Geografia-Historia
'Palestina', 2023ko hitza
BERRIAko euskara taldearen arabera, 'Palestina' da 2023ko hitza. Horrez gain, hilabetez hilabete protagonista izan diren hitz, toponimo, aditz eta esamoldeak zehaztu dituzte. Horietan ere, Palestinako gatazka nabaritu da urtearen amaieran.
Erregai fosiletatik at trantsizioa bideratzeko adostasuna
Onartu dute COP28ko amaierako testua: ez du zehazki aipatzen erregai fosiletatik «ateratzea», baina «erregai fosiletatik kanpoko trantsizio bat» hastera deitu du.
Urrats historikotzat jo dute eragile batzuek, iritzita erregai fosilen amaieraren hasiera izango dela. Kontua da amaiera behar bezain azkar emango ote zaion.
Berrehun herrialdek akordioa onartu dute.
CO2 isurketek goia jo dute, eta %0,5 handitu dira iaztik
Erregai fosilen erabilerari lotutako isurketak igo dira gehien: iaz baino %1,1 handiagoak izan dira.
Txinan izandako hazkundeak eragin du igoera, bereziki; Europako Batasunean %7,5 murriztu dira.
Israelek Gaza hegoaldera zabalduko du ofentsiba
Gerrako lehen fasean, Israelgo armadak gudu zelai bihurtu zuen Gaza iparraldea, eta, orain, gauza bera egiteko asmoa du hegoaldean. 1,7 milioi gazatar inguru bizi dira han; horietatik ehunka mila urriaren 7az geroztik iparraldetik ihes egindakoak dira.
Ordutik, 15.500 palestinar hil ditu Israelgo armadak, eta 40.000tik gora zauritu —7.000 desagertu inguru ere badaude—. Orain ez dago abian borrokak behin-behinean eteteko negoziaziorik.
Javier Milei, errezeta neoliberalen itzulera Argentinara
Argentinako hauteskundeen ondoko egoera du hizpide 'Berriketan' saioaren podcast honek. Javier Milei presidente berria nor den eta herrialdeko egoera zein den aztertzeko, Marcos Tedin eta Irune Lasa BERRIA egunkariko kazetariekin mintzatu dira.
Argentinako hiru gazteren sentipenak ere bildu dituzte.
118 emakume eta 12 ume hil ditu indarkeria matxistak 2003tik
BERRIAren 'Zaurien mapa' webgunean daude ikusgai daude 2003. urtetik gaur egunera arte Euskal Herrian izandako hilketa matxisten datuak eta hilketa horiei buruzko jakingarriak.
'Caye borroka'
BERRIAko zutabegile Angel Errok azken egunotan Madrilen izan diren istiluen harira idatzi du iritzi artikulua. Kezka agertu du gertaera horiei iseka egiten ari gatzaizkiolako, eta ohartarazi du ez ote diren lehen begiratuan diruditen baino are eta garrantzitsuagoak.
Eskolako Historia liburu bat atera du Ikas-ek, Euskal Herritik ikusirik
Maite Urmeneta irakasleak egin du 'Historia XIX. mendea' liburua, kolegioko
laugarrenekoentzat. Ipar Euskal Herriko ikasleei erakusten ez zitzaizkien gertaerak jaso ditu lanean.
Frantziako Hezkuntza Ministerioko ordezkariak ontzat eman du.
Lehen Mundu Gerraren amaiera bukatugabea
1918ko azaroaren 11ko goizeko hamaiketan amaitu zen gerra. Lau urte iraun zuen gerrak: 1914tik 1918ra.
Historiak erantzukizun guztia Alemaniari egotzi badio ere, guztiek izan zuten gerra hura gelditzeko aukera, baina interes politiko eta ekonomikoek pisu handiegia zuten.