Joan den igandean egindako Arabako kontzeju hauteskundeetan parte hartzea jaitsi egin da 2021eko deialdiarekin alderatuta: hautesleen %34,83k eman dute botoa, duela lau urteko %37,69tik beherako ehunekoa. Hala ere, jaitsieraren gainetik, herritarren «inplikazioa» mantentzen dela nabarmendu du Arabako Foru Aldundiak. Arabako 333 kontzejuetatik 55ek bakarrik aurkeztu dute hautagaitza; gainerako 278etan ez da zerrendarik osatu, eta, ondorioz, auzokide guztiak bihurtu ziren hautagai izendagarri automatikoki.
Hautesle kopurua zertxobait hazi da aurten: 30.541 lagun zeuden botoa emateko deituta, 2021ean baino 354 gehiago. Boto zuriak eta baliogabeak ere igo dira: 182 boto zuri eta 271 baliogabe zenbatu dira; 2021ean, 120 eta 231 izan ziren, hurrenez hurren. Emaitzen aurrean, aldundiak berretsi du kontzejuen jardun demokratikoa eta herritarren konpromisoa «sendotuta» daudela, nahiz eta parte hartzea jaitsi den.
Kontzejuen garrantzia
Bi kontzeju eredu nagusi bereizten dira Araban. Kontzeju irekian, auzo batzarra, lehendakaritza eta administrazio batzarra dira gobernu organo nagusiak; kontzeju itxian, berriz, lehendakaritzak eta administrazio batzarrak dute ardura instituzionala. Organo horiek lehendakari batek eta gutxienez bi kidek osatu ohi dituzte; kopurua handiagoa izan daiteke biztanleria handiagoa bada, baina inoiz ezin du gainditu udaleko zinegotzien kopurua.
Kontzejuen jatorria XIII. mendean dago, eta zerikusia du Gobernu Onaren Usadioekin. Nahiz eta 1812an udalak sortu, kontzejuek autonomiari eta ohitura tradizionalei eutsi diete; hain zuzen, 1924tik aurrera lege babesa izan dute, eta 1984ko eta 1995eko foru arauek estatutu juridikoa indartu zuten. Kontzejuak nortasun juridiko propioa duten toki erakundeak dira, eta beren interesak kudeatzeko autonomia osoa dute, hala nola instalazio publikoen mantentzean, landa bideen eta mendien zaintzan, zerbitzuen antolaketan eta ondarearen administrazioan.
Gaur egun, Arabako 333 kontzejuek osatzen dute herrialdeko administrazio mailarik apalena. Udalerria baino lurralde eremu txikiagoan daude, eta, Trebiñun izan ezik, gainerako sei kuadrilletako 34 udalerritan banatuta daude.
