ZUP auzoko Artotekafe elkarte kafetegian, Baionako SOS Racisme elkartearen adar bat sortu zuten urtarrilaren 10ean, lehen bilkura eginez. Baionako meskitako atentatuaren ondotik, denbora pasatzen ari zen, eta elkartasun martxa antolatu zuten auzotar batzuek abenduaren 15ean. SOS Racisme hor zen. Auzotar batzuek ez zuten horretan gelditu nahi, eta lan bat abiatu nahi zuten arrazakeriaren kontra.
Djamel Mohamedi ZUPeko auzotarrak du bere gain hartu Baionako adar horren sortzea. Dioenez, ez du sekula ez alderdi politiko, ez sindikatu, ez inolako egituratan militatu orain arte, baina, meskitako atentatu arrazistaren ondotik, ezinezkoa zitzaion isilik eta deus egin gabe egotea. Atentatuak “balditurik” utzi baitu, “azkarki hunki” baitu. Horiek horrela, ikusten zuen bere inguruan berean herritarrek laster paso egin zezaketela. Mohamedi: “Emozioen aldetik gauzak fite iragaten diren garai batean bizi gara. Egunak jin egunak joan, jendea ahanzten hasia zen. Jende batzuk ezagutu ditut, eta horrek nau bultzatu elkartea sortzera”.
Lehen-lehenik goraipatu du karrika hezitzaileen lana elea askatzeko eta gertatu zenaz mintzatzeko. Eta SOS Racisme elkarteak berehala iharduki zuen atentatua iragan zelarik. “Erran behar da den bezala: SOS Racisme etorri da guregana. Parte zibil gisa plantatu da, eta lan egin du Frantzia mailan gaia ager dadin. Karrika hezitzaileek —azpimarratzekoa da— eta SOS Racismek akuilatu gaituzte denak”. Mohamedik badaki SOS Racismek nolako mesfidantzak sor ditzakeen militante munduan egin dituen hautu politikoengatik. “Hasieran ez nintzen baitezpada osmosi betean SOS Racismerekin. Banekien bazuela iragan bat, joera politiko bati lotua izan dela, baina elkarte bat da. Hesiak erorarazi dituzte; herrixka bat bezala baita auzo hau, eta gure baitaratuak baikara. Halako egoeren usaia zuten halako jendeen beharra bagenuen”. Arrazakeriaren arazoa, gainera, lurraldez gaindikoa dela dio. “Badakizu, lurralde honi lotua natzaio azkar; eskualde hau biziki maite dut. Ene lehentasuna da tokiko jendeekin lan egitea, baina Baionako meskitan gertatu denak lurraldea gainditzen zuen”. Ahalak dituen tresna gisa ikusi du Frantziako elkarte gotorra. “Erakutsi didate baliagarriak direla, profesionalak. Laikoak dira, eta zuzenak horrekin. Laikotasuna guziz inportantea zait”.
Meskitako atentatu islamofoboak harriturik utzi ditu anitz jende. Ipar Euskal Herrian gertatuko zenik nehork ez zuen baitezpada erranen, Mohamediren ustez. Bizkitartean, gertatu da, eta buru egiteko tresna baten beharra ikusi dute. “Pentsaketak egin ditut. Ipar Euskal Herriak horren beharra ote du? Arrazakeria eta laikotasunaren defendatzeko beharra ote du? Egiazki ohartu naiz nik ere begiak tapatuak nituela. Badira egunerokoan onartzen ditugun gauzak izaterik ez dutenak”. Ez baita gertakari bakarra meskitakoa. “[Frantziako] Hego-mendebaldea marranta demokratiko batek joa da. Ychouxeko erailketaren ondotik [2018ko maiatzean, auzo batek Said el-Barkaui hil zuen Landetan bost tiroz, ele arrazistak erabiliz], Baionan meskitako atentatuaren eta judu hilerrian gertatu denaren ondotik, bada arazo bat. Ez dut erraten ene eskualdea arrazista bilakatua dela, baina prebentzio lana egin nahi dut SOS Racisme dela medio. Etengabe diskriminatzen ari diren arrazistek jakin dezaten Ipar Euskal Herrian badirela euskal herritarrak eta euskal herritar-frantsesak hautatu dutenak elkarte horren erabiltzea tresna demokratiko gisa”.
Jendetasuna berpiztu
Elkarrenganako onginahia, bestearenganako jakin-mina eta halako helburu franko gogoan ditu Mohamedik. Gizarteak bortizkeria barneratua duela dio. Bortizkeria “arrazionalizatua” izan delako inpresioa du. “Dudan beldurra da herritarrak deus egin gabe geldi daitezen halako gertakarien aitzinean. Hainbesteraino gara emozioen meneko, telebistarekin, non haserretik desirara, gero umorera iragaten garen, eta gero berriz ere haserrera… Nago jendeak ez ote diren bortizkeriaz beteak, hainbestetaraino non ez dugun gehiago ihardukitzen ere haren parean”. Jendetasunaren endekatze bati buru egiteko behar bat sendi du. “Badu baba cool aire bat horren errateak, baina urteetan bortizkeria hazi dugu, amodioa hazteko partez. Iduritzen zait bortizkeria, arrunkeria, eskaskeria hazi ditugula. Iduri eta humanoak ez duela gehiago bestearen errespetua bilatzen, elkar laguntzea, besteari interesatzea. Jendea ezaxola egoten da”. Heziketa bati berriz lotzea aipu du. “Gure arteko eztabaida, topaketa gehiagoren ukaiteko, lehenik behar genuke batzuen eta besteen bortizkeria arazo hori konpondu. Ez da bortxaz indarkeria fisikoa, baizik eta morala. Bizitzeko berreziketa oso bat da egitekoa duguna”. Eguneroko oinarrizko harreman keinuetarik abiatuz, dio: “Jendea gurutzatzen dut pasabideetan, ez baitute ez agurrik ez deusik adierazten. Ez dakigu gizarte batean bizi direlako ustea baduten. Alta, gizartean bizitzea arras sinplea da; gisakoa izatea aski da, errespetua erakustea”.
SOS Racismeren Baionako taldeak tokiko herritar eta elkarteekin lanean aritu nahi du. Horretarako bakoitza bere mundutxotik jalgi beharko dela argi du Mohamedik. “Gure auzoan berean egin dezagun indar bat, goazen ahaidetasun horren bila. Suertea dugu, leku eder batean bizi baikara; pertsona autentiko batzuekin. Egia da: Euskal Herria autentikoa da, eta balia gaitezen”.
Horregatik, dioenez, gauzak haxean ezarri ditu Parisko SOS Racismekoekin. “Argiki erran diet: ‘Ene helburua da maila nazionaleko tresna indartsu hori erabiltzea, baina Ipar Euskal Herriak duen berezitasunarekin; laneko autonomia osoa nahi dut tokiko elkarteekin aritzeko. Gure egiteko moldea izanen dugu'”.
Ideia anitz ditu Mohamedik. Orotarikoak. Arrazakeria, xenofobia, diskriminazioei buruzko pedagogia lana egitea lizeoetan, fakultatean; Martin Luther Kingi buruz hitzaldi bat, “euskal pentsalari batzuekin, zergatik ez”. Musika klasikoko kontzertu bat ZUPean, Baionako beste elkarte batzuekin antolaturik. Gogotsu da gazte baionarra. Gogotsu eta baikor. “Baikor naiz geroan Baionan gerta daitekeenari buruz”.
