Herrian Bizi plataforman sartua da hastetik Gabi Arestegi (Baiona, 1995). Azken aste eta egunetan, deialdi lanetan ibili da Baionan gaurko antolatu duten manifestaldira eginahala jende jinarazteko —15:00etan, suprefeturatik—.
Beste manifestaldi batek zer aitzinaraziko du lurraren eta etxebizitzaren auzian?
2021eko manifa historikoa izan zen, zeren eta lehen aldikoz 8.000 pertsona ginen Baionako karriketan gaiarekin. Hain zen jendetsua izan, non horren ondorioz izan baitira lorpen batzuk: besteak beste, kasik biharamunean prefetak sortu zuen Ipar Euskal Herriko etxebizitzaren gidaritza batzordea; gero, konpentsazio neurria ere izan da, [Euskal Elkargoko hautetsien] %95en bozekin. Erran nahi du ardura politikoak dituztenek neurtu dutela nolako mobilizazioa baden gai horri buruz.
Jakinik herri batzuetan kolektiboak ere sortu direla espekulazioaren arazoari buru egiteko?
Egia da, eta uste dut elkarte edo talde horiek lantzen dutenari pisu handiagoa ematen diola gure mobilizazioak. Kontsentsu bat bada; denak ados dira badela arazo bat. Etxebizitzaren eta lurraren arazoen salatzeko lan seriosa egiten delarik, askoz gehiago entzuna da.
Kontsentsu hori duzue karrikan erakutsi nahi?
Azken manifestazioaren bilana egin genuenean, ikusi genuen ongi zitekeela epe ertain eta luzeko mobilizazio bat atxikitzea, indar harreman hori atxikitzeko; edo, agian, indartzeko. Ohartu baikara ditugun arazoek lege aldaketa bat galdegiten dutela. Horren galdea ez du kolektibo batek, elkarte edo alderdi batek bakarrik egiten ahal.
Manifestazio batek bai?
Indar harremana atxiki behar da. Badakigu prefetek eta suprefetek gaia biziki hurbiletik segitzen dutela, eta gero Parisera helarazten dutela egoeraren berri. Gaurko egoera jasangarria ez dela erakusten badugu, are gehiago entzunen dute erraten duguna. Pentsatzen dut hemengo hautetsiek ere hartu dutela arazoaren neurria; bederen, entzutera behartuak dira. Batzuk urrats batzuen egiten saiatu dira; ez dakigu noraino joanen den. Alderdi Sozialista ere plataformako kide da, eta hortik ere pasarazten ahal dituzte gure aldarrikapenak Parisera.
Bizitegi sozial gehiagoren egiteko neurriak galdetu dituzue. Tokiko hautetsiak jakinean diren aspaldiko auzia da bizitegi sozialena. Bada esperantzarik?
Dugun esperantza da anbiziozko neurriak hartuko dituztela ahal duten heinean —bereziki, hirigintza programetan—. Baina badakigu anitzentzat zaila dela, gaur egun, lurraren prezioak ikusita; anitzek ez dute baliabiderik horri aurre egiteko. Beraz, hemengo hautetsiek baliabide gehiago ukan ditzaten galdegiten dugu, ikusteko nork dituen bere konbikzioak bururaino eramaten.
Laborantza lurraren babesa eta bizitegi sozial gehiago galdegiten dituzue. Nola egiten dira bizitegi sozial gehiago laborantza lurra jatera utzi gabe?
Hori arazo handi bat da, eta ez dugu behar den lekutik hartzen. Etxebizitza sozial gehiago egiteko, ez da baitezpada eraiki beharrik. Hainbat etxe huts badira legalki berreskuratu behar genituzkeenak, gehiengo baten intereserako. Ezin da dena pixkanaka artifizializatu. Etxebizitzen erabilpena ez badugu arautzen, arazoa beti hor izanen da; zernahi etxe eraikiko dugu, zernahi lur artifizializatuko, baina arazoa ez da konponduko. Etxe batzuen erabilerak ez dira gehiago onargarriak.
Adibidez?
Gaur egungo tentsioarekin, ez da onargarria hiri batzuetan etxeen %40-50 bigarren etxebizitzak izatea. Etxebizitza baten ukaiteko eskubidea bi etxeren ukaiteko eskubidearen gainetik da. Are gehiago klimaren egoera ikusita.
Alderdi mota orotako hautetsiak agertu dira argazkietan Baionako gaurko manifestaldiaren banderarekin. Ez dea errekuperazio arrisku bat?
Galdera hor da. Begi onez ikusten dugu anitzek bat egitea. Ez du erran nahi aski dela bandera batekin agertzea; bereziki, hautetsi delarik. Kasu handiagoa eginen diegu banderekin agertu diren hautetsien ekintzei.
Erretreten erreformaren kontrako mobilizazio azkarren garai honetan dator zuena. Izanen du eraginik?
Egia da mobilizazio ikaragarria badela, eta begi onez ikusten dugu. Jendea mobilizatzen da neurri sozialen alde. Ez dakigu zer ondorio ukanen duen gure manifestazioari begira.
Zergatik sartu zinen Herrian Bizi plataforman?
EH Baiko kidea naiz, eta alderdiko etxebizitza batzordean sartu nintzen. Lehen ekintza bat egin genuen ORPI agentziaren komunikazio salagarri baten kontra, espekulazioa sustatzen baitzuen. Onartezina zitzaidan. Orduan, ez zen egiten gauza handi eta ongi antolaturik, nahiz gaia hor zen. Iduritu zitzaidan bazela antolatzeko behar bat gai horrekin. Bestalde, bizi naizen etxea alokatzen dut. Bihar, egoera zailean banaiz, badakit norbere burua hobekien babesteko moldea —etxebizitza auzia konpontzeko— neurri kolektiboen aurkitzea dela.
