AP-8: ordaindu, madarikatuok, ordaindu

Urtea amaitzearekin batera, bizkaitarrek 2021eko azken mahats alea irentsi bezain laster, gure aldundia prest egongo da AP-8 autobideko tarifei beste igoera bat aplikatzeko. Igoera hori ez da izango urteko KPIa baino txikiagoa. Gainera, hori guztia bideratuko da Batzar Nagusietako oposizio barik; eta are gutxiago izango du garraiolari eta herritar gisa gehien eragiten dien eragileen adostasunik.

Durangaldean, Lea-Artibain eta Ermuan bizi garenontzat, duela 50 urtetik hona (mende erdi dagoeneko) jasaten dugun gainzerga bidegabea da, eta, Gipuzkoara doazen pertsonez gain, Bizkaiko Foru Aldundiak bidesaria ezartzen duen hiru autobideetako prezio-politika zalantzan jartzera behartzen gaitu.

AP-8 autobidea, duela 19 urte, hura ustiatzen zuen enpresa pribatuak Bizkaiko Foru Aldundiari zero kostuan eman zion. Artxandako tunelak porrot egin ondoren erreskatatua izan zen aldundiak 2004an 70 milioi euro ordaindu ondoren. Horrez gain, Super Sur autobidea, 11 urte lehenago eraikia izan zena eta AP-8 autobidearekin paraleloan doana, bizkaitarrei 821 milioi euro kostatutako bilbainada bat izan zen, ahaztu gabe ekologian izandako inpaktua.

Kilometro bakoitzeko prezioak desberdinak izateak kirrinka egiten digu.

AP-8 autobide beteranoan, kilometroko prezioa 0,15 eurokoa da; beraz, Super Surreko bidesaria ia bikoiztu egiten du (0,09 euro kilometroko), eta larriena, bigarren horrek gauetan ez duela bidesaririk eta, duela gutxira arte, igande eta jaiegunetan prezioa erdira jaisten zela. AP-8 autobidean, berriz, tarifa ezin da aldatu eguneko24 orduetan, urteko 365 egunetan.

Konparazio lotsagarri honekin, berriro ere herrialdearen ekialdean bizi garenok diskriminatuta geratzen gara. Azpimarratzekoa da dagoeneko guztiok ezagutzen dugun gertaera: Gobernu Zentralak Estatuko gaitasun handiko sare osoan bidesariak ezartzeko duen asmoa, hain zuzen ere.

Estatuko gaitasun handiko sare osoan bidesariak ezartzeko Gobernu Zentralaren asmo hori SEOPANek autobideen kontzesionarioen eta eraikitzaileen patronalaren lobbyak babestu eta sustatu du, eta negozio goxo hori berreskuratu nahi du eragiketa horrekin, Gobernu Zentralaren politika egokiaren ondorioz agortutako emakidak galdu ondoren, ez baitzizkien amaitutako lizentziak berritu (AP-8 autobidean hori 2003an gertatu zen). Mozkinen galdu itzelak, beren emaitza-kontuak gizentzen zituztenak, zergadunen poltsikoak odolustu ondoren.

Horretarako, bi aldeek, Gobernu Zentralak eta SEOPAN Patronalak, kalkulatzen dute prezioa gorabeheratsua izanda, Jaurlaritzaren zentimo bat kilometro bakoitzeko, eta SEOPANek 8 zentimo kilometro bakoitzeko.

Tarifen konparazio gisa hartzen badugu, ez gobernu zentralak iradokitzen duen kilometroko zentimoa, baizik eta SEOPAN diruzaleak aldarrikatzen dituen 8 zentimoak, ikusten dugu gure foru aldundiaren zikoizkeriak ez duela neurririk, eta are gutxiago lotsarik, AP-8 autobide amortizatuak, kilometroko 15 zentimorekin, urtarrileko berehalako igoeraren aurretik, tarifen logika orori ihes egiten baitio.

Horrela ulertzen da, AP-1 autobidean, Armiñongo zati arabarra barne hartzen zuela bidesaria kendu ondoren, kazetari batek Urkullu jaunari galdetu zionean horrek eraginik izango ote zuen. Lehendakariak, bere ohiko flema britainiarrarekin, eman zuen erantzun lakonikoa: «Hemen tratamendu diferentziala dugu autobideen gaian», eta itzulita esan nahi izan zigun: «Madarikatuak, ordaindu, ordaindu».