Estrasburgo berriro

Lehendik ere egonak gaude Estrasburgora begira. Ezker abertzaleko alderdi politikoen legez kanporatzeari buruz erabaki behar zuenean, adibidez. Espainiako Auzitegi Gorenak eta Konstituzionalak emanak zituzten epai irmoak HBren, EHren, Batasunaren eta ondoren etorri ziren koalizio eta plataforma ia guztien aurka. Ia hamarkada bat zeramaten legetik kanpo, eta Estraburgok zeukan bidegaberia hura amaitzeko giltza. Kontrako zentzuan erabili zuen, ordea: beste buelta bat, barrurantz. Kito. Bukatu zen legez kanporatzeari buruzko borroka juridikoa. Ezker abertzaleak ulertu zuen, estrategia aldaketarik gabe, legez kanporatua egotera kondenatua zegoela, luzerako. 2009ko ekaina zen. Zorionez, ordurako beste borroka bat abiatua zegoen.

Alsaziako hiriburura begira gaude berriro, Europako Giza Eskubideen Auzitegiko Areto Handiko 17 magistratuek Ines del Rio presoaren auzian zer erabakiko. Lehen instantzian, Parot doktrina atzerako eraginez aplikatzea bidegabea dela eta, beraz, Del Rio askatzeko agindu zuen Europako Auzitegiak. 197/2006 epaiaren ondorioz espetxean jarraitzen duten presoetako askori eragin beharko lieke erabakiak. Espainiako Gobernuak, jakina denez, ez du etsi: helegitea aurkeztuta, azken erabakia Sala Handiaren esku utzi, eta presio egiten ari zaio. Zarata handia ateratzen ari da Fernandez Diaz Barne ministroa, gainera. Baina argudioek ez dirudite oso egokiak giza eskubideen babesle den auzitegi batentzat: azken batean, preso batzuk ez direla inoiz askatu behar esaten ari zaio ministroa. Litekeena da Espainiako Gobernuan dagoeneko kontuak aterata edukitzea eta, Estrasburgotik datorkiena irensteak lanak emango dizkiela susmatuta, gogor plantak egiten hastea erabaki izana. Beste aldean ere ez daude geldirik. 17 magistratuek jadanik badakite Eusko Legebiltzarreko gehiengo abertzaleak zer erabaki duen. Indar handiagoa izango zuen erabakiak, dena den, PSE-EE ausartu izan balitz udal batzuetan eman duen pausoa parlamentuan ere ematen.

Doktrinaren gurasoetako batek, Javier Gomez Bermudez epaileak, odol delitu bat baino gehiago dituzten presoei zigorra luzatzearen aldeko argudioak berretsi ditu Bilbon, baina Estrasburgok arrazoi emango dionik ez duela espero iradoki zuela diote kronikek. Fribolitate momentu batean, bakegintzan garrantzirik ez duela izango ere esan zuen, «berrogeita hamar» presori baino eragiten ez dienez doktrinak. Onar dezagun une batez Gomez Bermudezen logika, eta demagun —asko ematea baldin bada ere— huskeria dela doktrina horren ondorioz espetxean jarraitzen duen preso multzoaren askatasuna. Baina erabakiak, epaile jauna, preso gutxi horiei ez ezik giro politikoari ere eragingo dio. Txarrerako zein onerako.

Europako Auzitegiak lehen instantziako epaia berresten badu, odol delituengatik zigortu zituzten preso asko libre ateratzen ikusi beharko ditu Espainiako iritzi publiko eta publikatuak. Polemikaren neurria gorabehera, Fernandez Diaz ministroak aurreratu du Europako agindua bete beste erremediorik ez duela izango gobernuak. Etorkizuna ez dago aurreikusterik, baina, behin olatua pasatuta, giroa beste bat izan daiteke dena delakorako, alde batekoentzat zein bestekoentzat. Ez ahaztu EPPK-k ere adierazia duela presoak alde bakarreko pausoak emateko gertu daudela baina une egokia iristen denean emango dituztela. Estrasburgo mugarri izan daiteke berriro.