Errautsetatik berpizteko bidean da Gasteizko LEA lantegia. Iragan ekainaren 20an sute batek erabat kiskali zuen Arriaga industrialdean zuen fabrika, eta orain, Jundizko industrialdean eraiki nahi du berria, Gasteizko Udalak utzitako lurretan. Erabaki hori ez da denen gustukoa izan, ordea, kexu azaldu baitira Margarita, Lermanda, Ariniz eta Krispiñako herribatzarrak. Salatu dutenez, lantegi berria Jundizen eraikitzeak kalte gehiago eragingo dio jada kaltetuta dagoen landa inguruneari.
Herribatzar horiek ordezkatzen dituzten administrazio batzarrek salatu dute Arabako Foru Aldundia eta Gasteizko Udala kontzejuak existituko ez balira bezala ari direla jokatzen. Izan ere, adierazi dute «landa eremutik urruti dauden bulegoetan» hartutako erabakien ondorioz, herri txikietako «bizi kalitatea» ez ezik bertako «nekazaritza, natura ondarea, historia, eta harreman sare komunitarioak suntsitzen» ari direla.
Azpimarratu dute Gasteizko bizitoki auzo batean «inoiz» ez luketela onartuko tankera horretako proiekturik, besteak beste, bere jardueraren ondorioz usain txarrak zabaltzen dituelako. LEAk batez ere bi produktu mota ekoizten ditu: alde batetik, produktu kosmetikoak, bereziki bizarra egiteko xaflak eta aparra, eta desodoranteak; eta, beste aldetik, gantz azidoak, garbigarriak eta leungarriak egiteko erabiltzen direnak.
Kontzejuek salatu dute isuri horiez gaiz, erakundeek ez dutela aintzat hartu fabrika berriak trafiko astunaren, argi eta soinu kutsaduraren eta ingurumenaren narriadura areagotzea eragingo dituela. Eta gogorarazi dute horiek neurtzea eta legeak agindutako balioak errespetatzen direla bermatzea erakundeen ardura dela. Bada, «errespetu instituzionala» galdegin dute, eta kontzejuen hitza ere kontutan izateko ezein erabaki hartu aurretik: «Ez ditugu gure herriak isilean hiltzen utziko».
2027rako prest
Udalak joan den astean iragarri zuen Gilsa sozietate publikoa prest dagoela Jundizko industria gunean dituen hiru lursail LEAri uzteko, fabrika berria bertan ezarri dezan. A-1 errepidearen eta trenbidearen artean kokatuko litzateke, Margarita herriaren alboan, 45.000 metro koadroko orube batean. Trukean, udalaren jabetzakoak izango da LEAk Arriaga auzoan zuen lantegiko lursailaren ia erdia (%47).
Dena den, ez da orubeen truke soila izango. Udalak ia bost milioi euro ordainduko ditu suteak kaltetutako lurren ordainetan; izan ere, orube horren balioa handiagoa da Jundizkoarekin alderatuta. Horiek horrela, Gasteizko Udalaren helburua da diru hori luze gabe berreskuratzea, lursaila beste enpresa bati salduta. Gilsak bihar egingo duen ezohiko kontseiluan onartu nahi dute proposamena.
Jundizko fabrika berria eraikitzeko lanak datorren urtean hasi nahi dituzte, eta LEAren helburua da 2027ko uda aurretik bertan ekoizten hastea. Suteaz geroztik, konpainiak Gamarrara lekualdatu zuen bere ekoizpena, behin-behineko lantegi batera. Horri esker, ez zuten hornidura eten, eta aldi baterako erregulazioan ziren behargin ia denak itzuli ahal izan ziren lanera.
Euskal Herriko enpresarik zaharrenetako bat da Gasteizko LEA, 2023ko urrian 200 urte bete baitzituen. Ziburun (Lapurdi) sortutako Juan Bernardo Laskaraik eratu zuen, hasieran kandelak egiteko. 1973az geroztik zegoen Abetxuku eta Arriaga auzoen arteko eremuan. Egun, Laskarai familiaren bosgarren eta seigarren belaunaldiko kideak daude enpresaren zuzendaritzan, eta produktuen %30 esportatu egiten dituzte.
