«Gernikako errautsen gainean eraikitako estatu baten monarkiaren oinordekoa erantzukizunak hartzeko batere asmorik gabe» Gernika Lumora (Bizkaia) etortzeko asmoa izateak sumindu ditu Gernika Memoriaren Lekuko elkarteko kideak. Frank-Walter Steinmeier Alemaniako presidenteak ostiralerako iragarri zuen bisita Gernikara, eta ez da lehen aldia Alemaniak Gernikako bonbardaketarekiko halako keinu bat egiten duena 1937an naziek gauzatutako bonbardaketengatik ardura hartzeko eta barkamena eskatzeko. Baina beste elementu bat gehitu da aste honetan: Felipe Borboikoa ere Gernikan izango da Steinmeierri «laguntzen». Ez du, baina, ardura maila bera Borboikoak, altxamendu militar baten ostean Francok agindu zuen Gernika bondardatzea, eta nazien eta faxismo italiarraren laguntza izan zuen hartarako. 40 urtez luzatu zen gero frankismoa, eta hark aginduta ezarri zuten estatu buru gisa Juan Carlos Borboikoa. Haren oinordekoa da Felipe Borboikoa.
Steinmeirri harrera egiteko galako afari bat antolatu zuten, atzo, Borboikoek Madrilen, errege jauregian. Eta Felipe Borboikoak han esandako hitzek erakusten dutenez, ez du asmorik aparteko erantzukizunik hartzeko Gernikako bondardaketez. Hala zuzendu zitzaion atzo jendaurrean Steinmeierri. «Espainiako herri guztiaren izenean, aitortzen dut eta eskertzen dut, presidente jauna, egun hauetan adiskidetzerako egongo den keinu sakon hau: zuen bisita Euskal Herrira; lagunduko dizut hara, Gernikako bondardaketan izandako biktimen memoriari ohore egitera, 1937an, gure gerra zibil ikaragarrian, Europan gero gertatu zenaren atarikoa izan zena. Totalitarismoek zein horroretaraino irits litezkeen oroitzeko balioko du». «Gerra zibil» deiturikoa, Francok zuzendutako altxamendu militar bat izan zen, hauteskunde batzuen ostean osatutako gobernu bat erorarazteko.
Horrenbestez, Gernikan, memoriaren inguruan lanean dabiltzan elkarteak batzen dituen Gernika Memoriaren Lekuko elkartearen arabera, Borboikoa ez da ongietorria Gernikara, «ez bada erantzukizunak hartzera».
Elkarteak bereizten du Espainiako Gobernuaren eta Estatu buruaren artean, «ez baitute erantzukizun bera». Gainera, Gobernuak berak, egin ditu keinuak. 2022an bonbardaketa «gaitzetsi» zuten, eta lehen aldiz parte hartu zuten apirilero bonbardaketekin lotuta egin ohi diren ekitaldietan. Ekitaldi hartan Gernika memoriaren lekuko elkartea ere egon zen; ez da, ordea, biharkora joango. Iruditzen zaielako Borboikoaren bisitak «dena» aldatu duela, «zuriketa» bat dela.
Oinordekoa
EH Bilduk ere kritikatu du Borboikoaren etorrera, eta horregatik egin dio uko antolatu den ekitaldi ofizialean parte hartzeari. Ohar bidez adierazi duenez, «Gernikako bonbardaketaren zauriek -azken helburua euskal herria umiliatzea eta haren bihotz sinbolikoari eraso egitea zen- oraink ere zabalik diraute». Alemaniako presidentearen keinua ontzat jo dute, «norabide egokien egindako urratsa delako eta bonbardaketaren biktimekiko gertutasun adierazpen hauek ongi etorriak direlako». Baina kritikatu du Espainiako Estatua, ez duelako bere gain hartzen bonbardaketen gaineko erantzukizuna, «eta bereziki mingarria da Felipe Borboikoa bihar egingo den ekitaldian egotea. Gernika bonbardatu zutenek erregimen frankista eraikitzen lagundu zuten, eta honek, aldi berean, Felipe VI.a erregea oinordeko duen monarkia berrezarri zuen».
Estatuak erantzukizunak hartu eta barkamena eskatzeko daukala dio EH Bilduk. «Felipe VI.a erregeak Gernikako herriari barkamena eskatzeko aukera du; hori ez egiteak Francok berrezarritako Estatu baten buru gisa dituen arduretatik ihes egiten jarraitzea suposatzen du». Horregatik erabaki du EH Bilduk ez parte hartzea ekitaldia, eta berretsi du «Espainiako monarkia ez dela ongi etorria Gernikan, gure askatasun nazionalaren, munduko bakearen eta borroka antifaxisten nazioarteko erreferentzia baita Gernika». Ez joateaz gain elkarretaratzera deitu du bihar, 13:00etan, Merkurio plazan.
Aurreti, gaur, Ernaik, 19:30ean deitu du kontzentrazioa Mercurio plazan.
Bihar, berriz, Mugimendu Sozialistak ere protestara deitu du, 11:00etan merkatu plazan. Hauen irudiko, «Espainiako estatuko sektore erreakzionarioen erreferentzia eta sinbolo izaten jarraitzen du Borboi familiak». Alemaniaren aurka ere egingo dute: «NATOren eta Israelgo estatu inperialista eta sionistaren babesle fidela da. Hipokrisia ariketa da Gernikan eraildakoak gogoratzea Palestinarren erailketa babesten eta finantzatzen den bitartean», ohar bidez adierazi dutenez.
Eusko Jaurlaritzak Steinmeirren bisitan egin du azpimarra, eta Alemaniak halako keinu bat egiteak duen garrantzian. Antzeko keinu bat eskatu dio Imanol Pradales Eusko Jaurlaritzako lehendakariak Espainiako Gobernuari ere. Hain zuzen, Pradales, atzo Madrilen zen, Steinmeirren omenez emandako afarian. Maria Ubarretxena Eusko Jaurlaritzako eleduna mintzatu zen bisitaren inguruan atzo, eta esan zuen «adiskidetzearen balioa» goratuko duela.
