezkatzea da, hain zuzen ere, queer generismoak lortu nahi duena, transaktibismoaren eta LGTBIQ+ kolektiboen bitartez. Jarrera buenistetan, akritikoetan edo teoria feministaren ezagutza sakonaren faltan dago errotuta ideologia hori.
Feminismoa marxismoarekin (materialismo historikoa) bat dator eta kapitalismoaren aurkakoa da. Queerismoa, berriz, neoliberalismoarekin lerrokatzen da, subjektuaren goraipamena eta norbanakoaren nahiak baitira ardatz.
Feminismo neoliberala izan ezin den bezala, ezin da existitu feminismo queer bat, edo orain transfeminismoa deritzona. Feminista bazara, ezin zara queer izan. Queer bazara, ezin zara feminista izan. Ezin da materialista eta esentzialista izan aldi berean. Queerismoak feminismoan lekua egin nahi du eta, ezinezkoa denez, transfobia leporatzen zaigu. Transaktibismoa instrumentalizatu du mugimendu feminista zatitzeko. Edozelan, trans eta feminista izan zaitezke, baita feminismoaren subjektu ere, jakina.
Feminismoaren ikuspegitik, transexualen eskubideak bermatzeak ez ditu zertan emakumeak ezabatu, eragiteko tarte handia egon badago emakumearen ezabaketaren eta trans pertsonen eskubideak bermatzearen artean, hain zuzen ere, hortxe egin behar da lan batzuen eta besteen zaurgarritasuna saihesteko.
