Bidegurutzeko larritasunak

Garazi Kamiok (Andoain, 1979), uste du bakoitzak badituela «bere istorio propioak», besteentzat, agian, «huskeriak» direnak. Baina kontu horiek kontatzeko gogoa zuen, eta Beste norbaiten zapatak (Elkar) ipuin liburua idatzi du, «beste norbaiten zapatetan jartzeko gaitasuna ba ote dugun» frogatu nahi duelako. Bidegurutzean dauden pertsonak dira liburukoak, «beste horiek», eta bidegurutzean, zirt edo zart egin beharraren ondorioz, egonezina sortzen da. Kamioren aurreneko liburua da, «lehen haurra», eta 2010ean irabazitako Igartza Sariaren bultzadarekin kaleratu du.

Liburuaren izenburuak berak «larritasun bat» sortzen duela adierazi zuen Xabier Mendiguren Elkarreko editoreak, Donostian atzo egindako aurkezpenean. «Batetik, iradokitzen zaigu idazleak baduela beste batzuen barruan sartzeko gaitasuna. Eta bestetik, batzuetan baino ez zaizkigula zapata horiek ondo egokituko. Horregatik, sortuko du desosegu bat irakurleengan...». Eta paralelismo literario bat egin zuen egileak: «Bakoitzak bere zapatak janzten ditu, baina besteenak janztean, orduan ikusten ditugu bestearen txikikeriak, burutik pasatzen zaizkionak». Mendigurenen iritziz, «ipuin kontalari bat» dauka barruan Kamiok.

Eta sortzen dituen pertsonaiek «erreakzio bat» eragiten dute irakurlearengan, Mendigurenen aburuz. «Sinesgarriak direlako. Baina ez dira zu zeu pertsonaia horrekin identifikatzeko modukoak. Ez. Distantzia bat hartuta bezala aurkeztu ditu». Kamiok pentsatzen du pertsonaia horiek sor dezaketela «nazka, enpatia...». Bidegurutzean dauden pertsonaia horiek.

Orain dela bi urte, proiektua saritu zutenean, bidegurutzean zeuden horien «kontakizunak» eskainiko zituela adierazi zuen egileak. Izena aldatu dio —Gerizpeko panpinak zen hasiera batean—, eta beste bat eman, Castillo Suarez poetaren poema baten izenburua hartuta. Hain zuzen, Suarez bera, Leire Bilbao, Eider Rodriguez eta Joseba Sarrionandia dira, besteak beste, egilearen erreferentzietako batzuk.

Castillok poesia idazten du, batez ere, baina Kamiok ipuinei heldu die. Zortzi guztira. Bigarrenak Nessun Dorma dauka izena, eta hari buruzko azalpen labur bat eman zuen atzo egileak. «Alzheimerrak jota dagoen gizon bat, ibiltzeko arazo larriak dituena, emaztearekin bizi da. Horrek, baina, aldaka hautsiko du. Biak korridorean, lurrean daudenean, hasten da kontakizuna. Emakumeak sentitzen duena, oroitzapenak...».

Aria ezagun baten izena da Nessun Dorma. «Opera hori dago ipuinaren bizkarrezurrean. Eta, egia esan, ipuin guztiek dute beste jantzi bat», esan zuen Mendigurenek. «Begiratzaile ona» da Kamio, haren ustez, «besteoi oharkabean pasatzen zaizkigun gauzei erreparatzen dielako». Igual, kazetari lan egin duelako. «Kazetaria behatzailea da, eta horrek lagundu dezake idazterakoan». Batzuetan egoerei tira eginda osatu ditu ipuinak, eta beste batzuetan pertsonaietan oinarrituta. Halere, pertsonaia horien harremanen «esparru eremua» zabaldu du. «Ez naiz bikote harremanetara mugatu. Uste baitut bizitza ez dela pertsona bakar batera mugatzen». 2010ek Igartza Sariaren beka irabazi zuen Kamiok. Iaz Goiatz Labandibar nagusitu zen Interrail proiektuarekin.