EHUko Ondare eta Paisaia Kulturalen Ikerketa Taldeak Erdi Aroko herrixka gotortu bat aurkitu du Argantzongo (Trebiñu) gazteluaren ondoan. Toki hori IX. edo X. mendean okupatu zen eta garrantzi handiko jaun-gunetzat jo daiteke, "gazteluratze" modura eraiki baitzen.
Ikerketako iturriek adierazi dutenez, irailean eta urrian Argantzongo gazteluan egindako esku hartze arkeologikoari esker, leku horretan Erdi Aroko herrixka garrantzitsu bat dagoela jakin ahal izan dute. Taldeak garatu duen ikerketaren emaitzak Europako Erdi Aroko arkeologiari buruzko aldizkari nagusiaren (L'eccezione che conferma la regola) abenduko edizioan argitaratuko dituzte.
EHUko Geografia, Historiaurre eta Arkeologia Saileko arkeologiako katedradun Juan Antonio Quiros izan da proiektu arkeologikoaren zuzendaria, eta bertan, EHUko Ondare eta Paisaia Kulturalen taldeko kide eta laguntzaile hauek parte hartu dute: Lorena Elorza, Sonia Gobbato, Carlos Tejerizo, Itsaso Sopelana, Begoña Hernandez, Sandra Arroyo, Alain Sanz eta Luis Garciak. Esku hartzeak Gaztela eta Leongo Juntako Kultura Zuzendaritza Nagusiaren finantzaketa jaso du, Argantzongo Udalaren lankidetzan.
Indusketetan aurkitutako Erdi Aroko herrixkak eraikin kopuru nabarmena du. Horien artean, bi metro inguruko zabaleradun hormekin egindako eta hiru metro inguruko altueran kontserbatutako dorre angeluzuzen handia gailentzen da, baita egoitza izaera duen silarrixkako egoitza eraikina ere. Halaber, egunero erabiltzen ziren hainbat material berreskuratu ahal izan dira —zeramika edo janari hondakinak adibidez—, edo metal batzuk —tartean monetak, apaindura pertsonalerako elementuak eta abar—.
Data zehatza falta den arren, Argantzonen sorrera IX. eta X. mendeen artean koka daiteke eta lehenengo okupazioa defentsarako izan zitekeen. Berez, iturri arabiar batek dio 801. urtean, Kordobako Al-Hakam emirraren anaiak zuzendutako armada Argantzongo haitzartean garaitua izan zela, Araba eta Gaztelari eraso egitera zetorrenean. Ondorioz, kontakizun hori egiazkoa bada, Argantzon Euskal Autonomia Erkidegoan (EAE) eta bere inguruan aurkitutako gaztelurik zaharrenetakoa litzateke.
