Plastikoen nazioarteko itun lotesle baterako urrats «garrantzitsu bat» eman dute

Plastikoen kutsadura gutxitzeko nazioarteko itun bat lortzeko bidean, beste urrats bat eman dute gaur Parisen, NBE Nazio Batuen Erakundeko estatu kideek. NBIP Nazio Batuen Ingurumen Programak antolatuta, aste osoko goi bilera egin dute Frantziako hiriburuan, 2024ko amaierarako prest izan nahi duten itun loteslea prestatze aldera. Gaur amaitu da bost eguneko bilkura, eta herrialdeetako ordezkarien gehiengo zabal batek zenbait puntu adostu dituzte itunak jaso beharko dituen zenbait gairen inguruan. Ardatz horien bueltan osatu beharko dute orain itunaren lehen zirriborroa. Hura abendurako adostua izatea espero dute.

WWF Naturarentzako Mundu Funtsaren iritziz, estatuek «aurrerapauso garrantzitsu bat» egin dute «okertzen ari den plastikoen krisiari erantzuteko». Bilkurak «begi bistako aurrerapena» ekarri dio ituna erdiesteko prozesuari, WWF ohar bidez adierazi duenez. Elkarteak nabarmendu du estatu gehienek erakutsi duela nazioarteko hitzarmen anbiziotsu eta eraginkor bat lortzearen aldeko jarrera aktiboa. Besteak beste, defendatu dute neurriak hartzeko beharra arrisku handiko plastiko produktuak eta polimeroak debekatzeko, plastiko ekoizpena eta kontsumoa murrizteko, berrerabilera eta birziklapena sustatzeko eta plastiko hondakinen kudeaketa arduratsurako.

Negoziazioetan parte hartu duen WWFko ordezkari Marco Lambertiniren esanetan, bilkurako elkarrizketetan erakutsi duten «anbizioa» islatu beharko da orain Plastikoen Nazioarteko Itunaren lehen zirriborroan, eta idatzi batean jaso beharko dituzte «arrisku handiko plastiko produktuen eta material kaltegarrien ekoizpena eta kontsumoa murrizteko beharrezkoak diren debeku globalak eta kontrol neurriak».

Parisen bildu diren 180 estatuetako ordezkaritzetatik 135 nazioarteko neurri lotesle zehatzak eskatu dituzte, eta horietatik 94k galdegin dute polimeroen eta arrisku handiko plastiko produktuen debekua lehenestea. Negoziazioetan akuilu rola jokatu du 55 herrialdek osatzen duten koalizio batek. Horiek proposatu dituzte plastiko kutsaduraren kontrako neurri zorrotzenak. Eskatu dute plastikoen ekoizpena eta kontsumoa murrizteko neurriak ezartzea, indarrak eta arreta plastikoaren birziklatzera mugatu ordez.

Horien aurrean, industria petrokimikoen interesak babesteko ahaleginean aritu dira beste zenbait herrialde, sektore horren garapenerako inbertsio handiak egin dituztenak —Saudi Arabia, Txina eta India, besteren artean—. Elkarte ekologistek salatu dute estatu horiek negoziazioak atzeratzen aritu direla aste osoan, eta zenbait gairi buruzko elkarrizketak zaildu dituztela eztabaida prozedura kontuetan ahalik eta gehien luzatzen ahaleginduta. «Funtsezko irtenbideak aztertzeko denbora galtze kritikoa» eragin dutela adierazi du WWFk.

Greenpeace elkarte ekologista AEBetan egiten ari den plastiko kutsaduraren aurkako kanpainaren buru Graham Forbesek ohartarazi du Plastikoen Nazioarteko Itunak plastikoen ekoizpena murrizteko balio behar duela, eta hala egin ezean «porrot» egingo duela.

Azken urteetan, zientzialariek plastiko zati mikroskopikoak aurkitu dituzte mendi garaien tontorretan, ozeanoen eremu sakonetan, animalia zenbaiten urdailetan eta giza odolean nahiz plazentatan. Plastiko hondakinek gizakiei eta gainerako izaki bizidunei eragiten dizkieten osasun arazoak geroz eta ugariagoak dira kutsaduraren ondorioz, eta, horrez gain, plastikoen ekoizpenak eragin zuzena du klima larrialdian ere. Nature Climate Change aldizkariak 2019an argitaratu zuen ikerketa baten arabera, plastikoen ekoizpenak %15eko eragina izango luke Lurraren berotzean 2050 urtean, egungo joerei eutsiz gero.

Negoziazioetarako hurrengo bilkura azaroan egingo dute, Kenyan. NBIPek bost bilkurako bidea onartu zuen 2022 urtearen hasieran, 2024aren amaieran nazioarteko itun loteslea prest izateko.