Marrantak jotakoa dauka ahotsa, eta jeinu batenak ditu keinuak eta begirada. «Alaba da nire musa. Harekin aritzen naiz jolasean, eta harengandik datozkit ideia asko. Horixe da niretzat sukaldaritza: bizitzari haur baten begiradaz so egitea». Celler de Can Roca hiru izarreko jatetxeko Jordi Rocarena da hitzaldia, eta harena maisutza. «Postreroa» dela dio berak, eta «ero» punturik ez zaio falta. Kikara bat hartu du esku artean. Zeramikazkoa, eta loretxoduna. Begiratu bihurri bat egin du, eta galdetu: «Plastilinak ez ote garamatza haurtzarora? Txikitan nork ez dio sekula hozka egin arkatz bati?». Eta halaxe joan da osagaiak sartzen: plastilina destilazioa, arkatz hautsa... Guztien burura etorritako usainak eta oroimenak kikara txiki batean zapore bihurtuta.
Horixe baita Gastronomika: denaren eta izan daitekeenaren erakusleiho erraldoi bat. Sutondo ezberdinen bilgune bat, eta sukaldariz, janariz eta jan zalez betetako ezkaratza iskanbilatsu bat. Oliba olioa, Almadrabako atuna, eta urdaiazpikoa. Galiziak behar zaitu dio leloak, eta suteen argazki artean jarri dituzte hango txuletak. Coruña: «A paisaxe que sabe (zaporea duen paisaia)». Rio de Janeiro: «A cidade maravilhosa (hiri zoragarria)». Brasilgo hiri hori da aurtengo Gastronomikako gonbidatua. Corcovadoko Kristo Erredentorearen gisan, besoak zabalik egiten die harrera bisitariei Elia Schramm sukaldariak: «Riok, berez, San Sebastian do Rio de Janeiro du izena; beraz, baditugu antzekotasunak. Hiriek ere itxura berdintsua dute: Kontxari begiratzen badiozu, Copacabana txiki bat dirudi. Atzo iluntzean lasterka egitera irten nintzen, eta ikusten nituen surflariak, boleibol jokalariak... ‘Baina non nago?’, galdetzen nion neure buruari». Jendeak «harrera beroa» egin diela dio Schrammek, eta helburu jakin batekin etorri direla: «Jendeari esan nahi diogu: ‘Txo! Etor zaitezte Riora. Futbola daukagu, sanba daukagu... baina oso sukaldaritza berritzailea ere badaukagu». Zer ari diren eskaintzen? «Açai izeneko fruitu berezi bat, feijoada izeneko babarrun jana, brigadeiro izeneko gozo bat... horiek dira jendeari gehien gustatu zaizkionak». Eta ez du esan, baina ari dira banatzen: empadinha de queijo izeneko opil epelak, gaztaz beteak. Eta ez du esan berak, kazetariak dio: «Probatu ez duenak ez daki zer den hau».
Itsas zapoaren gibela
Erronkariko gaztak, eta Burgosko odolosteak. Nafarroako barazkiak. Arabako Errioxako ardoa, euskaraz. Olio birjinaren nazioarteko txapelketa. Eta parrillarik onenarena. Lankide bat, Tenerifeko ardoak dastatzen, izenik eman nahi ez duena. Labanak eta haiek zorroztekoak. Jakiak, jantziak eta gailuak. Ostrak, boilurrak eta pateak. Sukaldeen kudeaketa integralerako aurrerapen teknologikoak. Eskaintzak, eskariak, kafeak, elkarrizketak, eta akordioak. Hegaluze erraldoi bat. Mikel Garaizabal enologoa eta Ekaitz Apraiz sukaldaria aldamenean. «Kofradia Itsas Etxearen izenean gaude hemen. Arraina eta Basque Wine produktuak ari gara uztartzen. Gaur, euskal sagardoa tokatzen da, Ekaitz Apraiz sukaldariak kozinatutako hiru platerekin», azaldu du Garaizabalek. Bertako edariak aurkeztea eta baxurako arrainari balioa ematea da ekinbide horren helburua. Sukaldariak hartu du hitza: «Gure flotak ekarritako arrainekin egiten dugu lan. Sasoi amaiera denez, hegaluzearekin. Ari gara lanketa bat egiten izoztuarekin; baina mahaikideei ez diegu hori esaten, amaitu arte». Oso harrera ona izan duen plater bat: itsas zapoaren gibela pate bihurtuta. «Dastatu nahi duzu?», esan du Apraizek. Eta ez du esan berak, kazetariak dio: «Probatu ez duenak ez daki zer den hau».
