Legegintzaldia hasi zenetik, zure departamentutik gai batzuk oso garrantzitsuak zirela entzun dugu: oinarrizko osasun laguntzari behar beste profesional eta behar adinako aurrekontua eman behar zaizkiola, irisgarritasuna hobetu behar dela, herritarren beharretara egokitzeko gai izan behar dugula, itxaron-zerrendak murriztu behar direla... Behin eta berriz zin egin zenuen hartutako neurriek fruitua emango zutela, konfiantza eta, batez ere, pazientzia izan behar genuela. Eta hara non, egun batetik bestera, bideo bat bidaltzen diguten jakinarazteko Alfredo Martinez Osasunbideko kudeatzaileak kargua utziko duela.
Gauden egoeran gaude. Jakingarri gisa, guretzat oso garrantzitsuak diren zifra batzuk gogoraraziko dizkizugu: 2015-2019 legegintzaldian, 2015. urtean adibidez, lau milioi euro ordaindu ziren produktibitateetan. Iaz, 2024an, 34 milioi ordaindu ziren. Jarduerak suspertu gabe jarraitzen du; adibidez, kanpoko kontsultetan, 2019an, 946.000 kontsulta egin ziren guztira, eta 2024an, 896.000. Osasun pribatura bidaltzen ditugun prozesuek inoizko diru mugak gainditu dituzte; zehazki, 80 milioi euro baino gehiago 2024an. Eta herritarrei egiten zaizkien gogobetetze-inkestetan, gure puntuazioak jaitsi egin dira, eta zalantza gehien biltzen duten alderdiak irisgarritasuna eta erosotasuna dira. Gainera, Dominguez jauna, gogorarazi nahi dizugu Osasunbideko plantilla egonkorra osatzen duten 10.800 pertsonetatik 3.800 jubilatuko direla hurrengo hamar urteetan.
Autokritikarik ez. Osasun Departamentuak zalantzan jarri du itxaron-zerrendak erregistratzeko modua. Gainera, batzuek kobratzen dutena eta besteek kobratzen ez dutena ere azpimarratu dute. Herritarren kontzientzia falta ere nabarmendu dute, medikuen kontsultara joaten ez direnean abisatu gabe, edo osasun etxera joan beharrean larrialdi zerbitzura jotzen dutenean. Eta zenbait espezialistaren etika eta jarrera profesionalik eza ere salatu da (orain arteko kudeatzailea, Alfredo Martínez barne). Hala ere, Osasun Departamentuari ez diogu inolako autokritikarik entzun Osasunbidearen arazo ugariei aurre egiteko ezintasuna dela-eta dagokion erantzukizunaz. Kudeatzailea kargutik kentzeko azken erabaki honek, bultzada bat baino gehiago, ihesean aurrera egiteko estrategia bat dirudi, arreta publikoa desbideratzeko ahalegin kezkagarri bat.
Emaitzarik ez. LAB sindikatutik jakin nahiko genuke zertan egiten duen mesede, une kritiko honetan, kudeatzaile-aldaketa batek eta zein diren kargugabetzearen benetako arrazoiak. Jakin nahi dugu kudeatzaile berria gai izango den talde profesional oso bat batzeko hain denbora laburrean, eta benetan neurri disruptibo batzuk ezarriko diren egungo egoera errotik aldatzeko eta profesionalak zein herritarrak asetzeko.
Domínguez jauna, argi dago emaitzak ez direla onak izan. Agerikoa da, batzuetan, zure agintea ez dela nahikoa izan sakoneko neurriak ezartzeko, eta nabarmena da zure osasun-lankideek beraiek ere «nahikoa da» esan dutela. Eta hori esanda, argi daukagu, halaber, profesional batzuek, erantzukizun-karguetan daudenek, zeinak egin beharreko aldaketen arduradun garrantzitsuak baitira, ez dutela batere erraztasunik jarri neurri horiek aplikatzeko; are gehiago, askotan blokeatu egin dituzte, inplementatu baino askoz lehenago.
Norabiderik ez. Ez dakigu argi dagoen nortzuk garen, nondik gatozen eta nora goazen, eta, batez ere, zer nahi dugun eta zer den beharrezkoa hori lortzeko.
Dominguez jaunak, bere garaian, Osasunbidearen alde «immolatzea» ere aipatu zuen. Ez da beharrezkoa. Herritarrek eta osasun arloko profesionalek neurri eraldatzaileak behar dituzte, talentua atxikitzeko, langileen lan baldintzak hobetzeko eta profesionalen eta erabiltzaileen irisgarritasuna, erosotasuna eta gogobetetasuna handitzeko.
Ez genuke ikusi nahi urtebete barru B plan honek ez duela funtzionatzen, eta, orduan, plana zuzentzeko beste arduradun bat bilatu behar izatea. Izan ere, erabaki politikoak eta azken erabakia zuk hartzen dituzu, Dominguez jauna.
Garaiz gabiltza noraeza zuzendu eta bideratzeko. Ausardia politikoa behar da, gobernu-erantzukizuna, aurrez fabrikatutako diskurtsoetatik haratago. Aldaketarako bermeak eskaini eta ezarri behar dira. Bide horretan elkartuko gara.
