Hego Euskal Herrian atzo Espainiako Kongresurako hauteskundeetan jokoan zeuden 23 aulkietatik hamabi talde abertzaleek lortu dituzte, gehiengoa: EAJk zazpi eta EH Bilduk bost, biek apirileko bozetik bana irabazita —EAJk Bizkaian, EH Bilduk Nafarroan—. PSE-PSNk bost aulki eskuratu ditu —bat galdu du: Nafarroan—, Elkarrekin Podemosek lau lortu ditu —bat galdu du: Bizkaian—, eta Navarra Sumak lehengo biei eutsi die (irakurri, erreakzioak).
1979tik aurrera Kongresurako bozetan behin bakarrik gertatu da talde abertzaleek besteek baino diputatu gehiago izatea Hegoaldean: 2011n, azaroaren 20an. Aro politiko garrantzitsua zen hura, ETAk hilabete lehenago jakinarazi zuelako betiko bukatu zuela jarduera armatua, eta Amaiurrek zazpi aulki erdietsi zituen lau lurraldeetan; Geroa Baik, Uxue Barkos zela zerrendaburu, eserleku bat eskuratu zuen Nafarroan —42.000 boto; atzo, 12.000—; eta EAJk bost EAEn.
Ikusita estatuko bi bloke nagusiak berdinduta samar eta gehiengo osotik (176) urruti geratu direla —158 progresistak, 152 kontserbadoreak—, euskal eta katalan taldeak erabakigarriak izan daitezke inbestiduran, eta, hori aurrera ateraz gero, legealdian, betiere PSOEk ez badu PPrekin nagusiki nolabaiteko itun konstituzionalista bat egiten, edo C's ez bazaie batzen progresistei, EAJri eta PRCri nolabait era batera edo bestera.
EAJk jaso du berriro boto gehien Hegoaldean, Nafarroan bere markapean ez aurkeztu arren. Aldea handitu egin du diputatuetan eta botoetan: joan den apirilean seina diputatu eskuratu zituzten EAJk eta PSE-PSNk, eta oraingoan jeltzaleek, bi gehiago; botoetan orain dela urte erdi bat sozialistei 47.000ko diferentzia atera zien, eta orain, 68.000koa. EAEko hiru herrialdeetan izan da aurrena berriro, orokorrean portzentualki puntu bat eskas igo bada ere. Talde indartsuena izateari eusteaz gain, EAJk jarri zuen erronka bat: Bizkaian laugarrena lortzea. Eta lortu du, horretarako PPrekin bototan lehia izan ostean.
EH Bildu izan da atzoko beste garailea Hego Euskal Herrian. Batetik, aulki bat gehiago lortu du. Diputatu hori Nafarroan eskuratu du, horrek daukan balio politiko eta sinbolikoarekin. EH Bildu izan da talde handien artean botoetan igo den bakarra, eta, Hegoaldean parte hartzea hiru puntu jaitsi bada ere, taldeak 17.000 bozka gehiago bildu ditu. Eta oreka nazional handiko taldea dela erakutsi du, lau herrialdeetan lortu baitu ordezkaritza. Gainera, orain arte ez bezala, talde propioa osatzeko moduan da, araudi aldetik gutxieneko diputatuak —bost— erdiesteaz gain, aurkeztu den barruti bakoitzean %15 gainditu baitu, oraingoz. Bizkaian dago alde horretatik estuen, %15,05ekin, eta estatutik kanpokoen botoen zenbaketaren zain egon beharko du orain.
Arnaldo Otegik ere bota du erronka bat kanpainan: baietz Llotja de Marko adierazpeneko taldeen artean 30 diputatu eskuratu. Hortxe-hortxe ibili da, 29an geratu direlako: EH Bilduren bostez gain, ERCk hamahiru lortu ditu, JxCATek zortzi, CUPek bi eta BNGk bat. Apirilean 26 eskuratu zituzten: ERCk hamabost, JxCATek zazpi eta EH Bilduk lau —CUP orduan ez zen aurkeztu—. Duela bi aste aurkeztu zuten adierazpenean bost puntuko agiria adostu zuten —besteak beste, autodeterminazioa, eta presoak eta iheslariak—; ikusteko dago Madrilen ekintza batasunik izaten duten.
Estatuko taldeak
Hegoaldean estatuko taldeen joera egon da, baina ez berdin-berdina: PSE-PSN eta EP zerbait behera (39.000 eta 56.000 boto); PP EAEn hazi, baina gutxi, eta ez du aulkirik lortu; Na+ 100.000 boto azpitik; Vox apenas igo den; eta C's gainbehera EAEn (%1,1).
