Durangoko Azokako bisitari ia-ia guztiak dira euskaldunak —%92, zehazki—, bataz beste 45 urte baino gutxiago dituzte, nagusiki emakumezkoak dira —%58,1—, gehien-gehienek lagunekin egin dute azokarako bisita —%80 baino gehiagok— eta kulturzaleak ere badira: urtean gutxienez hiruzpalau liburu erosten dituzte bisitarien %30,6k eta liburu bat edo bi %25,3k . Durangoko Azokan, 55,19 euro gastatzen ditu haietako bakoitzak —batez ere liburuak eta maila apalago batean diskoak—, eta, nahikoa da datu hori azokak dituen bisitari kopuru orokorrarekin gurutzatzea, azoka egunetan bi milioi euro pasatxoko gastua egon daitekeela estimatzeko. Gerediaga elkarteak eskatuta, Durangoko Azokari buruzko ikerketa soziologiko sakona egin zuen Siadeco etxeak. Sortzaileak, eragileak eta bisitariak galdekatu zituzten horretarako, eta orain aurkeztu dituzte emaitzak.
Iazko Durangoko Azokan egin zuen ikerketa Siadeco etxeak. Guztira 100 sortzailek, sorkuntzarekin lotutako erakusmahairen bat zuten 83 eragilek eta 800 bisitarik erantzun zuten inkesta. Talde bakoitzarentzako galdera sorta bat espezifiko bat prestatu zuten, eta Durangon bertan aurkeztu dituzte emaitzak orain. Ikertzaileen zein Gerediaga elkarteko ordezkarien hitzetan, Durangoko Azokak euskal kulturgintzarako duen garrantziaren erakusgarri dira ondorioak.
Izan ere, ia aho batekoa da Durangoko Azokari aitortzen zaion garrantzia. Sortzaileen %86ek, esaterako, garrantzi handia aitortzen diote, eragileen %87k oso ontzat jotzen dute eta bisitarien %97k oso ontzat. Eta egitasmoaren dimentsioak kontuan hartuta, azoka «kultur-birika» bihurtzen dutela aipatu dute Gerediaga elkarteko ordezkariek.
Bisitariak gaztetzen
Hobetzeko esparruak ere antzeman dituzte ikerketaren ondorioetan, ordea. Partaide handien eta txikien arteko desoreka aipatu dute antolatzaileek, kasurako, eta logistika alor batzuk ere zorrozteko daudela onartu dute. Besteak beste, ondorengo elementuak nabarmendu dituztelako inkestatuek hobetzekoen artean: aparkaleku eta komun falta, deskantsurako gunerik ez dagoela, eta Landako guneko masifikazio uneak.
«Uste dugu bisitariak gaztetzen ari garela». Beñat Gaztelurrutia Gerediagako kudeatzaileak onartu duenez, helburu hori jarri zion elkarteak bere buruari, eta hainbat neurri hartu dituzte hori sustatzen saiatzeko. Horregatik, pozik daude Siadecoren ikerketak ematen dituen datuekin, bertan azaltzen denez bisitarian %68 direlako 45 urte baino gazteagoak. Horrez gainera, haren hitzetan, datuek agerian uzten dute Durangoko Azokak euskal kulturgintzarentzat duen garrantzia ere.
Gaztelurrutiak nabarmendu duenez, gainera, azokaren eragina ez da soilik azoka egunetara mugatzen. Datuek erakusten dutenez, «kontsumo palanka» modura ere funtzionatzen du Durangoko Azokak. Izan ere, Siadecok egindako ikerketaren arabera, Durangoko Azokan ikusitakoak eragina izaten baitu haren ostean egindako kultur erosketetan ere. Inkestatutako bisitari gehienek azaldu dute horretarako asmoa: %70 inguruk.
Ikusi gehiago
Ikerketaren arabera, liburuak dira bisitariek gehien erosten dituztenak. Eta argi ikusten da inkestan musikagintzak bizi duen formatuaren krisia ere. Inkestatutakoen %60 inguruk ez dutelako diskorik erosi urte osoan. Bisitarien adinaren arabera aldatu egiten dira erosketa joerak ere. Zaharrenen artean liburuen erosketa argiago nagusitzen baita, eta gazteenen artean merchandisingak pisu handiagoa hartzen baitu, adibidez.
Azoka ekonomikoki «fidagarria» dela ere aipatu dute Gerediaga elkarteko kideek. Ikerketak erakusten duenez, erakusmahaia jartzen duten partaideen parterik handienak azken urteetan bezainbeste edo gehiago saldu baitu 2024ko azokan. Zehazki, %26,5k adierazi dute salmentetan igoera bat izan dutela, eta %21,7k antzera saldu dutela. Gutxiago saldu dutela diotenak ere badaude, halere. %25,3 portzentajea osatzen dute azken horiek.
Sortzaile profesionalik ez
Eragileek egindako salmentei dagokionez, haien arteko %25k egin ditu 10.000 eurotik gorako diru-sarrerak. Baina tarte horretatik behera daude gehienak, halere. Eragileen %35,5k izan ditu mila eta 5.000 euro arteko tarteko diru sarrerak, eta %18,4 ez da heltzen mila euroko diru sarrerak izatera.
«Sortzaile onak bai baditugu, baina ez ditugu sortzaile profesionalak». Hori izan da Gaztelurrutiak inkesta ikusita nabarmendu duen beste datuetako bat. Inkestatutako sortzaileen artean %20 bakarrik dutelako sorkuntza lanbide bakartzat, eta nabarmentzekoa da inkestatutako kulturgileek aipatutako beste datu ekonomiko bat ere. Sortzaileen %55ek urteko diru-sarreren %20 baino gutxiago jasotzen du kulturgintzan egindako lanetik.
Aurrez ere, beste bi ikerketa egin ditu Siadeco etxeak Durangoko Azokan. 2018an haren inpaktu ekonomikoa aztertu zuten, esaterako. Eta harekin konparatuz gero, igoera bat ikus daiteke iaz egindako ikerketan. 2018ko estimazioen arabera, bisitariek 1.737.000 euro gastatu zituzten azokan, eta iazkoan, berriz, 2.104.030. Edonola ere, ikerketaren egileek gogoratu dutenez, kontuan hartu behar da, sei urteko tarte horretan KPI indizeak %22 egin duela gora, eta, beraz, Durangoko Azokan bildutako datuetan ere eragin zuzena duela horrek. Eta, bestetik, ikertzaileek zehaztutakoaren arabera, azken urteetako bisitari kopuruaren igoerak ere eragin du gorakada hori.
