Albisteak

Duela 500 urte idatzitako euskarazko poema bat aurkitu dute

Duela 500 urte idatzitako euskarazko poema bat aurkitu dute

Ezagutzen den euskarazko lehen testu lirikoa izan daitekeena aurkitu dute Oñatin, Gipuzkoako Probintziako Artxibo Historikoan. Eskuizkribu anonimoa da, eta 1508 eta 1521 artean idatzia dela pentsatzen dute hura ikertzen ari diren adituek. Uste dute «euskaraz gorde diren poemarik zaharrenak» direla. 

Behiek sortzen duten metanoa nola gutxitu ikertzen ari dira

Behiek sortzen duten metanoa nola gutxitu ikertzen ari dira

Esne behiek sortzen eta isurtzen duten metanoa gutxitzeko ikerketa batean, ondorioztatu dute behien metano isuriak %20 gutxitu daitezkeela bai hautaketa genetikoaren bidez, bai elikaduran liho irina erabilita.

Behiek digestio prozesuan sortzen dute metanoa, eta gorputzetik kanporatzen dute gero. Horrek ondorio kaltegarriak sortzen ditu ingurumenean, berotegi efektua areagotuz.

Mamut baten arrastoak aurkitu dituzte Izturitzeko kobazuloan

Mamut baten arrastoak aurkitu dituzte Izturitzeko kobazuloan

Duela 30.000 urte inguruko mamuten, beste hainbat animaliaren eta tresnen arrastoak aurkitu dituzte Donamartiriko Izturitze haitzuloan. Garai hartan arraroa zen Euskal Herrian mamutak ehizatzea. Europako lehen Homo sapiens-en arrastoak ez ezik, Neandertalgo gizakiren arrastoak ere badaude, adituen ustez. 

Zergatik dira soinuak atseginak edo jasangaitzak?

Zergatik dira soinuak atseginak edo jasangaitzak?

Soinu guztiak ez dira berdin guztiontzat. Bi arrazoik eragin dezakete hainbat soinuekin eduki dezakegun sentsazio desatsegin hori: fisiologikoak edota psikologikoak. Izan ere, soinuen hautemateak sailkatzen du soinu bat atsegina den edo ez. Adituen arabera, ez dago soinu atsegin edo desatsegin unibertsalik, gizaki bakoitzaren bizipenek baldintzatzen baitute.

Euskal etnografia musikalaren artxibo argitaragabeak denen eskura jarri dituzte

Euskal etnografia musikalaren artxibo argitaragabeak denen eskura jarri dituzte

Les Réveillées: Ethnographies musicales des territoires français et francophones, 1939-1984 proiektua denen eskura jarri berri du Didomenak, Parisko Gizarte Zientzietako Goi Mailako Ikasketen Eskolako datu gordailuak.

Orotara, inoiz argitaratu gabeko 40.000 artxibo jarriko dituzte webgune batean. Mari Hirigoien musikologoak testuingurua jarri die, ulertzeko nola bilduak izan ziren Euskal Herriko artxiboak. 

Irakurtzen ikasteko prozesua argitzeko ikerketa bat abiatu du BCBL zentroak

Irakurtzen ikasteko prozesua argitzeko ikerketa bat abiatu du BCBL zentroak

Gipuzkoako 9-16 urte bitarteko mila haur eta neraberekin egingo dute ikerketa. D ereduko haur eta nerabeen irakurketa estrategiak ikertzeko eta irakurketa prozesuan parte hartzen duten mekanismo neurobiologikoak ikusteko helburua du.

Sedimentuetan gelditutako giza jariakinen DNA erauztea lortu dute

Sedimentuetan gelditutako giza jariakinen DNA erauztea lortu dute

Neandertalen DNA nuklearra erauztea lortu dute hiru aztarnategitako sedimentuak erabilita, fosilik behar izan gabe, lurrean geratutako jariakinetatik. Urrats iraultzaile bat da iragana hobeto ezagutzeko. EHUko bi ikertzailek parte hartu dute ikerketan.

'Fiesta. Eguzkia jaikitzen da' euskaratu du Koro Navarrok

'Fiesta. Eguzkia jaikitzen da' euskaratu du Koro Navarrok

Literatura Unibertsala bilduman plazaratu dute Ernest Hemingwayren 1926ko eleberri ezaguna. Anjel Lertxundik jantzi du argitalpena, hitzaurre batekin. Idazle estatubatuarraren idazkera goraipatu dute Navarrok eta Lertxundik. Besteak beste, liburuan ageri den errealismoaren dohaina.

Ezkutuko ehiza: ustelkeriak eta beharrak ahalbidetzen duten aberatsen gutizia

Ezkutuko ehiza: ustelkeriak eta beharrak ahalbidetzen duten aberatsen gutizia

Roberto Fraile eta David Beriain kazetariak ezkutuko ehizari buruzko dokumental bat egiten ari zirela hil zituzten, Burkina Fason. Pertsonen, armen eta drogen trafikoaren ondoren, urtero diru gehien mugitzen duen legez kanpoko jarduera da ezkutuko ehiza. Jarduera horren kontra eta eragiten dituen kalteak konpontzen dihardute, besteak beste, Kongoko Errepublika Demokratikoan.