Geografia-Historia

Hizkuntza baskonikozko idazkunik zaharrena aurkitu dute Nafarroan, K.a. I. mendekoa: 'sorioneku'

Hizkuntza baskonikozko idazkunik zaharrena aurkitu dute Nafarroan, K.a. I. mendekoa: 'sorioneku'

Aranzadi zientzia elkarteko ikerlariek topatu dute Irulegiko Eskua, Arangurenen: eskuin esku baten forma du, brontzezkoa da, eta lau lerroko inskripzio bat dauka. Lehen hitzak zuzenean lotzen du gaurko euskararekin: ‘sorioneku’.

Apotropaikoa: zertarako balio zuen Irulegiko Eskuak?

Apotropaikoa: zertarako balio zuen Irulegiko Eskuak?

'Sorioneku' dio Irulegiko Eskuaren idazkunaren lehen hitzak. Aranzadi elkartearen hipotesietako bat da objektu apotropaiko bat izan zitekeela. Beste modu batera esanda, zoritxarra uxatzeko balio zukeen. Beste kulturetan badira funtzio hori duten hainbat adibide.

Munduko biztanleriak 8.000 milioi pertsonaren langa gainditu du

Munduko biztanleriak 8.000 milioi pertsonaren langa gainditu du

Populazioa Indian ari da handitzen gehien; 2030erako, Txina gaindituko du. Munduko biztanleriak gora eta gora egingo du aurrerantzean ere, baina, datozen hamarkadetan jaiotza tasa apal mantentzen bada, nabarmen murriztu liteke munduko biztanleria XXI. mendearen bigarren erdian.

Leire Malkorra: «Emozio puntu bat nuen, zer izango ote zen jakiteko»

Leire Malkorra: «Emozio puntu bat nuen, zer izango ote zen jakiteko»

Oraindik sinetsi ezin badu ere, Irulegiko Eskua ukitu zuten lehenbiziko eskuak izan ziren bereak. Zazpi urte daramatza Leire Malkorrak (Tolosa, Gipuzkoa, 1988)  Aranzadirekin lanean.

Etruskoen eta erromatarren garaiko 24 estatua aurkitu dituzte Italian

Etruskoen eta erromatarren garaiko 24 estatua aurkitu dituzte Italian

Sienako San Casciano dei Bagni termetan atzeman dituzte, lohi azpian. Estatuak brontzezkoak dira, K.a. II. eta K.o. I. mendeen artekoak. Estatua horietan zizelkaturiko idazkien balioa nabarmendu dute azterlanetan aritutako ikerlariek: «historia berridazteko moduko aurkikuntza da».

Euskaraldiaren aldia

Euskaraldiaren aldia

Azaroaren 18tik abenduaren 2ra egingo dute. ‘Hitzez ekiteko garaia’ lelopean, 16 urtetik gorakoek parte hartuko dute, 'ahobizi' eta 'belarriprest' gisa. Euskararen aldeko ariketa kolektibo bat da Euskaraldia, eta herritarrek hizkuntza ohiturak aldatzea du xede, euskararen erabilera handitzeko. 

Maddi Ariztia, ipuin biltzaile oparo bezain ezezaguna

Maddi Ariztia, ipuin biltzaile oparo bezain ezezaguna

Irailean mende erdia bete da Maddi Diharassarri 'Ariztia' zendu zenetik: Resurreccion Maria Azkue eta Aita Donostia etnografoen heineko Sarako (Lapurdi) istorio biltzailea. 50 ipuin jaso zituen 'Amattoren uzta' bilduman (1937).

Commonwealthen etorkizuna zalantzan

Commonwealthen etorkizuna zalantzan

Erresuma Batuko Elizabeth II.aren heriotzak Commonwealth aldatu du. Charles III.a hamabost herrialdetako erregea da, eta horietako lauk errepublika bihurtzeko prozesua abiatu dute. Jamaikak, Antigua eta Barbudak, Saint Vincent eta Grenadinek, eta Belizek «independentzia osoa» lortu nahi dute.

Elur Ulibarrena: «Historia irakasgaiari jende arruntaren historia falta zaio»

Elur Ulibarrena: «Historia irakasgaiari jende arruntaren historia falta zaio»

Iruñeko Erresumako Museo Etnografikoak maletak prest ditu ikasgeletara bidaiatzeko. Museo Ibiltaria egitasmoaren bitartez, XIX. eta XX. mendeetako jantziak, mitoak eta lanbideak ulertzeko aukera eman nahi du Elur Ulibarrenak (Alacant, Herrialde Katalanak, 1979), zentzumen guztiak erabiliz.