India jada ez zegoen pozik Kanadarekin, ez zuelako sikh mugimenduaren kontrako neurririk hartzen, eta orain Justin Trudeau lehen ministroaren adierazpen batek are gehiago gaiztotu du bi herrialdeen arteko harremana. Kanadako Komunen Ganberan, Trudeauk New Delhi lotu du Hardeep Singh Nijjar buruzagi independentista sikharen heriotzarekin, argudiatuta «ebidentzia sinesgarriak» daudela hori adierazteko. «Onartezina da, eta gure subiranotasunaren urraketa bat da atzerriko edozein gobernuk parte hartzea kanadar baten hilketan Kanadan», gobernuburuaren arabera.
Nijjar joan den ekainaren 18an hil zuten, Surrey hiriko tenplu sikh baten kanpoan, tiro egin ziotenean. Hamarkadak ziren sikh komunitatearen independentziaren alde kanpaina egiten ari zela —Indiako Punjab estatutik atera eta Khalistan estatua sortu nahi dute—, eta India haren atzetik zebilen; kasurako, iragan 2020ko uztailean «terrorista» izendatu zuten. Ekintzaile independentista zena 1997an iritsi zen Kanadara, 20 urte zituela, eta New Delhiren arabera, Khalistango Bhindranwale Tigrea Indarraren eta Sikhak Justiziaren Alderen Kanadako adarraren buruzagia zen.
Kanada da, hain justu, sikh gehien dituen herrialdea Punjabetik kanpo; horren erakusle, 2021eko erroldan, 770.000 lagunek esan zuten sikhismoa dela haien erlijioa. Indiako Gobernuaren ustez, diasporakoek mugimendu independentista berpiztu nahi dute —batez ere 1980ko hamarkadan izan zuten gatazka armatua Punjaben—, eta hori eragozteko eskatu dio hainbatetan Kanadakoari. Trudeauk esana du adierazpen askatasuna errespetatzen dutela, eta protesta egitekoa ere bai.
«Kanada zuzenbide estatua duen herrialde bat da. Gure herritarren babesa oinarrizkoa da, gure subiranotasunaren defentsan», argudiatu du Kanadako lehen ministroak Komunen Ganberan egindako agerraldian. Eta, gerora, Melanie Joly Atzerri ministroak jakinarazi du Indiako «diplomazialari funtsezko bat» kanporatu dutela: «Espero dugu Indiak erabat kolaboratuko duela gurekin, eta afera honen muineraino iritsiko garela».
G20koen bileran azalpen eske
Trudeauk publikoki lehen aldiz eman du informazio hori, baina hilaren 9an eta 10ean Indian egindako G20koen goi bileran azalpenak eskatu zizkion herrialde horretako lehen ministro Narendra Modiri, bien arteko bilkura labur batean. Aurrez, hilaren 1ean, Ottawak jakinarazi zuen New Delhirekin merkataritza libreko akordio bat adosteko negoziazioak gelditu zituela, baina ez zuen hori egitearen arrazoirik eman.
Indiak berehala erantzun du, eta, Atzerri Ministerioak kaleraturiko ohar baten bidez, esan du «zentzugabeak» direla Kanadako lehen ministroak eta Atzerrikoak egindako adierazpenak: «Zuzenbide estatuarekiko engaiamendua dugu». Eta, erantzun gisa, Kanadako diplomazialari bati bost eguneko epea eman diote herrialdetik ateratzeko, argudiatuta «Kanadako diplomazialariak barne aferetan geroz eta gehiago esku hartzen» ari direlako «kezka handitzen» ari dela.
Trudeau gutxiengoan ari da gobernatzen, baina NDP Alderdi Demokratiko Berriaren kanpo babesa du bozketa garrantzitsuetarako. Hain justu, NDPren buruzagia, Jagmeet Singh, sikha da, eta kezkatuta agertu da Komunen Ganberan: «Ez nuen inoiz imajinatuko Kanadako lehen ministroak berretsi egingo zuela Kanadan kanadar herritar bat hil izanaren eta hori atzerriko gobernu batek egin izanaren arteko harremana».
