Hizkuntza oparotasunaz jabetzeko

Euskara, galiera, errumaniera, islandiera, ingelesa... Zabala da Europako hizkuntzen mapa. Aniztasun horren inguruan gogoeta bultzatzeko asmoz, Donostia 2016k eta Bagera elkarteak Euskarriak egitasmoa sortu dute. Hiru ardatz landuko ditu proiektuak: Europako hizkuntza aniztasuna, Donostiako hizkuntza aniztasuna, eta euskararen normalizaziorako egindako lana. Gai horiek lantzeko, publizitatea eta artea uztartzen dituzten askotariko euskarriak jarriko dituzte Donostiako kaleetan. Herritarrek ustekabean aurkituko dituzte euskarri horiek, propio ikustera joan beharrik gabe. «Sorpresa» da sortu nahi dutena, Aroa Huarte Bagera elkarteko arduradunaren arabera.

Lehen euskarria kalean da dagoeneko: Europako hizkuntzen mapa bat, bost metro zabal eta lau metro altu dena. Manex Izagirrek eta Iñaki Rifaterrak sortu dute, kontinenteko jatorrizko 91 hizkuntza bilduta. Hizkuntza bakoitzak egurrezko pieza bat du, eta, kasu askotan, herrialde berean hizkuntza bat baino gehiago daudela erakusten du. Begiratu hutsean adierazgarria izateaz gain, maparen ondoan lagungarri izan daitezkeen idatzi batzuk jarri dituzte. Tabakalera kanpoaldeko Nestor Basterretxea plazan jarri dute, Hizkuntza txikiek mundua handitzen dute lelopean. Haren ondoan esaldi hori idatziko duteeuskaraz eta beste zenbait hizkuntzatan. «Ziur nago elkarrizketa interesgarriak sortuko direla maparen aurrean», adierazi du Rifaterrak.

Hizkuntza bat bestearengandik bereizteak eta horien hedadura geografikoa zehazteak sortzen dituen zailtasunak direla eta, ez dago Europako hizkuntzen mapa osatzeko eredu bakarra. Horregatik, iturri bat hautatu behar izan dute egileek: Azkue fundazioak Europako hizkuntzen inguruan eginiko mapa hartu dute erreferentzia moduan, eta haren berrinterpretazio bat egin dute.

Hiztegi makina izango da bigarren euskarria. Tresna horren bidez, herritar bakoitzak bere hiztegia eraiki ahal izango du, euskara eta beste hizkuntza bat aukeratuta —50 daude aukeratzeko—. Orduan, makinak hiztegi bat inprimatuko du, eguneroko bizimoduan gehien erabiltzen diren hitzen itzulpenekin. Xabi Paya Donostia 2016ko programaren arduradunaren esanetan, «sandwich» makina baten moduan funtzionatuko du. Hirikilabsen ari dira makina hori sortzen, Topagunearen hiztegiak oinarri hartuta. Udaberrian jarriko dute Donostian, baina oraindik zehazteko dago non.

Egitasmoa abian jarri aurretik, parte hartze prozesu bat egin zuten. 30 bat pertsona bildu ziren proiektuaren nondik norakoak zehazteko: hizkuntzaren esparruan adituak edo arituak direnak, Donostiako herritarrak eta askotariko sortzaileak. Haien artean adostu zuten zeintzuk ziren hizkuntza aniztasunaren inguruanzabaldu beharreko mezuak, zein izango ziren horretarako erabiliko ziren euskarriak, eta non ezarriko ziren. Orotara, 40 proposamen bildu zituzten, eta hamar hautatu dituzte. Horietako bi martxan dira, eta gainontzekoen berri apiriletik irailera izango du jendeak, Donostian zehar, ustekabean.